به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از ایلنا ، مدیر سامانه هوشمند ناوگان شرکت عقاب‌افشان از آغاز نصب این سامانه بر روی اتوبوس‌های این شرکت خبر داد.

امیر عباس محمد قلی‌پور افزود: شرکت عقاب افشان علاوه بر اعمال تمام استانداردهای بین‌المللی و به‌روز در محصولات خود، اخیراً فرآیند ایجاد سامانه FMS یا «سامانه هوشمند مدیریت ناوگان» را بر روی اتوبوس‌های بین شهری تولیدی خود کلید زده و گام‌های بزرگی را هم در جهت تحقق آن برداشته است.

وی افزود: این سامانه که برای اولین بار در کشور به کار گرفته خواهد شد، قرار است کنترل آنلاین رفتار رانندگان و شرایط فنی اتوبوس‌های اسکانیا در ایران را برعهده گیرد و قطعاً تأثیر شگرفی در آینده ناوگان حمل و نقل جاده‌ای مسافران کشور خواهد داشت.

متن کامل این گفت‌وگو در ذیل آمده است:

در ابتدا بفرمایید سیستم FMS چه سامانه‌ای است و قرار است چه کارکردی داشته باشد؟

این سیستم، FMS یا Fleet Management System نام دارد که شرکت عقاب‌افشان آن را تحت عنوان «سامانه هوشمند ناوگان» اجرا می‌کند. این سامانه با سیستم‌های متعددی در ارتباط است که در ‌‌نهایت خروجی آن، کنترل آنلاین و ازراه‌دور خودرو است. کلیه اطلاعات درون خودرو اعم از ارتباط بین بُردها، ECU و ... با اطلاعات موقعیت مکانی خودرو که از طریقGPS  مشخص می‌گردد، توسط اینترنت همراه GPRS به این سامانه مخابره و در پایگاه داده ذخیره می‌شود که بر اساس این اطلاعات، رفتار راننده، شرایط خودرو، موقعیت جاده و ... مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد و در مواقع لزوم، از جمله تحلیل تصادفات، به ناوگان حمل و نقل کشور کمک می‌کند و در کنترل و مدیریت شرایط، به سیستم‌های مختلف یاری می‌رساند. ما با استفاده از اطلاعات این سیستم می‌توانیم بر رفتار رانندگان و خودروهای خویش نظارت داشته باشیم و ارتباط مستمر و پیوسته‌ای با سازمان‌هایی از جمله پلیس، سازمان پایانه‌ها و ... برقرار کنیم. به طور کلی، FMS سیستم بسیار پیچیده‌ای است که به ناوگان اتوبوسرانی بین شهری کشور خدمات مفیدی را ارائه خواهد کرد.

زمینه ایجاد چنین سیستمی از کجا شکل گرفته است؟

این سیستم برای اولین بار توسط شرکت عقاب‌افشان در ایران اجرایی می‌شود. شرکت عقاب‌افشان به عنوان مجری پایلوت این پروژه در کشور، اجرای این طرح را بر عهده گرفته و برای اینکه بتواند خودرو‌های تولیدی خود را کنترل کند و بر آنها نظارت داشته باشد، این طرح را اجرایی کرده است. شرکت اسکانیای سوئد دستگاهی را به صورت اُرجینال برای نصب بر روی خودروهای اسکانیا تولید کرده که شرکت عقاب افشان نیز تعدادی از این دستگاه‌ها را خریداری و بر روی اتوبوس‌های تولیدی خود نصب کرده و در حال دریافت اطلاعات و پایش آنها به صورت پایلوت است.

