عصر خودرو- همه زنان ایرانی که این روزها مجال هنرنمایی در پیست‌های اتومبیلرانی و رقابت شانه‌به‌شانه با راننده‌های مرد را پیدا کرده‌اند، بخش قابل ملاحظه‌ای از موفقیت‌هایشان را مدیون لاله صدیق هستند؛ کسی که نخستین مجوز شرعی و قانونی رقابت همزمان با مردان در یک رشته ورزشی را گرفت و دست بر قضا در نخستین رقابتش با راننده‌های مرد روی سکوی قهرمانی هم ایستاد.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از همشهری، او که از سال1376 فعالیت حرفهای در رشته اتومبیلرانی را شروع کرده، نخستین زن ایرانی در رالی خاورمیانه است و یکی از ورزشکاران پیشرو و سدشکن در ورزش ایران. قهرمان اتومبیلرانی ریس کشور، نه به واسطه قهرمانی‌های گاه و بی‌گاه در مسابقات داخلی که به‌دلیل تقلا برای باز کردن مسیری تازه برای زنان ورزشکار ایرانی که اعتبارش کمتر از یک رویداد مهم اجتماعی نیست، شناخته می‌شود و از این‌رو چهره‌ای بین‌المللی است. بازتاب تلاش‌های او برای اثبات توانمندی زنان ورزشکار ایرانی چنان گسترده شد که میشائیل شوماخر، اسطوره اتومبیلرانی جهان را هم تحت‌تأثیر قرار داد و راننده آلمانی مسابقات فرمول یک را به تحسین وا داشت. کاری که لاله صدیق در ورزش ایران انجام داده مثل تمرین در عمق کم و قهرمانی در مسابقات شناست.
شما نخستین زن در تاریخ کشور هستید که در یکی از رشته‌های ورزشی با مردان رقابت کرده‌اید. این یک تصمیم شخصی بود یا شرایط دست به دست هم داد و فرصت رقابت با ورزشکاران مرد برای شما مهیا شد؟
سال1379 بود که تصمیم گرفتم در مسابقات قهرمانی اتومبیلرانی کشور در رشته سرعت شرکت کنم. تصمیم گرفتم فارغ از جنسیت و به عنوان یک انسان، فرصت رقابت با انسان‌های دیگر در میدان ورزش را برای خودم ایجاد کنم و شرایط برای انجام این کار هم مهیا شد. البته طبیعی بود که در ابتدا این مجوز از طرف فدراسیون اتومبیلرانی به من داده نشد.
پس مجوز حضور در مسابقات را از کجا گرفتید؟
چند وقت بعد، یک فتوا یا مجوز شرعی از یکی از مراجع تقلید دریافت کردم و حضورم در مسابقات سرعت به عنوان تنها بانوی شرکت‌کننده‌ای که با آقایان رقابت می‌کند، بلامانع شد.
این مجوز از طرف کدام مرجع تقلید صادر شد؟
ترجیح می‌دهم اسم مرجع عالیقدر را نگویم چون نمی‌خواهم حساسیت‌برانگیز شود. دوست ندارم در این مسیری که قرار گرفته‌ام مورد حمله آدم‌های بدخواه قرار بگیرم. من برای رسیدن به چنین جایگاهی زحمت کشیده‌ام و نمی‌خواهم دستاوردهایم از بین برود.
کماکان با همین مجوز در مسابقات کشوری با آقایان رقابت می‌کنید؟
بله، هم‌اکنون در رده حرفهای تنها زنی هستم که در مسابقات اتومبیلرانی سرعت با آقایان رقابت می‌کنم.
