به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از صمت، 16 تعاونی مسافربری، 21شرکت مسافربری خصوصی و 7 شرکت مسافربری با خودروهای سواری، در این پایانه فعالیت می‌کنند که از این میان، یکی از شرکت‌های سواری، علاوه‌بر خودروهای سواری، دارای مینی‌بوس و میدل‌باس است. به گفته مدیر پایانه غرب، در مجموع 44 شرکت خصوصی و تعاونی در این پایانه فعالیت می‌کند. کلنگ ساخت پایانه غرب یا ترمینال آزادی تهران در سال 1370 در زمینی به مساحت 50هکتار به زمین خورد. این پایانه در نیمه دوم سال 1375 با حضور آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رییس‌جمهور وقت افتتاح شد و تا امروز عنوان بزرگترین پایانه کشور را داشته است. آنطور که ایرج لطفی‌زاده، مدیر پایانه غرب تهران در گفت‌وگو با صمت توضیح می‌دهد، حدود 160 شهر در فهرست مقاصد سفرهای این پایانه وجود دارند. از سوی دیگر مسافران پایانه غرب می‌توانند به کشورهای ترکیه، عراق، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و گرجستان سفر کنند. به گفته مدیر پایانه غرب، مسیر تهران ـ قزوین پرطرفدارترین مسیر در پایانه غرب و در مجموع پایانه‌های شهرداری تهران است. بر اساس آمار ارائه شده از سوی مدیر پایانه غرب، در سال گذشته 119هزار و 350 سرویس در مسیر قزوین و 2میلیون و 516 هزار و 734 مسافر در این مسیر، از مبدأ پایانه غرب تردد کرده‌اند.

توزیع ناعادلانه مسافر و تلاش برای ساماندهی
در میان تعاونی‌ها و شرکت‌های فعال در پایانه غرب، تعاونی4 بیشترین حجم سرویس‌دهی و مسافر را دارد. به گفته لطفی‌زاده، علاوه بر داشتن خطوط مسافری بیشتر، موقعیت قرار گرفتن این تعاونی و سهولت دسترسی به آن، از عوامل افزایش حجم مسافرانش در مقایسه با سایر تعاونی‌ها است. از سوی دیگر تعاونی3 به خاطر مکان قرار گرفتن، کمترین سفرها را دارد.
مدیر پایانه غرب درباره بحث توزیع مسافر به عنوان یکی از مشکلات پایانه غرب، توضیحاتی به صمت می‌دهد و می‌گوید: در سال 85 بحث ساماندهی پارک‌سوار آزادی و تجمیع خطوط «بی‌آرتی» و مترو در این پارک‌سوار مطرح و از سوی دیگر دسترسی خیابان جناح، تبدیل به دسترسی بزرگراهی شد. به همین دلیل ورود مسافران به پایانه غرب از ضلع شرقی کاهش یافت و از آن پس، بیشتر مسافران از ضلع جنوبی وارد این پایانه می‌شوند. این مسئله منجر به توزیع ناعادلانه مسافر در تعاونی‌ها و شرکت‌های مختلف شده است. البته به گفته لطفی‌زاده با هماهنگی وزارت راه و شهرسازی، راهکارهای لازم برای ساماندهی به این وضعیت در دست بررسی است تا رقابتی عادلانه میان شرکت‌ها و تعاونی‌های مختلف برقرار شود.

تسهیل در مسیرهای دسترسی مسافران به پایانه
مسافرانی که سفرهای خارج از شهرشان با ترمینال مسافری غرب یا همان پایانه غرب گره خورده است می‌دانند که از محل پیاده شدن از مترو یا «بی‌آرتی» میدان آزادی تا رسیدن به سالن فروش پایانه، پیاده‌روی تقریبا زیادی پیش‌رو دارند. این گلایه‌ای است که معمولا از سوی شهروندان درباره ترمینال غرب مطرح می‌شود. اکنون مدیر پایانه غرب از ارائه برخی تمهیدات برای دسترسی ساده‌تر مردم به تعاونی‌ها و محل سوار شدن به اتوبوس‌ها خبر می‌دهد. وی می‌گوید: درحال‌حاضر یک خودرو برقی برای جابه‌جایی مردم از پایانه تا سالن اصلی و محل تهیه بلیت، درنظر گرفته شده است. این خودرو با ظرفیت جابه‌جایی 16 نفر، به‌طور رایگان مردم را جابه‌جا می‌کند که افزایش تعداد این خودروها در برنامه است.
وی از افزایش فضاهای پارک خودرو در پایانه خبر می‌دهد و می‌افزاید: 2 پارکینگ در پایانه وجود داشت که در یک سال ونیم گذشته، یک پارکینگ با حدود 400 سلول به این فضا اضافه شده است. به گفته لطفی‌زاده، در پایانه غرب، مسیری آماده شده است تا مردم بتوانند با استفاده از تاکسی‌های آژانس، تا ورودی سالن تردد داشته باشند.

