عصر خودرو- امروزه یکی از معضلات پیش روی معلولان، نبود زیرساخت‌ها و بستر مناسب برای تردد آسان این دسته از افراد است. به طور کلی افراد ناتوان و دارای معلولیت‌های جسمی به دو طریق قابلیت تردد در معابر شهری را دارا هستند؛ نخستین راه استفاده از وسایل نقلیه عمومی است و روش دیگر نیز بهره‌بردن از خودروهای شخصی بر‌شمرده می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، آماده‌سازی بستر مناسب برای تردد این گروه بزرگ از جامعه بسیار مهم است زیرا با حذف قابلیت عبور و مرور عملا معلولان از چرخه اجتماع خارج شده و حقوق مسلم آنان نادیده گرفته می‌شود. در سراسر جهان تا‌کنون راهکارهای متفاوتی مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته و در بسیاری از کشورها نیز این دسته از افراد به‌راحتی در سطح شهر تردد می‌کنند و در فعالیت‌های اجتماعی از سهم بالایی نیز برخوردار هستند. امروزه تکنولوژی نیز به کمک این گروه شتافته و به نظر می‌رسد گروهی از معلولان که هرگز توانایی استفاده از خودروهای شخصی را نداشته‌اند، با استفاده از صنایع مدرن خواهند توانست به‌تنهایی و با خودروی شخصی نیز جابه‌جا شوند. در ادامه این مقاله به معرفی تکنولوژی‌های ارائه‌شده در این حوزه خواهیم پرداخت.
خودروهای روزمره
افراد معلول به چند دسته تقسیم می‌شوند و در میان آنها گروهی وجود دارند که همچنان توانایی استفاده از برخی ارگان‌های اساسی خود را دارا هستند. برای چنین افرادی تنها خودروهایی ایده‌آل هستند که یک سواری بدون لرزش و عاری از تکان‌های ناگهانی را هدیه دهد و فرد بدون استرس از سواری خود لذت ببرد. همچنین از دیگر ویژگی‌های مهم این خودروها، قابلیت ورود و خروج آسان برای فرد است که از دو طریق امکان‌پذیر خواهد بود. در برخی خودروها صندلی راننده به محض فشردن یک کلید روی ریموت، به شکل آسانسوری از داخل خودرو خارج شده و فرد معلول می‌تواند خود را به روی آن منتقل کند و صندلی وظیفه جابه‌جایی وی را بر عهده خواهد داشت. در نوع دیگری از ورود این افراد به داخل خودرو، صندلی‌های ردیف عقب برداشته می‌شوند و فرد می‌تواند با ویلچر خود به داخل خودرو وارد شود و سپس روی صندلی راننده بنشیند. از جمله خودروهای شناخته‌شده استاندارد تولیدی توسط شرکت‌های خودروساز می‌توان به نمونه‌هایی مانند Toyota Corolla Verso ،Citroen Picasso و مینی ون‌ها اشاره کرد. در این میان سیتروئن پیکاسو از شرایط بسیار مناسب‌تری برخوردار است زیرا به دلیل وجود فضای سر و پای مناسب و قابلیت ورود از درب عقب در کنار ابعاد مناسب خودرو، به عنوان یک گزینه مناسب برای افراد معلول شناخته می‌شود.
حملونقل عمومی
حملونقل عمومی یکی از بهترین راهکارها برای عبور و مرور افراد دارای ناتوانی جسمی است اما به دلیل محدود‌شدن به برنامه زمان‌بندی شبکه حملونقل محدود، ممکن است در مواردی مشکلاتی را به وجود آورد. این دسته از خودروها به افراد معلول اجازه می‌دهند به‌راحتی عمل سوار و پیاده‌شدن را انجام دهند و در مکان‌های تعبیه‌شده، ویلچر خود را قفل کنند تا در اثر تکان‌های موجود تعادل خود را از دست ندهند.
معلولان و آینده
هر‌چند تا‌کنون تکنولوژی‌های کاربردی بسیار زیادی برای سهولت تردد معلولان ارائه شده است، اما به نظر می‌رسد در آینده باید شاهد گام‌های بزرگ‌تری باشیم. بسیاری از شرکت‌های تولید‌کننده خودرو در حال توسعه سیستم‌هایی هستند که برای افراد دارای ناتوانی جسمی فرصت تردد آسان را فراهم کنند. در ادامه به معرفی چند تکنولوژی پیشرو برای تردد معلولان خواهیم پرداخت.
رانندگی با ذهن
یکی از شرکت‌های فعال در زمینه طراحی خودروهای ویژه معلولان، هونداست. این شرکت در حال توسعه سیستمی است که فرامین را مستقیما از ذهن راننده دریافت می‌کند و نیازی به دخالت دستان و یا پاها وجود ندارد. این سیستم به هر فردی با حداقل توانایی نیز اجازه خواهد داد، خودرو را در مسیر مورد نظر حرکت دهد و از مزایای آن بهره‌مند شود. البته هنوز راه بسیاری تا عملی‌شدن این سیستم وجود دارد و به نظر نمی‌رسد بتوان در بازه زمانی کوتاهی انتظار رونمایی از این سیستم را داشت.
خودرو الکتریکی کانگورو
کانگورو نام خودرویی است که مختص افراد معلول طراحی شده و از ویژگی‌های جالبی برخوردار است. در داخل خودرو تنها ظرفیت نشستن یک نفر وجود دارد و هیچ‌گونه نشیمنگاهی در داخل آن تعبیه نشده است. فرد معلول به کمک ویلچر خود از رمپ پشتی خودرو وارد شده و پس از قفل کردن ویلچر خود در محل مورد نظر اقدام به حرکت می‌کند. عبور و مرور و سوار و پیاده‌شدن از این خودرو بسیار ساده بوده و افراد معلول می‌توانند به راحتی از آن بهره ببرند.