واکنش‌ها به این اتفاق بی‌سابقه در ورزش ایران چگونه بود؟ تماشاگرها در نخستین رقابت شما با مردان چه واکنشی نشان دادند؟
اواخر دهه 70 بود که به‌عنوان نخستین زن در دوره بعد از انقلاب در مسابقات اتومبیلرانی سرعت با آقایان مسابقه دادم. وقتی سخنگوی مسابقه اسم مرا به عنوان تنها زن شرکت‌کننده در مسابقات اعلام کرد، صدای تشویق تماشاگران زن که تعدادشان اندک بود بلند شد و با شور عجیبی مرا تشویق کردند. تماشاگران مرد دو دسته شدند؛ عده‌ای تشویق کردند اما عده‌ای دیگر مرا هو کردند. مسابقه دادن یک اتومبیلران زن با رقبای مرد در مسابقات سرعت عرف نبود اما آنقدر در کاری که می‌خواستم انجام بدهم مصمم بودم که واکنش مسئولان و رقبا و تماشاگران برایم اهمیت چندانی نداشت. بیشتر داشتم به هدفم فکر می‌کردم.
به هر حال فضای مسابقات اتومبیلرانی سرعت از آن به بعد تحت‌تأثیر حضور شما قرار گرفت. حساسیت‌هایی که ایجاد شد روی روند کار شما تأثیر منفی نداشت؟
مقاومتی که برخی مسئولان و تماشاگران در برابر حضور من به خرج می‌دادند نه‌تنها تأثیر منفی روی کارم نداشت بلکه باعث شد بهترین نمایش را اجرا کنم. در آن مسابقه نهایت تلاشم را کردم و خدا را شکر که با ایستادن روی سکوی قهرمانی مسابقات کشوری سرعت، بهترین نتیجه هم حاصل شد. همین موفقیت انگیزه‌ام را برای حضور در مسابقات بعدی دوچندان کرد و این روند تا امروز ادامه داشته است. این اتفاق در 2 دهه قبل یک ساختارشکنی محض بود. در آن موقع عده کمی مرا مورد تحسین قرار دادند اما مصمم‌تر از آن بودم که هر واکنش منفی‌ای بخواهد سد راهم شود. آن موقع، حضورم در مسابقات کشوری سرعت برای آقایان چندان جدی نبود اما با گذشت زمان، تعداد افرادی که مرا به عنوان یک اتومبیلران حرفهای پذیرفتند بیشتر شد و هم‌اکنون مخالفان حضور زنان در مسابقات کشوری اتومبیلرانی در اقلیت هستند.
این ساختارشکنی که به قول خودتان در اتومبیلرانی انجام دادید برای ورزشکاران دیگر هم راهگشا شد؟ مثلا اینکه در یک رشته ورزشی دیگر، زنان امکان رقابت با مردان را داشته باشند؟
بعد از آنکه مجوز رقابت با آقایان را دریافت کردم در رشته سوارکاری هم این اتفاق رخ داد و زنان سوارکار ایرانی توانستند در یک مسابقه ورزشی با آقایان رقابت کنند. الان هم زنان سوارکار حرفهای با آقایان رقابت می‌کنند که خیلی خوشحال‌کننده است. این یک اتفاق صرفا ورزشی نبود و من آن را یک تحول فرهنگی و اجتماعی می‌دانم که در جامعه ایران رخ داد. قبلا زنان ورزشکاری که با آقایان رقابت می‌کردند چندان جدی گرفته نمی‌شدند اما حالا به‌راحتی مورد پذیرش مسئولان و تماشاگران قرار می‌گیرند و حتی رسانه‌های داخلی بیشتر به آنها توجه می‌کنند. الان شرایط برای حضور زنان در اتومبیلرانی و سایر رشته‌های ورزشی مهیاست.
البته حضور روزافزون زنان در عرصه ورزش هزینه هم داشته و بخشی از این هزینه را شما داده‌اید.
دقیقا همینطور است. هزینه‌های زیادی دادم تا دست‌کم حضور زنان در مسابقات اتومبیلرانی را جا بیندازم. در این سال‌ها مدام با ورزشکاران زن رشته‌های دیگر در تماس بوده‌ام تا آنها را از مشکلات و موانعی که سر راه من قرار داشت آگاه کنم. همیشه به زنان ورزشکار کشورم دلگرمی می‌دهم و به آنها می‌گویم مصمم‌تر از قبل به راهتان ادامه بدهید تا به هدف‌تان برسید. نغمه خانجانی یکی از سوارکاران خوب ایران است که سال‌هاست در مسابقات مختلف با سوارکاران مرد رقابت می‌کند. ما 2 نفر وقتی همدیگر را می‌بینیم حرفهای زیادی برای گفتن داریم و معمولا با هم تبادل تجربه می‌کنیم.
