عصر خودرو- جایگزینی اجباری موتورسیکلت‌های انژکتوری با کاربراتوری از اول مهر مصوبه‌ای است که نه‌تنها تولیدکنندگان این حوزه را با چالش جدیدی روبه‌رو کرده بلکه تعمیرکاران این صنف را به‌عنوان یک صنف وابسته درگیر این موضوع کرده است.
به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از صمت ، بی‌شک یکی از دلایل موفقیت این طرح آمادگی تعمیرکاران صنعت موتورسیکلت است. برای آگاهی از موضوع گفت‌وگویی با مصطفی صفرخانی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان قطعات و تعمیرکاران دوچرخه و موتورسیکلت انجام داده که در ادامه می‌خوانید.
آمار دقیقی از تعمیرکاران تهران در اختیار است؟
در تهران به ازای هر 300 واحد تجاری در هر صنف امکان ایجاد یک اتحادیه وجود دارد و امروز این صنف حدود 700 تا 850 تعمیرکار دارد. البته آمار تعمیرکاران در چند سال اخیر کاهش داشته و بیشتر از 200 تعمیرکار اقدام به تعطیلی واحد صنفی خود کرده‌اند که به‌طور معمول افراد مسنی بودند که قادر به ادامه فعالیت نبوده و فرزندان آنها نیز جایگزین نشده‌اند. از آنجا که این شغل به لحاظ درآمدی ضعیف است نیروی جوان کمتری تمایل به ورود به آن دارد. البته از سوی دیگر لازم به یادآوری است افراد جوانی که وارد این حوزه می‌شوند نگاه متفاوتی در مقایسه با گذشتگان دارند که نوعی نگاه نو در حال شکل گرفتن در این صنف است.
هدف اتحادیه این است که همکاران بدون استثنا تحصیلکرده بوده و حداقل مدرک دیپلم داشته باشند زیرا لوازم و ابزارآلات این حرفه به سمتی می‌رود که می‌طلبد افراد، تحصیلات لازم را داشته باشند و این آمار مربوط به اعضای پروانه‌دار است.
تعداد واحدهای بدون پروانه کسب در این صنف چه میزان است؟
اتحادیه در حال شناسایی این واحدهاست و حدود 5ماه (از بهمن 94) است که بازرسان در حال بررسی و رسیدگی هستند که در این زمینه برچسب‌هایی تهیه شده که به مغازه‌های مجوزدار ارائه و آنها ملزم به نصب آن خواهند بود. بنابراین تاکنون حدود 220 تعمیرکار دوچرخه و موتورسیکلت بدون مجوز شناسایی شده و در سیستم قرار گرفتند که وزارت صنعت، معدن و تجارت بدون اعلام به اتحادیه تمام این اطلاعات را حذف کرده و در واکنش به اعتراض اتحادیه اعلام کردند که کدپستی در اختیار نداشته‌اند که این موضوع را اطلاع‌رسانی کنند این در حالی است که هر بازرسی برای اتحادیه به لحاظ مالی و زمانی هزینه‌بر است. با این حال برچسب‌ها دوباره آماده شده که به‌طور تقریبی 200 تعمیرکار شناسایی و برای دریافت پروانه کسب‌وکار به اتحادیه مراجعه کرده‌اند، بنابراین کار شناسایی همچنان ادامه دارد.
بسیار از افراد بدون مجوز از روی ناآگاهی به‌دنبال مجوز نمی‌آیند که با توجیه نسبت به انجام این کار تشویق می‌شوند، زیرا براساس مصوبه قانونی، واحدهای بدون پروانه کسب‌وکار در بحث مالیات، آب و برق و... آزاد محاسبه می‌شوند، بنابراین با اطلاع‌رسانی خود تعمیرکاران راغب می‌شوند که به دنبال کسب مجوز باشند.
برای ارائه مجوز به تعمیرکاران چه مولفه‌هایی نیاز است؟
در حال حاضر 130 اتحادیه وجود دارد که قانون حدود 33 اتحادیه با دیگر اتحادیه‌ها متفاوت است و آنها مولفه‌ای برای دریافت مجوز نداشته و تنها با مراجعه متقاضی اقدام به کسب جواز می‌کنند اما اتحادیه تولیدکنندگان قطعات و تعمیرکاران دوچرخه و موتورسیکلت برای ارائه مجوز نیاز به مجوز از اماکن دارد زیرا بحث ترافیک و سد معبر مطرح می‌شود.
در محدوده‌ای که تعمیرکاران به اندازه کافی وجود داشته باشند به متقاضیان دریافت مجوز، پروانه کسب داده خواهد شد؟
محدوده مکانی برای ارائه مجوز شرط اساسی نخواهد بود و قانون، بحث حدود را ملغی کرده که منطقی است زیرا به دلیل افزایش جمعیت توان رعایت این امر وجود ندارد. در گذشته شعاع هر 500 متر شرط دریافت مجوز بود اما امروز این رویه قابلیت اجرایی ندارد ضمن آنکه لازم است متراژ لازم برای این کار که حداقل 12 متر برای تعمیرکاران دوچرخه و 18 متر برای تعمیرکاران موتورسیکلت است نیز رعایت شود.