خودروهای خودران
بدون‌شک یکی از جدی‌ترین گزینه‌های روی میز برای آینده خودروهای مخصوص افراد معلول، خودروهای خودران است. این تکنولوژی به حدی گسترده است که حتی تردد را برای افراد نابینا نیز سهل می‌سازد و به تمام افراد بدون در نظر گرفتن نوع معلولیت اجازه عبور و مرور آزاد را هدیه می‌دهد. مقوله استفاده از خودروهای خودران برای این دسته از افراد امروزه در سراسر جهان پذیرفته شده و بسیاری از شرکت‌های بزرگ جهان در حال توسعه سیستم‌هایی برای فراهم‌آوردن زیرساخت‌های مورد نیاز چنین خودروهایی هستند. از جمله ویژگی‌های مهم این کلاس از خودروها می‌توان به عدم نیاز به داشتن قابلیت‌های فیزیکی و طراحی اختصاصی آنها برای معلولان اشاره کرد. این خودروها همچنین به دو دسته شخصی و وسایل نقلیه عمومی تقسیم می‌شوند و می‌توانند به طرق مختلف افراد معلول را بهره‌مند سازند.
روبات هیتاچی
شرکت ژاپنی هیتاچی نیز برای سهولت رفت و آمد افراد معلول خودرویی را طراحی کرده است که هنوز به مرحله اجرایی نرسیده اما در آینده نه‌چندان دور وارد بازار خواهد شد. این خودرو ropits نام دارد و از ابعادی بسیار کوچک برخوردار است. فرد معلول می‌تواند به کمک این خودرو به‌راحتی در سطح شهر تردد کند و نیازهای روزانه خود را نیز برطرف سازد. پیشرانه الکتریک و سنسورهای نصب شده روی این روبات-خودرو به فرد اجازه می‌دهد حتی در داخل پیاده‌رو‌ها نیز حرکت کند و از ریسک تردد در خیابان بپرهیزد. این خودرو در کنار تمام خصوصیات ویژه افراد معلول به یک رادار و چندین دوربین در اطراف خود مجهز شده تا با اسکن لحظه‌ای محیط اطراف بتواند مسیر خود را بیابد و به صورت خودران فرد را از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل کند.
OLLI
بسیاری از شرکت‌های خدمات‌دهنده در زمینه حملونقل مانند uber و Lyft به کمک توسعه‌دهندگان بزرگی همانند گوگل و اینتل در حال توسعه سیستم‌هایی هستند که شبکه خودروهای خودران مخصوص افراد معلول را فراهم سازد و تمام افراد بتوانند از خدمات آنها بهره ببرند. یکی از طرح‌های واقع‌گرایانه این گروه‌ها تا‌کنون Olli نام دارد و تقریبا شباهت زیادی به یک مینی‌ون داشته و تنها برای عبور و مرور افراد معلول طراحی شده است. این افراد می‌توانند از طریق اپلیکیشن مخصوص، یکی از این خودروها را درخواست کرده و در سطح شهر تردد داشته باشند. Olli از ساختاری مخصوص افراد معلول برخوردار است و می‌تواند تا 12 نفر را نیز در خود جای دهد. هوش مصنوعی این خودرو توسط ibm تامین شده و چند شرکت بزرگ خودروساز دیگر نیز در این پروژه همکاری داشته‌اند.
خودروهای سریع
در این میان برخی شرکت‌ها نیز در حال توسعه سیستم‌هایی هستند که با استفاده از هوش مصنوعی و سامانه نیمه‌خودران، سرعت را به افراد معلول ببخشند. یکی از نمونه‌های اجرا‌شده این سیستم اخیرا توسط شرکت Arrow Electronics ارائه شده است. این شرکت با تجهیز یک کوروت مدل 2014، موفق به دستیابی به حداکثر سرعتی در حدود 160 کیلومتر بر ساعت شد و نشان داد می‌توان با کمی خلاقیت، به سرعت نیز دست یافت. این شرکت همچنان قصد دارد تکنولوژی خود را توسعه دهد و با طراحی یک خودرو سریع مختص افراد علاقه‌مند به سرعت، نیاز آنها به هیجان رانندگی را نیز برطرف کند.
General Motors EN-V
جنرال موتورز نیز در این زمینه فعالیت‌های بسیاری داشته و برداشت خود از خودروهای خودران آینده مخصوص به افراد معلول را ارائه کرده است. EN-V خودرویی است که تنها ظرفیت یک نفر را داشته و به لطف ابعاد بسیار کوچک خود می‌تواند در هر معبری تردد داشته باشد. این خودرو حتی قابلیت عبور و مرور در محیط‌های داخلی را نیز داراست و در صورت تجهیز یک ساختمان به زیرساخت‌های لازم، قابلیت هدایت تا داخل اتاق مورد نظر را نیز دارا خواهد بود. این خودرو از یک پیشرانه الکتریکی به همراه هوش مصنوعی برخوردار است و می‌تواند با دریافت جزئیات محیط اطراف، مسیر خود را پیدا کند و با گذر از موانع، به‌راحتی تردد داشته باشد. همچنین به دلیل ساختار و طراحی مناسب این خودرو، ورود و خروج برای افراد بسیار ساده خواهد بود و می‌توانند در کمترین زمان از خودرو پیاده شده و یا به آن سوار شوند و اطلاعات مقصد خود را وارد کنند.
گردآوری و نوشته: محمدرضا برخورداری
