به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو» ، لیزینگ در جهان به عنوان یک ابزار مالی نقش تعیین‌کننده‌ای را در افزایش
سرمایه‌گذاری در بخش تولید ایفا می‌کند. به طوری که در سال‌های اخیر
شرکت‌های لیزینگ در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی OECD،
حدود
30ـ 15درصد کل
سرمایه‌گذاری در دارایی‌ها و کالاهای سرمایه‌ای را به خود اختصاص
داده‌اند. درحالی که در کشورهای درحال توسعه این رقم در حدود 15-0 درصد
است. شاید دلیل این امر ناشناخته ماندن ارزش ابزاری همچون لیزینگ در توسعه
اقتصاد کشورهای درحال توسعه باشد. در چنین کشورهایی معمولاً امکان تأمین
تمام منابع برای خرید تجهیزات سرمایه‌ای و یا استفاده از وام‌های بلندمدت
بانکی برای شرکت‌های تولیدی و خدماتی وجود ندارد. برهمین اساس کشورهایی
همچون اوکراین در تلاشند تا از طریق لیزینگ بتوانند زمینه تولید بیشتر و
بهبود صنایع را فراهم آورده و درجهت ایجاد
شغل‌های جدید و بهبود وضعیت زندگی مردم و بهره‌مند‌شدن بنگاه‌های کوچک و
متوسط از منافع حاصل از توسعه لیزینگ گام بردارند.
در این راستا کشور
اوکراین با هدف حمایت از توسعه صنعت لیزینگ در این کشور، پروژه‌ای با عنوان
«توسعه لیزینگ اوکراین»، تعریف کرد. این پروژه با حمایت یک آژانس هلندی در
سال 2004 آغاز شد و در آوریل سال 2008 به اتمام رسید. براساس این پروژه،
بنگاه‌های اقتصادی و موسسات مالی علاقه‌مند به استفاده از لیزینگ و همچنین
نهادهای قانونگذار تحت آموزش قرار گرفته و به علاوه، فرصت‌های تجاری در
زمینه به‌کارگیری لیزینگ برای
بنگاه‌های خصوصی و موسسات مالی فراهم شد.با اجرای پروژه توسعه لیزینگ طی 4
سال، بازار لیزینگ اوکراین پیشرفت چشمگیری داشته، به طوری که بانک‌های
خارجی وارد این بازار شده و ارائه خدمات مالی در زمینه لیزینگ را افزایش
داده‌اند، به طور کلی اجرای پروژه توسعه لیزینگ در اوکراین نتایج زیر را به
دنبال داشته است:
ـ رشد 430 درصدی ارزش پرتفوی لیزینگ (716میلیون دلار 2006 به 8/3 میلیارد دلار در سال 2007)
ـ رشد 39درصدی تعداد شرکت‌های فعال در زمینه لیزینگ
ـ رشد 34درصدی تعداد نیروی انسانی فعال در زمینه لیزینگ
ـ
عدم
وجود تغییر محسوس در ساختار پرتفوی لیزینگ، به‌طوری‌که بخش حمل و نقل ریلی
و خودرو به عنوان محصولاتی با تقاضا و سهم بالا (به ترتیب 52درصد و
16درصد) در سبد پرتفوی لیزینگ کشور اوکراین مطرح هستند. ناگفته نماند که
لیزینگ تجهیزات کشاورزی و حمل و نقل شهری نیز در اوکراین رشد نسبتا مناسبی
داشته‌اند.
ـ بهره‌مند‌شدن بنگاه‌های کوچک و متوسط از منافع حاصل از لیزینگ و باقی ماندن بنگاه‌های بزرگ به عنوان مشتریان اصلی محصولات لیزینگ
ـ تنوع زیاد در تأمین منابع مالی لیزینگ و افزایش سهم وام‌های بانکی برای تأمین منابع مالی
(70درصد کل منابع مالی شرکت‌های لیزینگ از طریق بانک‌ها که بیشتر آنها خارجی هستند، تأمین می‌شود).
ـ ثبات صنعت لیزینگ، به طوری‌که سهم عقود بلندمدت لیزینگ (3 تا 5 سال) دارای رشد مناسبی بوده است (11درصد در سال 2007).
ـ
کاهش ریسک معوقات و افزایش اطمینان در پرداخت اقساط اجاره، به طوری‌که
تأخیر بیش از 30روز در پرداخت اقساط لیزینگ در اوکراین از 12درصد به
6/5درصد کاهش پیدا کرده است.
با این حال، در مقایسه با کشورهای همسایه،
بازار لیزینگ اوکراین در مراحل آغازین رسیدن به پتانسیل واقعی خود است، به
طوری‌که حجم مبادلات
لیزینگ در این کشور 6/2درصد تولید ناخالص داخلی این کشور (GDP) است، در
حالی‌که این رقم در کشوری مانند مجارستان 7/4 درصد است. همچنین سهم لیزینگ
در سرمایه‌گذاری کالاهای سرمایه‌ای در کشور اوکراین 8/8 درصد است، درحالی
که این رقم در مجارستان بالغ بر 31درصد است.
