عصر خودرو- همه ما بارها درباره سیستم سوخت رسانی انژکتوری، مجموعه ECU و سنسورها و پارامترهای آن‌ها مطالعه و بحث کرده‌ایم. یکی از بخش‌هایی که معمولا در مباحث سیستم سوخت رسانی به آن توجه چندانی نمی‌شود، سیستم انتقال سوخت است؛ مجموعه‌ای که عملکرد آن به اندازه مجموعه ECU و انژکتورها اهمیت دارد.
به گزارش پایگاه خبری «عصرخودر»، در ادامه درباره سیستم سوخت رسانی انژکتوری، مجموعه ECU و سنسورها و پارامترهای بیشتر خواهیم گفت.
چگونه کار می‌کند؟
برای انتقال سوخت از باک تا پیشرانه، نیازمند لوله‌هایی هستیم که امکان عبور بنزین بدون خطر را برای ما فراهم کند. شاید در ظاهر ساده به نظر برسد ولی انتقال سوخت عمل چندان ساده‌ای نیست.
در یک سیستم سوخت رسانی انژکتوری بنزینی، بر خلاف سیستم دیزل، انژکتورها خود به تنهایی قادر به تولید فشار برای پاشش نیستند. در واقع هر انژکتور صرفا یک شیر برقی است که در مسیر فشار قرار گرفته و لحظه باز شدن سوزن آن و مدت زمان باز ماندنش توسط ECU کنترل می‌شود. بنابراین انژکتورها برای آن‌که قادر به پاشش باشند نیاز به فشاری مشخص در مسیر خود دارند. این فشار از جانب پمپ بنزین برقی تامین می‌شود تا بدین ترتیب ضمن پمپاژ سوخت، فشار مورد نیاز پاشش نیز تامین شود. پمپ بنزین برقی در حقیقت متشکل از یک آرمیچر یا مغزی و تیغه‌های پمپ است. این تیغه‌ها می‌تواند از نوع گریز از مرکز، چرخ دنده‌ای یا ماه و ستاره‌ای باشد. در خودروهای امروزی، تیغه‌های پمپ درون خود آرمیچر یا مغزی جاسازی شده است و بنزین از درون آرمیچر عبور می‌کند تا بدین ترتیب عمل خنک کنندگی آن را نیز انجام دهد. یک سوپاپ یک طرفه در انتهای آرمیچر، از برگشت بنزین جلوگیری می‌کند. مجموعه آرمیچر و پمپ بر روی یک اسکلت پلاستیکی موسوم به پوسته پمپ سوار شده و شناور سطح سوخت و رئوستای آن نیز بر روی پوسته قرار گرفته است. یک توری کوچک که توری کف کش نامیده می‌شود، از ورود آشغال‌های باک به درون تیغه‌های پمپ جلوگیری می‌کند. بنابراین نخستین مرحله فیلتر کردن بر عهده توری کف کش است.
مسیر خط انتقال بنزین از باک تا انژکتورها می‌تواند از نوع شلنگ یا لوله‌های فلزی فشار بالا باشد. خود انژکتورها در انتهای مسیر بر روی لوله‌ای فلزی به نام ریل سوخت سوار شده‌اند.
هنگامی که سوئیچ باز می‌شود ECU طی مدت زمان مشخصی رله پمپ بنزین را در حالت تحریک نگه می‌دارد تا ریل سوخت شارژ شده و فشار مسیر به فشار پاشش انژکتورها برسد و سپس برق را قطع می‌کند تا لوله‌ها بر اثر بالا رفتن بیش از حد فشار دچار در رفتگی نشوند. انجام این عمل در هنگامی که انژکتورها پاشش نمی‌کنند ضروری است اما در طول زمانی که پیشرانه کار می‌کند و پاشش برقرار است، پمپ بنزین به صورت پیوسته کار کرده و فشار را بالا می‌برد. از آن‌جایی که دور کاری پمپ بنزین متغیر نیست و پیشرانه نیز در حین کارکرد به تمامی بنزین ارسالی نیازی ندارد، مساله افزایش فشار و در رفتگی لوله‌ها همچنان برقرار است. جهت جلوگیری از بروز این مشکل، فشار خط توسط یک رگلاتور محدود می‌شود. رگلاتور در اکثر خودروها، در انتهای ریل سوخت قرار گرفته و بر اساس خلا منیفویلد کار می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود تا فشار ریل سوخت وابستگی مستقیمی به دور پیشرانه و خلا منیفویلد داشته باشد. بنابراین هرچقدر بیشتر پدال گاز فشرده شود، فشار ریل سوخت نیز به تناسب آن بالاتر رفته و انژکتورها علیرغم زمان پاشش کوتاه‌تر، با فشار بالاتری پاشش را انجام می‌دهند.