برای تولیدکنندگان قطعات نیز متراژ 50 متر تعیین شده که با اجرای تدبیر هیات‌مدیره وقت این میزان به 30 متر کاهش یافت زیرا سرقفلی و ملک در تهران گران است. البته این متراژ مربوط به نوع قطعه‌ای است که تولید می‌شود، که از 30 متر آغاز و به 200 متر می‌رسد.
آیا تعمیرکاران آموزش‌های رسمی و جدی برای این حرفه می‌بینند؟
بیشتر تعمیرکاران تجربی هستند و به نوعی استاد – شاگردی فعالیت دارند اما هنگام ورود به این حرفه، کمیسیون‌های مربوط اتحادیه از آنها امتحان فنی می‌گیرند و این آزمون از سوی 5 کارشناس اتحادیه هدایت می‌شود.
آیا بین تعمیرکاران افراد دارای تحصیلات مرتبط دانشگاهی نیز وجود دارد؟
این مورد به‌ندرت در میان فعالان این حوزه دیده می‌شود اما افراد تحصیلکرده در این صنف داریم به طور نمونه تعمیرکارانی که اقتصاد یا حقوق خوانده و در این صنف مشغول فعالیت هستند.
چند درصد از تعمیرکاران با تحصیلات و چند درصد به صورت تجربی در این حرفه در حال فعالیت هستند؟
بیشتر کار به صورت تجربی انجام می‌شود و شاید بتوان گفت بالای 90درصد افراد بر اساس تجربه این حرفه را فراگرفته و مشغول به فعالیت هستند اما قرار است در آینده‌ای نه‌چندان دور این روند با آموزش‌های مهارتی ادامه پیدا کند. بدین ترتیب استاد - شاگردی به همراه آموزش‌های رسمی و دوره‌ای لازم خواهد بود.
به هر حال بسیاری از وسایل نقلیه جدیدی که وارد شوند دارای سیستم‌های جدیدی هستند که آموزش‌های لازم را می‌طلبد. حتی اگر وسایل جدید را کنار بگذاریم برای وسایل نقلیه قدیمی که در جامعه در حال تردد هستند، نیاز به تخصص موردنیاز است. رتبه‌بندی همچون علم پزشکی بین پزشک عمومی تا متخصص است. بدین ترتیب ابتدا تعمیرکار اقدامات عمومی را می‌آموزد و سپس رشته‌بندی خواهد شد حتی ممکن است فردی تنها متقاضی فعالیت در یک بخش از موتورسیکلت یا دوچرخه باشد. در اینجا اتحادیه درباره آن تخصصی که فردی متقاضی آن است آموزش‌های لازم را داده و سپس آزمون خواهد گرفت.
تعمیرکاران برای سرویس‌دهی به موتورسیکلت‌های انژکتوری که قرار است از اول مهر جایگزین کاربراتوری‌ها شوند چه اندازه آمادگی دارند؟
تاکنون در این‌باره با اتحادیه تماس یا مکاتبه‌ای انجام نشده در حالی که قانونی عمومی و سراسری است. تعمیرکاران باید آمادگی لازم را داشته باشند اما زمانی که در این‌باره اطلاع‌رسانی نشده و اتحادیه وارد مسئله نشده است، نباید توقع و انتظاری وجود داشته باشد. امروز در اختیار داشتن یک بازرس کیفیت استاندارد در اتحادیه یک اجبار به‌شمار می‌رود و تفاهمنامه آن نیز تدوین شده و امسال اجرایی خواهد شد. شرکت‌ها باید بدون استثنا حتی در شهرستان‌ها تعمیرکار مرکزی در اختیار داشته باشند و امتحان ورودیه تعمیرکاران نیز باید از سوی اتحادیه باشد که این مسئله به‌طور تقریبی از حدود یک ماه پیش کلید خورده است.
هنوز درباره آمادگی تعمیرکاران و اینکه این قانون تا چه اندازه جدی است بخشنامه‌ای ابلاغ نشده و نمی‌توان درباره آن صحبت کرد و تنها تعداد معدودی آموزش به‌وسیله شرکت‌های واردکننده این نوع انجین‌ها انجام شده است. بنابراین لازم است در ابتدا قطعات این نوع موتورسیکلتها داخلی‌سازی شود که نقطه آغاز از اینجا خواهد بود. در این رابطه باید از اتحادیه درخواست شود 20 تا 50 نیرو معرفی تا زمینه این کار فراهم شود. به هر حال مکانیزم موتورسیکلت‌های انژکتوری با کاربراتوری متفاوت است. در حال حاضر تعداد محدودی از شرکت‌های همکار جذب شده‌اند که شاید تعداد آنها در سطح تهران به 10 نفر می‌رسد که آموزش‌های لازم را فراگرفته‌اند که به طور قطع تعداد آنها در تهران کافی نیست.