این حس در وجود شما بود که برای از بین بردن یا دست‌کم مبارزه با تبعیض‌های جنسیتی در ورزش ایران پا به مسابقات اتومبیلرانی بگذارید؟ ایستادن در برابر چنین جریانی جزو آرمان‌های شما بود یا اینکه با گذشت زمان هدف‌تان شد؟
در ابتدای کار واقعا برایم اهمیتی نداشت که دارم پا به یک میدان مردانه می‌گذارم. این حساسیت را برخی از رقبای مرد در من ایجاد کردند. نیت من این بود که اثبات کنم یک انسان صرف‌نظر از جنسیتش می‌تواند در هر رقابتی شرکت کند و توانمندی‌اش را نشان بدهد. حس مبارزه با جریان تبعیض‌آمیز در ورزش به‌مرور در وجود من تقویت شد.
شما به‌عنوان نخستین زن ایرانی در رالی خاورمیانه هم شرکت کردید. اصلا فرصت رقابت با اتومبیلرانان مرد در مسابقات رالی چگونه برای‌تان مهیا شد؟
من در زمینه حضور در مسابقات رالی داخل کشور سابقه نسبتا طولانی داشتم. بعد از واگذاری میزبانی مسابقات رالی خاورمیانه به ایران در سال1394 این فرصت برایم مهیا شد تا به عنوان نخستین زن ایرانی در این مسابقات هم با مردان رقابت کنم. به عنوان یک زن ایرانی مسلمان احساس غرور می‌کردم که با نقشه‌خوان زن به مصاف راننده‌های بین‌المللی و نقشه‌خوان‌های حرفهای بروم. شرایط مسابقه در رالی خاورمیانه به‌مراتب از رالی‌های داخلی سخت‌تر بود اما برای ما دستاورد فرهنگی داشت. خیلی از راننده‌های خارجی و حتی بازرس‌هایی که از کشورهای اروپایی آمده بودند، باور نمی‌کردند که یک زن ایرانی در مسابقات رالی بین‌المللی با مردان رقابت کند. می‌توانم بگویم تصور آنها از زن ایرانی در همین رالی خاورمیانه به‌کلی تغییر کرد.
البته این مسابقات برای شما پایان خوشی نداشت. چرا حضورتان در رالی خاورمیانه نیمه کاره ماند و از ادامه مسابقه انصراف دادید؟
در سال اول برگزاری رالی خاورمیانه همه‌‌چیز خوب بود و از طرف رئیس وقت فدراسیون اتومبیلرانی لوح تقدیر هم دریافت کردیم. درسال دوم هم به عنوان تیم برگزیده ایران به اتفاق یک راننده مرد و با 2 خودرو در رالی شرکت کردیم. در روز اول خیلی خوب پیش رفتیم اما حین مسابقه و با اشتباه نقشه خوان در پمپ بنزینی سوخت‌گیری کردیم که مجاز نبود و به همین دلیل با تصمیم کمیته داوران و بازرسان فدراسیون جهانی پنالتی زمانی به ما تعلق گرفت. به هر حال با تصمیم مدیر تیم، از ادامه مسابقه انصراف دادیم. البته فکر می‌کنم این یک تصمیم اشتباه بود و باید به‌طور انفرادی رالی را ادامه می‌دادم.
بعد از رالی خاورمیانه نام لاله صدیق کمتر در رسانه‌ها شنیده شده. فکر می‌کنید ماجراجویی‌های شما در اتومبیلرانی به پایان خودش نزدیک شده است یا خودتان نمی‌خواهید در بطن حواشی ورزش باشید؟
تصورم این است که حضورم به عنوان یک زن در مسابقات آقایان عادی شده و جلوه خودش را از دست داده است. من یک سال و آن هم به دلیل مهاجرت در ایران نبودم اما بلافاصله بعد از بازگشت در همه مسابقات شرکت کردم.
