به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از سازمان حفاظت محیط زیست،  در جلسه هیات وزیران مورخ 9 خرداد 1400، پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر آیین نامه اجرایی ماده (8) قانون هوای پاک درخصوص" تعیین سن فرسودگی انواع خودروها" با رویکرد حفظ حق مالکیت افراد درخصوص وسیله نقلیه و افزایش نظارت بر انجام معاینه فنی به جای تعیین مطلق سن به عنوان معیار فرسودگی خودرو، به تصویب رسید.

براساس آیین نامه فوق، با توجه به کاهش ایمنی و آلایندگی انواع وسایل نقلیه با گذشت زمان در اثر استهلاک و پوسیدگی اجزا و بدنه، شاخص سن مرز فرسودگی به جای سن فرسودگی تعیین شده و خودروهای مشمول ملزم به افزایش دفعات سالانه معاینه فنی و افزایش هزینه های تردد هستند.

این امر به نحوی است که مالک وسیله نقلیه جهت اطمینان از صحت عملکرد آن، بایستی در بازه های زمانی کوتاه تری اقدام به معاینه فنی و بازرسی خودرو کند،  این خودروها به علت کارکرد بیشتر و طول عمرشان، عمدتا دچار پوسیدگی بدنه و ساختار می شوند و ریسک بروز تصادفات در سطح جاده ها و شهرها را به شدت افزایش می دهند.

به موجب آیین نامه اجرایی یاد شده، سن مرز فرسودگی برای خودروهای شخصی شامل سواری، استیشن (ون) و سواری کار 15 سال و تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی، 2 مرتبه (6 ماه یکبار) در سال تعیین شد.

برای خودروهای عمومی شامل تاکسی سواری، استیشن (ون) و سواری کار بنزینی و دوگانه سوز، پایه گازسوز و برقی، سن مرز فرسودگی به ترتیب 8، 10 و 14 سال و تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی برای هریک از آنها به ترتیب، 4 مرتبه (سه ماه یکبار) در سال و 3 مرتبه (4 ماه یکبار) در سال تعیین شد.

سن مرز فرسودگی برای وانت پایه گازسوز و بنزینی، دوگانه سوز و دیزلی به ترتیب 14 و 13 سال و تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی 3 مرتبه (4 ماه یکبار) در سال، برای اتوبوس درون شهری دیزلی، پایه گازسوز و برقی (منوط به بازسازی با رعایت قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی) سن مرز فرسودگی به ترتیب 10 و 20 سال و تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به این سن، برای اتوبوس های دیزلی و پایه گازسوز 4 مرتبه (3 ماه یکبار) در سال و برای اتوبوس های برقی 3 مرتبه (4 ماه یکبار) در سال تعیین شد.

سن مرز فرسودگی برای مینی بوس و میدل باس درون و برون شهری دیزلی، پایه گازسوز و برقی (منوط به بازسازی با رعایت قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی) به ترتیب 8، 10 و 20 سال و تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به سن فرسودگی برای هریک از آنها 3 مرتبه (4 ماه یکبار) در سال، برای اتوبوس برون شهری و کشنده، کامیون و کامیونت، سن مرز فرسودگی به ترتیب 10 و 16 سال و تعداد معاینه فنی پس از رسیدن به این سن، به ترتیب برای هریک از آنها 3 مرتبه (4 ماه یکبار) در سال خواهد بود.

همچنین برای موتورسیکلت های بنزینی کاربراتوری، بنزینی انژکتوری و برقی، سن مرز فرسودگی به ترتیب 5، 6 و 12 سال و تعداد معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی برای هریک از آنها 2 مرتبه (6 ماه یکبار) در سال تعیین شد.

برای سواری دولتی نیز سن مرز فرسودگی 13 سال و تعداد معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی، 3 مرتبه (4 ماه یکبار) در سال تعیین شده است.

تعداد دفعات معاینه فنی خودروهای شخصی مندرج در آیین نامه، 5 سال پس از گذشتن از سن مرز فرسودگی به 3 مرتبه در سال (هر 4 ماه یکبار) افزایش می یابد.

همچنین تردد وسایل نقلیه شامل تاکسی های بنزینی و دوگانه سوز و موتورسیکلت های بنزینی کاربراتوری با سامانه سوخت رسانی کاربراتوری، در شهرهای دارای اولویت آلایندگی، از ابتدای سال 1401 ممنوع است و مشمول تمام محدودیت های خودرو فرسوده مندرج در ماده (8) قانون هوای پاک می شوند.

تغییر پلاک انواع وسایل نقلیه عمومی به شخصی به علت کارکرد بالاتر وسایل نقلیه عمومی و افت عملکردی، ایمنی و محیط زیستی آنها، ممنوع است.

در صورت بازسازی اساسی اتوبوس های حمل و نقل عمومی درون شهری طبق دستورالعمل مشترک وزارتخانه های کشور و صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط زیست، 5 سال به سن مرز فرسودگی آنها اضافه می شود.

تردد خودروهای کاربراتوری در محدوده های  LEZ  (ناحیه کم انتشار) و ممنوعه وفق ماده (18) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، در شهرهای دارای اولویت آلایندگی، از ابتدای سال 1401 ممنوع است و در صورت تردد این خودروها در مناطق ممنوع اعلام شده در محدوده کلانشهرها، 2 میلیون ریال جریمه خواهند شد.

برای خودروهای سنگین و نیمه سنگین، سبک و موتورسیکلت با قوای محرکه ترکیبی (هیبریدی) سن مرز فرسودگی براساس قوه محرکه احتراقی بوده و نسبت به وسایل نقلیه دارای قوای محرکه صرفاً احتراقی، دو سال به " سن مرز فرسودگی" آنها اضافه می شود.

در موارد زیر، دو سال به سن مرز فرسودگی اضافه می شود:
الف ـ تمام خودروهای دیزلی در صورت نصب پالایش گر (فیلتر) دوده استاندارد حداقل یک سال قبل از رسیدن به سن مرز  فرسودگی
ب ـ تعویض واکنش ساز (کاتالیست) استاندارد و سامانه (سیستم) آلایندگی اگزوز برای تاکسی های بنزینی و دوگانه سوز و پایه گازسوز

همچنین با توجه به پیش بینی های انجام شده در آیین نامه مذکور، انتظار می رود با افزایش تعداد دفعات معاینه فنی خودروهایی که به سن مرز فرسودگی می رسند، به مرور خودروهای دارای فناوری های قدیمی مانند وسایل نقلیه کاربراتوری، از چرخه مصرف خارج و اسقاط شوند؛ هر چند نتایج مورد انتظار، به صورت تدریجی محقق خواهند شد. از طرفی با افزایش نظارت بر سلامت فنی، ایمنی و آلایندگی خودرو، انتظار می رود تلفات انسانی و خسارات مالی ناشی از حوادث رانندگی نیز کاهش یابد.