یعنی شما در حال حاضر در مرحله اجرای آزمایشی آن هستید یا هنوز به این مرحله هم نرسیده‌اید؟

در حال حاضر این طرح در مرحله آزمایشی و بحث‌های فنی و تخصصی قرار دارد و ما با نصب این سامانه بر روی خودروهای تولیدی شرکت عقاب افشان، در حال دریافت و تجزیه و تحلیل اطلاعات ارسالی از خودروها هستیم و اقدامات لازم برای نصب تجهیزات و اجرای پایلوت طرح را انجام داده‌ایم و وارد مرحله کنترل خودروها شده‌ایم. در تلاش هستیم با ایجاد سازوکارهای مناسب، شرایط را برای گسترش طرح بررسی کنیم و در نهایت مطابق با مهلتی که قائم مقام محترم مدیر عامل شرکت تعیین کرده‌اند، طرح را تا پایان آبان‌ماه نهایی و سخت‌افزار آن را بر روی کلیه خودروهای ناوگان خود نصب کنیم. ماحصل کلیه این بحث‌های فنی و نصب آزمایشی، در آینده‌ای بسیار نزدیک بهره‌برداری انبوه از این سامانه در ناوگان حمل و نقل کشور خواهد بود.

چنین سامانه‌ای قطعاً نیاز به مکمل‌هایی دارد که باید توسط سازمان‌های دیگر تأمین شود. این همکاری وجود دارد؟ دورنمای این طرح چیست؟

همان‌طور که عرض کردم، این پروژه با سیستم‌های متعددی از سازمان‌های دیگر در ارتباط است. علاوه بر نصب دستگاه بر روی خودروها، این سیستم باید از اطلاعات مکان‌یابی هم استفاده کند تا بر اساس اطلاعات خودرویی و موقعیت مکانی مشخص شود که خودرو در حال حاضر در چه شرایط و چه موقعیت مکانی قرار دارد. سپس اطلاعات خودرو اعم از شرایط خودرو، موقعیت مکانی، رفتار راننده و ... در این سامانه هوشمند تبدیل به یک بسته اطلاعاتی می‌شود که به شکل آنلاین برای ما ارسال و در یک پایگاه اطلاعاتی ذخیره می‌گردد. در نتیجه این سامانه ارتباط تنگاتنگی با شبکه مخابراتی و زیرساختهای آن دارد که در حال حاضر در حال بررسی کمیت و کیفیت ارتباطات اپراتورهای مختلف مخابراتی هستیم تا موانع و پیش‌نیازهای مورد انتظار برای اجرای مناسب این طرح را شناسایی کنیم و به دنبال آن انتظار همکاری از سوی سازمانهای ذیربط را داریم. خدا را شکر در حال حاضر اهتمام ویژه‌ای برای اجرای این طرح بین سازمانهای ذیربط وجود دارد و در صدد گسترش روابط و همکاری‌های بین سازمانی هستیم.

در جواب سؤال شما در خصوص دورنمای این طرح، باید به کلیه هموطنان عزیز و مسافران بخش حمل و نقل جاده‌ای کشور و به ویژه عزیزانی که با اتوبوسهای اسکانیای تولیدی شرکت عقاب افشان سفر می‌کنند این نوید را بدهیم که با اجرای این طرح در آینده‌ای نزدیک، ایمنی و آرامش آنها در سفرهای برون شهری بیش از پیش تأمین خواهد شد و ما از قبل از شروع سفر تا پایان سفر با نظارتی هوشمند و دقیق همراه این عزیزان خواهیم بود.

سؤال مهمی که در اینجا مطرح می‌شود، موضوع نحوه دریافت این اطلاعات از اتوبوس‌هاست. با توجه به اینکه ممکن است مثلاً یک اتوبوس در نقطه‌ای خارج از محدوده سرویس‌دهی شرکت مخابراتی قرار داشته باشد، تکلیف دریافت اطلاعات آنلاین چه می‌شود؟

به طور کلی، فرآیند ارسال اطلاعات خودرو از طریق شبکه GPRS و اینترنت همراه اپراتورهای مخابراتی انجام می‌پذیرد و در حال حاضر اکثر مناطق و جاده‌های کشورمان تحت پوشش شبکه همراه قرار دارد و در این مناطق مشکلی برای ارسال و دریافت اطلاعات نداریم ولی برای مواقع و مناطقی که به هر دلیلی شبکه اینترنت همراه دچار قطعی یا عدم پوشش باشد نیز تمهیداتی اندیشیده شده است و به دلیل مجهز بودن سخت افزار نصب شده در داخل خودرو به بافر ذخیره اطلاعات، تا زمانی که ارتباط اینترنت همراه برقرار گردد اطلاعات مورد نیاز در داخل این بافر ذخیره و در زمان برقراری مجدد ارتباط به پایگاه داده و سرورهای مرکزی ارسال می‌شود. این ویژگی از گم شدن و گسستگی اطلاعات جلوگیری می‌کند.