طبیعتا رگلاتور نیاز به یک مسیر برگشت به باک دارد تا بنزین اضافی را برگرداند و فشار خط را کنترل کند. خط برگشت رگلاتور به موازات مسیر رفت بازگشته و از طریق پوسته پمپ بنزین مجددا به درون باک می‌ریزد. صافی بنزین یا فیلتر سوخت، از دیگر اجزای مهم سیستم انتقال سوخت است که دومین و اصلی‌ترین مرحله فیلتر کردن آلودگی‌ها را انجام می‌دهد. آخرین مرحله فیلتر کردن آلودگی‌ها، درون صافی داخلی خود انژکتورها صورت می‌گیرد.
ریزه‌کاری‌ها و جزئیات
سیستم انتقال سوخت علاوه بر خط اصلی و خط برگشت، تعدادی خطوط جانبی برای مدیریت بخار سوخت و تنظیم فشار باک برعهده دارد تا باک سوخت با تغییرات دما و تغییر مقدار سوخت موجود دچار انبساط و انقباض شدید نشده و نشکند. برای مدیریت بخارات سوخت، یک منبع حاوی دانه‌های کربن فعال وجود دارد که کنیستر نامیده می‌شود. کنیستر مستقیما به باک متصل بوده و به صورت پیوسته بخارات بنزین را به خود جذب و این بخارات را به مایع تبدیل می‌کند. از سمت دیگر، کنیستر یک شلنگ آزاد دارد. هنگامی که موتور روشن می‌شود، ECU به وسیله یک شیر برقی، مسیر کنیستر را به منیفویلد هوا متصل می‌کند تا بر اثر مکش پیشرانه، هوا از شلنگ آزاد کنیستر به داخل آن کشیده شود و بنزین مایع شده درون کنیستر را به درون پیشرانه بکشد و بسوزاند. این سیستم گذشته از کنترل فشار باک، مصرف سوخت را به مقدار قابل توجهی بهینه کرده و از آلودگی هوا بر اثر انتشار بخارات بنزین جلوگیری می‌کند. برخی از خودروها یک مدار حباب‌گیر در مسیر سیستم کنیستر خود دارند. حباب‌گیر قادر است فشار بخارات ارسالی به کنیستر را تنظیم و کنترل کند تا بدین ترتیب کنیستر هیچگاه بیشتر از ظرفیت خود پر نشود.
مسیرهای کنترل فشار باک محدود به خط کنیستر نبوده و شامل خطوط گلویی باک نیز می‌شود. مسیر جانبی گلویی باک، در هنگام بنزین زدن هوای درون باک را به بیرون می‌راند. بدین ترتیب در حین بنزین زدن با افزایش سطح سوخت درون باک، هوای بالای سطح سوخت از درون مسیر جانبی گلویی تخلیه شده و بنزین جای آن را می‌گیرد. بدین ترتیب دیگر امکان حبس شدن هوا درون باک در حین سوخت‌گیری وجود ندارد.
برخی از خودروها، رگلاتور داخل باک دارند. در این خودروها دیگر رگلاتور در انتهای ریل سوخت نصب نشده و به جای آن درون خود پمپ بنزین قرار گرفته است. بدین ترتیب فشار از انتهای مسیر برگشت تنظیم می‌شود. همچنین در این تیپ خودروها علاوه بر توری کف کش، یک فیلتر داخلی نیز برای پمپ بنزین ممکن است تعبیه شده باشد.
مسیرهای کلی سیستم انتقال سوخت
مجموعه پمپ بنزینمزدا 323 و اجزای آن
درون کنیستر با دانه‌های فعال زغال پر شده است
مجموعه حباب‌گیر پراید؛ برخی از خودروها جهت کنترل بخارات ارسالی به کنیستر از حباب‌گیر استفاده می‌کنند
رگلاتور ریل سوخت و ساختمان داخلی آن
نویسنده: عارف منظری