می‌خواهید بگویید لاله صدیق دیگر سوژه داغی برای رسانه‌ها نیست؟
فکر می‌کنم رسانه‌ها در مقایسه با سال‌های قبل، کمتر به اتومبیلرانی توجه می‌کنند و حواس‌شان به رشته‌های پرطرفدار‌تر معطوف شده است. من در این سال‌های اخیر به طور جسته و گریخته در مسابقات اتومبیلرانی سرعت شرکت کرده‌ام اما فراموش نکنید که گاهی اوقات ماشین مسابقه نیاز به تعمیرات اساسی پیدا می‌کند و این یک پروسه زمان‌بر است. تعمیر ماشین مسابقه در این اوضاع و احوال اقتصادی هم کار آسانی نیست. از تهیه بنزین‌های وارداتی مخصوص که با گالن وارد کشور می‌شود گرفته تا خرید قطعات که به دغدغه اصلی ما بدل شده و امیدوارم با مساعدت فدراسیون اتومبیلرانی و گمرک ایران، اتومبیلرانی به حیات خودش در ایران ادامه بدهد.
این روزها مشغول چه کاری هستید؟
به‌عنوان یکی از اعضای کمیته آموزش فدراسیون اتومبیلرانی فعالیت می‌کنم اما به دلیل شیوع کرونا هنوز هیچ دوره آموزشی حرفهای را برگزار نکرده‌ایم. به موازات حضور در کمیته آموزش در مسابقات سرعت هم شرکت می‌کنم. آخرین بار در بهمن‌ماه سال قبل و در سومین راند مسابقات قهرمانی شرکت کردم و با مقام سوم به‌کار خودم پایان دادم. قرار بود مسابقه بزرگ سال هم در اسفندماه برگزار شود اما با شیوع کرونا لغو شد.
اتومبیلرانی جزو ورزش‌های مهیجی است که آدرنالین خون را به اوج می‌رساند و آرام آرام عادت می‌شود. در روزهای دوری از ورزش با چه کارهایی هیجانات درونی را تخلیه می‌کنید؟
این وقفه‌ای که در ورزش افتاد برای من فرصت خوبی است تا بدنسازی کنم. 3 روز در هفته از ساعت6 صبح زیر نظر مربی با وزنه کار می‌کنم و تمرینات هوازی هم کمک می‌کند با قدرت بیشتری به مسابقات رالی برگردم.
سراغ ورزش‌های هیجانی دیگر هم می‌روید؟
زندگی من با ورزش‌های هیجانی عجین است. قبل از اتومبیلرانی سوارکار بودم و قبل از آن هم در مسابقات دو شرکت می‌کردم. البته ترس از ارتفاع باعث شده سراغ ورزش‌هایی مثل بانجی‌جامپینگ نروم اما مرتفع‌ترین زیپ‌لاین جهان در ونکوور کانادا را تجربه کرده‌ام. بین ورزش‌هایی که تاکنون تجربه کرده‌ام، کماکان اتومبیلرانی را به لحاظ تولید هیجان اول می‌دانم.
برای بانوانی که به سمت رشته اتومبیلرانی می‌آیند چه توصیه‌ای دارید؟ فکر می‌کنم شما بهترین کسی هستید که می‌توانید درباره پیچ و خم‌ها و جذابیت‌های این رشته ورزشی با زنان ایرانی صحبت کنید.
توصیه اصلی من به زنان علاقه‌مند به اتومبیلرانی و موتورسواری این است که توانمندی خودشان را باور کنند. آنها باید بدانند که چقدر می‌توانند شجاع باشند. پیشنهاد می‌کنم تحت‌تأثیر واکنش اطرافیان قرار نگیرند و فقط به هدفشان فکر کنند.