مزایای این سامانه برای ناوگان حمل و نقل و ساختار اقتصاد کل کشور چیست؟

این سیستم مزایای مختلفی دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها نظارت بر مصرف سوخت خودروهاست. همه ما می‌دانیم رفتار مناسب راننده و شرایط مطلوب خودرو بر میزان مصرف سوخت اثرگذار است و موجب کاهش مصرف سوخت می‌گردد؛ این یک قاعده کلی است. در سیستم FMS بعد از اینکه اطلاعات دریافت و پایش‌ شد، نرم‌افزار به صورت هوشمند راهکارهایی را به راننده اتوبوس پیشنهاد می‌کند تا او با انجام اقداماتی در مورد نحوه رانندگی، سرعت مطلوب، شرایط فنی خودرو و ... بتواند مصرف سوخت خودرو را تا جایی که ممکن است، کاهش دهد. قطعاً کاهش و کنترل مصرف سوخت، منافع اقتصادی زیادی برای مالک اتوبوس و همچنین کل کشور در بر دارد. مزیت مهم دیگر سیستم FMS این است که ما به راحتی می‌توانیم روی رفتار رانندگان خود کنترل داشته باشیم. راننده‌ای که روی اتوبوس اسکانیا در حال رانندگی است، از نحوه رانندگی خود اطلاعاتی را به طور هوشمند برای ما ارسال می‌کند که ما می‌توانیم با تحلیل معیارهایی مثل سرعت خودرو، دور موتور، ترمزهای ناگهانی، شتاب ناگهانی، زاویه چرخشی که اتوبوس در پیچ داشته و ... رفتار راننده را به بهترین نحو بررسی کنیم و زیر نظر داشته باشیم. این کار علاوه بر نظارت هرچه بیشتر بر نحوه عملکرد رانندگان، زمینه مناسبی را برای فرهنگ‌سازی در کل ناوگان حمل و نقل کشور فراهم می‌آورد تا در نهایت گامهای مطلوب و اساسی در جهت بهینه‌سازی و اصلاح نحوه رانندگی تمام رانندگان ناوگان حمل و نقل عمومی برداشته شود.

نظارت بر خودروها از دیگر مزایای این طرح است. به طور کلی در صورت بروز هر ایراد، خطا یا مشکلی در خودرو، این سیستم به طور آنلاین به ما گزارش می‌دهد و ما می‌توانیم آلارمهای هشداردهنده‌ای را برای این خطا‌ها تعریف کنیم و از این طریق به صورت اتوماتیک هر اتوبوس در حال حرکتی را که در هر نقطه‌ای از کشور، دچار نقص فنی می‌شود، شناسایی و پیغام‌هایی را از طریق سیستم FMS برای راننده خودرو ارسال کنیم. از طریق این سیستم، تمام آلارمها برای ما ارسال می‌شود و این آلارم‌ها به ما نشان می‌دهد خودرویی با مشخصات معین در کدام موقعیت جغرافیایی دچار نقص فنی شده است؛ بدین ترتیب ما می‌توانیم اقدامات پیشگیرانه و مورد نیاز برای جلوگیری از حوادث ناشی از استمرار حرکت با خودرو دارای نقص فنی را انجام دهیم. همانطور که اشاره شد، ما می‌توانیم یک بانک اطلاعاتی برای هر خودرو تعریف و کلیه ایرادات خودرو و رفتارهای راننده‌ آن را ثبت و ذخیره کنیم و در مواقع لزوم مانند تصادفات با تحلیل این اطلاعات به نتایج دقیقی برسیم.

مزیت دیگر این طرح ارتباط با سایر سازمان‌هاست که البته باید تعریف شود و شکل بگیرد. ما اگر این طرح را به سایر سازمان‌ها نیز ارتباط دهیم، می‌توانیم تدابیر پیشگیرانه و مثبتی را برای جلوگیری از حوادث و اتفاقات ناگوار اتخاذ کنیم.