به هر حال این یک ضعف قانونی است که اتحادیه‌ها در جریان برنامه‌ها قرار نمی‌گیرند چرا که بخشی از تامین و نگهداری اقتصاد کشور در دست تعمیرکاران است و آنها به نوعی مدافع سرمایه داخلی به شمار می‌روند.
در حال حاضر چند درصد قطعات موتورسیکلت ساخت داخل است؟
امروز موتورسیکلت‌های متعددی در کشور در حال تردد بوده و درصد داخلی‌سازی آنها نیز با یکدیگر متفاوت است اما به‌طور کلی برای موتورسیکلت‌های قدیمی حدود 75درصد داخلی‌سازی انجام شده است.
وضعیت در موتورسیکلت‌های برقی چگونه است؟
باید دید قرار است این موتورسیکلتها با چه سرعتی در سطح شهر تردد داشته باشند، سرمایه کشور نیروهای انسانی است. بنابراین نمی‌توان موتورسیکلت‌های برقی وارد کشور کرد که ایمنی ندارد و با سرعت 120 کیلومتر در ساعت برای راکب و سرنشینان آن خطرآفرین باشد. این نوع موتور باید حدود 30 کیلومتر سرعت داشته و بیشتر از آن مجاز نباشد.
گفته شده که آزمایش‌های لازم برای این موتورسیکلتها انجام می‌شود.
این آزمایش‌ها کجا انجام می‌شود و چرا اتحادیه بدون اطلاع است؟! اتحادیه باید از همه امور مطلع باشد زیرا قرار است خدمات تعمیرات در سطح شهر ارائه کند. بنابراین ضروری است اتحادیه در این زمینه در جریان قرار گیرد تا توان ارائه خدمات‌دهی مناسب و مطلوب را داشته باشد. در صورت حمایت از تعمیرکاران استعدادهای خوبی برای تولید موتورسیکلت و قطعات آن وجود دارد و نیاز نیست تمام قطعات وارد شود که کیفیت لازم را ندارند و با شرایط آب و هوایی کشور سازگار نیست.
الزام برای داخلی‌سازی 40درصدی قطعات که در حال حاضر در صنعت خودرو مطرح شده آیا در صنعت موتورسیکلت نیز مطرح است؟
تاکنون در قراردادها ندیده‌ام یا اگر هست من اطلاعی ندارم.
برنامه اتحادیه برای بروزرسانی اطلاعات و دانش تعمیرکاران چیست؟
قرار است فضایی به عنوان آموزشگاه تهیه و به این موضوع به طور مستمر و جدی وارد شویم.
اگر بخواهیم ارزیابی کلی درباره فاصله دانش فنی تا استانداردهای جهانی داشته باشیم نظر شما به عنوان رییس اتحادیه تولیدکنندگان قطعات و تعمیرکاران دوچرخه و موتورسیکلت چیست؟
هم‌اکنون در سطح کلاسیک در حال حرکت هستیم اما کلاس جهانی بالاست. آنها دارای انواع موتورسیکلت با کلاس‌های مختلف هستند در حالی‌که عمده کلاس موتورسیکلت در ایران 125 است که رشد کمی در این زمینه داشته‌ایم و شاید موتورسیکلت‌های 250 سی‌سی پایان رشد ما باشد اما 90 درصد فعالیت با کلاس 125 است.
بسیاری از انجین‌های بالاتر به صورت قانونی و سیستماتیک وارد نمی‌شوند که اثرات آن بر تعمیرکاران تحمیل می‌شود زیرا آنها باید سرویس‌دهی لازم را ارائه کنند.
به طور معمول بیشتر مشکلات موتورسیکلت در کشور مربوط به کدام قطعات می‌شود؟
در حال حاضر بسیاری از موتورسیکلتها از چین و هند وارد می‌شود که مشکلات خود را دارند. این در حالی است که ظرفیت تولید آنها در داخل وجود دارد اما وارد می‌شوند و از کیفیت خوبی نیز برخوردار نیستند. در حال حاضر برخی نشان‌های شناخته شده بنا به دلایلی رو به تعطیلی رفته‌اند اما برخی شرکت‌ها از این رویه سوءاستفاده کرده و اقدام به تولید قطعات با نشان همان شرکت می‌کنند که از کیفیت لازم برخوردار نیست.
هم‌اکنون گلایه‌مندی‌های بسیاری از نصب قطعات دست دوم روی موتورسیکلتها به جای قطعات جدید مطرح است. در حال حاضر نظارت بر تعمیرکارها چگونه انجام می‌شود؟
این مسئله خیانت در امانت است و در صورت ارائه شکایت به اتحادیه و رسیدگی خواهد شد. به طور قطع این اقدامات از سوی تعمیرکاران بدون مجوز انجام می‌شود زیرا تعمیرکاران دارای پروانه کسب‌وکار قانون را شناخته و سابقه خود را با این امور غیرقانونی زیرسوال نمی‌برند. بنابراین محال است تعمیرکاران مجوزدار قطعات دست دوم به کار ببرند. اتحادیه نیز در صورت مشاهده این روند، به شدت با این موضوع برخورد و حتی به تعزیرات معرفی می‌کند و جریمه خواهند شد.