در اتومبیلرانی از الگوی خاصی پیروی کرده‌اید یا اصلا ورزشکاری را برای خودتان الگو قرار داده‌اید؟
مرحوم سعید اعرابیان در کنار آموزش نکات فنی برایم معلم اخلاق هم بود. بین ورزشکاران اسطوره‌ای هم میشائیل شوماخر را به واسطه استمرار در موفقیت‌ها و سبک منحصر به فرد رانندگی‌اش الگو قرار داده‌ام. متأسفانه شوماخر بر اثر سانحه از صحنه اتومبیلرانی کنار رفت اما پسرش پا جای پای پدر گذاشته و شاید جای شوماخر بزرگ را در فرمول یک پر کند.
در اتومبیلرانی به شما لقب شوماخر کوچک را داده‌اند. هیچ وقت شوماخر واقعی را از نزدیک ملاقات کرده‌اید؟
یک بار بعد از برگزاری یکی از راندهای مسابقات فرمول یک در بحرین شوماخر را از نزدیک دیدم. آن موقع در مسابقات بین‌المللی بحرین شرکت کرده بودم و به واسطه برنامه‌ای که فدراسیون اتومبیلرانی بحرین تدارک دیده بود به همراه تعداد دیگری از اتومبیلرانان خارجی با شوماخر دیدار کردیم. او همانگونه که رانندگی می‌کرد شخصیت قوی و محکمی داشت.
صحبتی بین شما و شوماخر رد و بدل شد؟
وقتی به عنوان راننده ایرانی به شوماخر معرفی شدم در همان ملاقات کوتاه به من گفت این راه را ادامه بده و اجازه نده هیچ مانعی تو را متوقف کند. صحبت‌های شوماخر با توصیه‌های پدرم وجه اشتراک عجیبی داشت و بعد از این ملاقات، صحبت‌هایش آویزه گوش من شد. آن موقع مسیر ناهمواری پیش رویم بود و حرفهای شوماخر به من انرژی زیادی داد.
فیلم لاله را حتما تماشا می‌کنم
لاله صدیق بیش از 2 دهه در مسابقات اتومبیلرانی حضور داشته اما بخش قابل توجهی از شهرتش به دوره‌ای مربوط می‌شود که قرار بود در فیلم سینمایی لاله، نقش خودش را بازی کند. حاشیه‌های حضور او در این فیلم چنان پررنگ شد که تا مدت‌ها سوژه داغ رسانه‌ها بود اما در نهایت عطای حضور جلوی دوربین را به لقایش بخشید و این فیلم بدون حضور لاله صدیق به‌زودی اکران خواهد شد.
چطور شد که از بازی در فیلم سینمایی لاله منصرف شدید؟
روحیات من با بازیگری همخوانی ندارد. شاید آن فرمان‌پذیری‌ای که یک بازیگر باید از کارگردان داشته باشد را ندارم و بیشتر دوست دارم فرمان بدهم. بازیگری با برنامه زندگی‌ام در تضاد بود چون ساعت فیلمبرداری و انتخاب لوکیشن با سایر برنامه‌هایم تداخل داشت. پیشنهاد بازی در فیلم لاله را نپذیرفتم چون مطمئن بودم نمی‌توانستم به‌خوبی از پس آن بر بیایم.
اما ورود به عالم بازیگری یک فرصت بود. اگر من بودم نقش اول فیلم زندگی نامه‌ام را بازی می‌کردم.
شاید در اپیزود دوم این فیلم نقش خودم را بازی کنم یا در فیلم‌های دیگری که موضوع آنها با ورزش و اتومبیلرانی مرتبط باشد. این فیلم فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرد تا به اکران رسید و شاید تقدیر من بود که در این پروژه حضور نداشته باشم.
تماشاگر این فیلم خواهید بود؟
صد درصد تماشاگر آن خواهم بود. درست است که زندگی‌نامه من به فیلم تبدیل شده اما نویسنده و کارگردان برای اینکه آن را به یک اثر سینمایی بدل کنند، تغییراتی اعمال کرده‌اند. برایم جالب است که حرکات بازیگران این فیلم و سکانس‌هایی که در پیست اتومبیلرانی و با حضور قهرمانان و پیشکسوتان این رشته فیلمبرداری شده را ببینم. قرار بود فیلم سینمایی لاله جزو اکران‌های نوروز1399 باشد اما به‌دلیل شیوع کرونا و تعطیلی سینماها به تعویق افتاد.