شاید بزرگ‌ترین نگرانی در سیستم حمل و نقل جاده‌ای موضوع تصادفات است. این طرح چقدر به کاهش تصادفات سالانه کمک می‌کند؟

اصولاً تصادفات ما سه علت عمده دارند که همیشه هم مورد بحث قرار گرفته‌اند؛ 1- خطای انسانی و رفتار رانندگان، 2- نقص فنی خودرو، 3- شرایط جاده. اجرای این طرح می‌تواند بر روی دو مورد اول تأثیرگذار باشد و میزان تصادفات را کاهش دهد. نظارت بر رفتار رانندگان و رصد آنها توسط یک سیستم هوشمند و آنلاین، بر رفتار آنها اثرگذار است و مانع از بروز بسیاری از رفتارهای نادرست می‌شود. قطعاً رانندگان ما با علم به اینکه کسی ناظر رفتار آنهاست، بسیاری از اعمال را به نحو احسن انجام می‌دهند و نوع درستی از رفتار رانندگی را به نمایش می‌گذارند. در مورد نقص فنی خودرو، گاه راننده به علت منافع اقتصادی و سهل‌انگاری خود، ممکن است رسیدگی به وضعیت خودرو را به تأخیر بیندازد. خودرویی که دچار نقص فنی شده، در جاده عملکرد مناسبی نخواهد داشت و ممکن است همین مسأله منجر به بروز حادثه شود. وقتی بدانیم خودرویی دچار نقص فنی شده است، اخطارهای لازم به راننده ارسال می‌شود. در صورت عدم توجه راننده به این اخطارها، می‌توان با ایجاد ارتباطی مناسب با سایر سازمان‌ها و نهادها، از پلیس راه برای کنترل و ممانعت از ادامه مسیر چنین خودرویی استفاده کرد و مانع از بروز حادثه شد.

آیا سابقه‌ای از اجرای این طرح در ایران وجود دارد؟

خیر. سیستم مدیریت ناوگان، سامانه‌ای است که کل کشورهای اروپایی از آن برای ارسال اطلاعات خودروهای خویش استفاده می‌کنند و این سیستم در کشورهای اروپایی چند سالی است که اجرا می‌گردد اما در خاورمیانه و ایران، برای اولین بار توسط شرکت عقاب‌افشان اجرایی شده و در حال حاضر، در شرف نهایی شدن است. شرکت عقاب افشان یکی از پیشگامان راه‌اندازی این سامانه بوده و به مرور شاهد کارایی و فواید استفاده از آن خواهیم بود.

و به عنوان سؤال پایانی، فکر می‌کنید امکان نصب این سامانه بر روی سایر خودروهای ناوگان حمل و نقل جاده‌ای، مخصوصاً سایر برندهای اتوبوس فعال در کشور نیز وجود دارد؟

این سامانه با انجام تغییرات فنی و تخصصی بر روی سایر خودروها نیز قابل نصب است و شرکت عقاب‌افشان می‌تواند به عنوان یک مرکز کنترل ناوگان حمل و نقل کشور عمل کند و اطلاعات دریافتی از سایر برندهای خودرویی کشور را نیز مورد پایش و بررسی قرار دهد. در فازهای بعدی امکانات بیشتری به این طرح اضافه خواهد شد و ارتباط سازمان‌ها و ارگان‌ها با آن افزایش خواهد یافت. امیدواریم ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف برای اجرای درست این طرح، همراهی و همکاری لازم را داشته باشند. شرکت عقاب‌افشان عزم خود را برای اجرای این طرح جزم کرده و هزینه‌کرد بالایی نیز در این زمینه داشته است. علی‌رغم وجود مشکلات فراوان، مدیران این شرکت با دیدی مثبت به شرایط می‌نگرند و تمام تلاش خود را برای کنار زدن موانع به کار گرفته‌اند. اجرای صحیح این طرح، نتیجه درخشانی برای ناوگان حمل و نقل کشور در پی خواهد داشت.