باتوجه به تعریف و اجرای
پروژه توسعه لیزینگ، همچنان موانع و چالش‌هایی برای توسعه لیزینگ در کشور
اوکراین وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
دسترسی به دارایی‌های
مالی: هزینه لیزینگ برای مستأجر نسبتاً بالاست. برهمین اساس بنگاه‌های کوچک
و متوسط هنوز درک درستی از
منافع حاصل از لیزینگ ندارند. از طرفی نرخ سود لیزینگ‌ها بیشتر از خرید و
فروش اعتباری بانک‌هاست. همچنین بانک‌های تأمین‌کننده شرکت‌های لیزینگ، درک
درستی از لیزینگ نداشته و آنها را به عنوان رقبای خود می‌شناسند. تمامی
موارد مذکور موجب افزایش پیچیدگی و طولانی‌شدن فرایند اعطای تسهیلات در
کشور اوکراین شده است. در صورتی که در کشورهای پیشرفته، شرکت‌های لیزینگ
فرآیند اعطای تسهیلات خود را تسهیل کرده و به منظور کاهش تضامین دریافتی از
مشتریان، مبنای تصمیم‌گیری درخصوص رتبه اعتباری مشتریان را جریان نقدینگی
قرار داده‌اند نه تاریخچه
اعتباری مشتری که این امر خود موجب تسهیل فرآیند اعطای تسهیلات می‌شود.
فقدان
دانش لیزینگ: برای آنکه بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط به منافع حاصل از
لیزینگ دست یابند، افزایش آگاهی در این خصوص ضروری است. البته
روزنامه‌نگاران اوکراینی نوشتن مطلب درباره لیزینگ را آغاز کرده‌اند، ولی
بانک‌های محلی به دلیل تبلیغ ارائه خدمات لیزینگ که تفاوتی با خرید و فروش
اعتباری ندارد، بازار لیزینگ اوکراین را تا حدی آشفته کرده‌اند.
فقدان
بازار ثانویه برای دارایی‌های ثابت: اگرچه تقاضای زیادی برای به‌روز‌کردن
دارایی‌های
ثابت در اغلب بخش‌ها همچون کشاورزی و پزشکی وجود دارد، ولی شرکت‌های
لیزینگ تمایلی به لیزینگ دارایی‌هایی که نقدشوندگی آنها پایین است، ندارند.
به عنوان مثال، بازار ثانویه مناسبی برای خودروها که بخش عمده پرتفوی
شرکت‌های لیزینگ اوکراین را تشکیل می‌دهند، وجود دارد. درصورتی که خرید و
فروش خودروهای دست‌دوم از بازار خوبی برخوردار نیست.
عدم توسعه شرکت‌های
اعتبارسنجی: شرکت‌های لیزینگ در اوکراین به دلیل عدم دسترسی به تاریخچه
اعتبار مشتریان، تحلیل‌های متفاوتی از مشتریان بالقوه داشته و به همین علت،
دارای روند اعطای
تسهیلات بسیار طولانی هستند. در دیگر کشورها به دلیل اینکه با یک تماس
تلفنی می‌توان تاریخچه اعتباری مشتری را دریافت کرد، سهم سرمایه‌گذاری
کالاهای سرمایه‌ای بسیار زیاد و شیوه کاری اخذ تسهیلات بسیار ساده است، اما
در اوکراین کسب اطلاعات درخصوص اعتبار مشتری بسیار سخت است، زیرا تنها 4
شرکت اعتبارسنجی فعالند که اطلاعات آنها از سال 2005 جمع‌آوری شده است.
همچنین اغلب شرکت‌های لیزینگ اطلاعات مرتبط با اعتبار مشتری را در اختیار
شرکت‌های اعتبارسنجی قرار نمی‌دهند، درحالی که با تسهیل فرآیند ارزیابی
مشتریان، حجم معاملات لیزینگ افزایش
خواهد یافت. همچنین شرکت‌های لیزینگ با استفاده از چنین اطلاعاتی قادر
خواهند بود که خدمات خود را برای مشتریان، سازماندهی کرده و بخش‌های
ویژه‌ای را به عنوان بازار هدف خود انتخاب کنند.
باتوجه به تمام موانع
اشاره شده، کشور اوکراین در زمینه لیزینگ، توانسته به رشد باورنکردنی نسبت
به سال گذشته دست یابد و به نظر می‌رسد که این روند رو به رشد ادامه دارد.
به طور کلی می‌توان گفت وجود محیط مناسب و مطلوب، موجب افزایش دسترسی به
سرمایه‌ها خواهد شد که این امر به نوبه خود رشد بازار لیزینگ را به دنبال
دارد. بنابراین زمانی که کسب و
کارهای کوچک بتوانند به مشتریان اصلی صنعت لیزینگ تبدیل شوند، بازار
لیزینگ رشد خواهد کرد. در کشور اوکراین نیز کسب و کارهای کوچک از منافع
لیزینگ بهره‌مند شده‌اند و انتظار می‌رود در آینده با افزایش آگاهی درباره
لیزینگ، کاهش هزینه لیزینگ و تسهیل فرآیند اعطای تسهیلات لیزینگ، بازار
لیزینگ کشور اوکراین رشد قابل توجهی پیدا کند.

کارشناسان کانون شرکت‌های لیزینگ ایران