اکران این فیلم برای شما نفع مالی هم دارد؟
بودجه فیلم دولتی بود و بازیگران ایرانی و خارجی هم طبق قرارداد با تهیه‌کننده در این فیلم ایفای نقش کردند. بنا بر این اکران فیلم لاله برای من یک ریال هم نفع مالی ندارد.
مادرم؛ کرونا را شکست داد
مادر لاله صدیق در اسفندماه سال قبل به ویروس کرونا مبتلا شد اما بعد از پشت سر گذاشتن دوران نقاهت به آغوش خانواده برگشته است. قهرمان اتومبیلرانی کشور می‌گوید بعد از دست و پنجه نرم‌کردن با کرونا به انسان مقاوم‌تری بدل شده است؛«مادرم در هفته سوم اسفندماه پارسال و بدون اینکه علائم شدیدی را بروز بدهد به کرونا مبتلا شد. در آن روزها مدام می‌گفت احساس خستگی می‌کنم اما نه تب داشت و نه سرفه می‌کرد. چند روز بعد حس بویایی و چشایی‌اش را از دست داد و بعد از مشورت با دوستان پزشک بنا شد از ریه‌اش تصویربرداری شود. در تصویر هم معلوم شد که هر دو ریه کاملا درگیر است و بلافاصله ایشان را به بیمارستان منتقل کردیم. مادرم 5شب در بخش icu بستری بود و 3هفته هم در قرنطینه کامل تا بهبودی کامل حاصل شد. در این مدت پرستاری مادرم را شخصا برعهده داشتم و روزهای سختی را از سر گذراندم. این تجربه مرا به انسان دیگری بدل کرد و یاد گرفتم که چگونه در روزهای بحرانی صبور باشم و اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی را مدیریت کنم. از آنجا که پدرم سالمند است و خطر ابتلا به کرونا ایشان را هم تهدید می‌کرد، فشارهای روحی مضاعفی را تحمل کردم و به لطف خدا از این شرایط
عبور کردیم».
تازه جریمه شدم
اگر تصور می‌کنید قهرمان اتومبیلرانی کشور هم از گزند دوربین‌های ثبت تخلفات رانندگی در امان می‌ماند یک خیال باطل است. قهرمان اتومبیلرانی ریس کشور می‌گوید اخیرا به خاطر رعایت نکردن سرعت مجاز در بزرگراه جریمه شده
است.
بالاترین سرعتی که در اتومبیلرانی ثبت کرده‌اید چند کیلومتر در ساعت بوده است؟
یک بار در مسابقات بحرین 285کیلومتر در ساعت سرعت داشتم و این سرعت با ماشین فرمول BMW به ثبت رسید. اگر چنین سرعتی داشته باشید گذر زمان را احساس نخواهید کرد. در چنین مواقعی همه حواس راننده باید به کاری باشد که انجام می‌دهد. اتومبیلرانی در چنین شرایطی، علاوه بر هیجان به مدیتیشن عمیقی هم نیاز دارد تا همه شرایط را در یک محدوده زمانی بسیار کوتاه تحت کنترل داشته باشید.
به اتومبیلرانی با سرعت بالا عادت دارید یا شرایط مسابقه ایجاب می‌کند؟
کمتر پیش می‌آید که به‌خاطر سرعت بالا حین رانندگی جریمه شوم. آخرین بار 4ماه قبل بود که توسط دوربین‌های ثبت تخلفات رانندگی جریمه شدم، آن هم به‌خاطر 10کیلومتر بالاتر از حد مجاز. بیشتر جریمه‌ها شامل تردد در محدوده ترافیک یا صحبت کردن با موبایل است و به قول معروف خلاف من در رانندگی سنگین نیست.