از تاخیر راننده‌ها تا دلالی بلیت
تاخیر در حرکت وسایل حمل‌ونقل بین شهری، داستان تازه‌ای نیست و همه افرادی که مسافران دائمی جاده‌ها و پروازهای ایران هستند، طعم این تاخیرها را چشیده‌اند. لطفی‌زاده نیز به شکایت‌های روزانه مسافران از اتلاف وقت‌شان توسط راننده‌ها اشاره کرده و توضیح می‌دهد که اگرچه تذکرات لازم به این راننده‌ها داده می‌شود اما از زمانی که از پایانه خارج می‌شوند، از کنترل آنها خارج می‌شود.
مشکلات دسترسی مسافران به سالن پایانه و تاخیر اتوبوس‌ها در حرکت، تنها بخشی از مشکلات پایانه غرب است. آنطور که مدیر این پایانه توضیح می‌دهد، دلالی بلیت نخستین و مهم‌ترین مشکل فعلی موجود در پایانه غرب است. به گفته وی، در برخورد با دلالی، خلأ قانونی وجود دارد، به همین دلیل به سادگی نمی‌توان با این مشکل برخورد کرد و بسیاری از افراد از این خلأ قانونی، سواستفاده می‌کنند. وی درباره این مشکل توضیح می‌دهد: دلالی بلیت ویژه ایام پیک سفر نیست و در همه سال درگیر آن هستیم. برخی تعاونی‌ها برای خودشان 3 یا 4دلال دارند. این افراد بیمه نیستند و درآمدشان از محل پیدا کردن مسافر تامین می‌شود، یعنی به ازای هر مسافری که برای تعاونی یا شرکت پیدا کنند، پولی دریافت می‌کنند. روزانه حدود 23هزار نفر از ترمینال غرب خارج می‌شوند و اگر فرض کنیم به ازای 20هزار نفر از این افراد، تنها هزار تومان حق دلالی رد و بدل شود، روزی 20میلیون تومان پول توسط دلالان بلیت در پایانه جمع می‌شود، رقم بزرگی که در ماه به 600میلیون تومان می‌رسد. وی معتقد است، آسیب این دلالی بیش از همه به راننده می‌رسد زیرا برای جلوگیری از افزایش صندلی‌های خالی، ناچار است هزینه دلال را بپردازد. مدیر پایانه غرب، یافتن راهکاری برای حذف یا کاهش دلالی بلیت در پایانه‌ها را مستلزم گردهمایی و اجماع همه سازمان‌ها و نهادهای مسئول می‌داند.

ضرورت فروش بلیت، بیرون از پایانه
لطفی‌زاده 3سال است مدیریت پایانه غرب را به عهده داشته و سابقه 24ساله در صنعت حمل‌ونقل دارد. وی معتقد است نه تنها برای حل مشکلات این پایانه، بلکه برای کل مجموعه صنعت حمل‌ونقل باید برنامه جامعی تدارک دیده شود. به باور وی، درحال‌حاضر شاهد افول در صنعت حمل‌ونقل هستیم، به‌طوری که هر سال درخواست سفر با وسایل حمل‌ونقل عمومی کاهش می‌یابد. بنابراین همه دست‌اندرکاران صنعت حمل‌ونقل باید گردهم آیند تا با پیدا کردن راهکار، مردم را با حمل‌ونقل عمومی آشتی دهند.
این کارشناس پیشکسوت صنعت حمل‌ونقل معتقد است، نسخه درمانی حمل‌ونقل جاده‌ای که پیشانی آن اتوبوس است، بردن فروش بلیت به خارج از پایانه است که باید زیرساخت آن فراهم و برنامه‌ریزی مناسب در راستای شکوفایی این صنعت انجام شود. مانند آنچه درباره فروش بلیت هواپیما و قطار رخ داده است. به گفته وی، اگرچه درحال‌حاضر امکان فروش اینترنتی بلیت اتوبوس فراهم است اما هنوز اشکالات زیادی در این زمینه وجود دارد و هنوز سیستم منسجم فروش بلیت، خارج از پایانه ارائه نشده است.
اتاق مادر و کودک از امکانات ویژه پایانه غرب و سایر پایانه‌های شهر تهران است. این محل نه‌تنها محلی برای استراحت مادر و رسیدگی به نوزاد است بلکه در آن وسایل موردنیاز برای رسیدگی به کودک به‌طور رایگان در اختیار مادران قرار می‌گیرد. مسجد، درمانگاه و اورژانس، کتابخانه، دستگاه‌های خودپرداز و غرفه‌های فروشگاهی نیز از دیگر امکاناتی است که در پایانه غرب در دسترس مسافران قرار دارد.