به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از مهر،  از سال٨٢ که مطالعات طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد در دستور کار قرار گرفت بسیاری از شهروندان مشهد بر این باور بودند که این طرح می‌تواند درمان درد قبل از علاج واقعه باشد اما باگذشت بیش از 12 سال از این طرح مسئولان به این باور رسیدند که اجرای این طرح با کلیات قبلی نوشدارو پس از مرگ سهراب است.

مدیران خراسان رضوی که سعی داشتند فلک را سقف بشکافند و طرحی نو دراندازند نسبت به تهیه و همچنین اجرای برنامه کاهش آلودگی هوا اقدام کردند اما تا به امروز این طرح ارمغانی برای مشهد نداشته است.

روزانه یک‌میلیون و 200 هزار خودرو در سطح شهر مشهد تردد می‌کنند که این تعداد خودرو سالانه 200 هزار تن آلودگی در شهر تولید می‌کند که با افزایش تعداد خودروها رو ه افزایش است.

طرح جامع آلودگی هوا که به نظر می‌رسد طرحی باهدف ایجاد وحدت رویه بین دستگاه‌های اجرایی برای کمک به هوای پاک تهیه شده است اما هنوز موفق به همگرایی اقدامات جزیره‌ای دستگاه های اجرایی نشده است.

پایان مهلت طرح

حمید جلالوندی مدیرکل سابق حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی ازجمله مدیرانی بود که در سال 1391 از پیشرفت 30‌ درصدی برنامه جامع کاهش آلودگی هوا خبر داد.

وی در آن زمان به شهروندان مشهدی نوید داد طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد بازنگری شده و در مدت‌زمان پنج سال به مرحله اجرای کامل می‌رسد.

باوجوداینکه مقرر بود اجرای این طرح  تا سال 95 به تمام می‌رسد اما در حال حاضر مسئولان محیط زیست از بازنگری طرح جامع آلودگی سخن به میان می‌آورند و بر این باورند که این طرح قدیمی و با تناسب موقعیت امروز کارایی ندارد.

هرچند جلالوندی در آن سال بابیان اینکه محیط‌زیست به‌هیچ‌وجه دستگاه متولی و پاسخ‌گو درزمینهٔ آلودگی هوا نیست و صرفاً مسئولیت نظارتی دارد سعی کرد توپ آلودگی هوا را در زمین ادارات دیگر شوت کند اما با رفتنش نیز به این سؤال پاسخ نداد که این وظیفه نظارتی محیط‌زیست در طی این سال‌ها منجر به چه دستاوردهایی شد؟

مدیرکل سابق محیط‌زیست خراسان رضوی در حالی این سازمان را پاسخگو در این زمینه نمی‌دانست که پیش از آن هیئت‌وزیران در جلسه مورخ 24/1/1385 که در مرکز استان خراسان رضوی تشکیل شد،سازمان حفاظت محیط‌زیست را موظف کرد تا با همکاری استانداری خراسان رضوی نسبت به اجرای برنامه جامع کاهش آلودگی هوای شهر مشهد طی برنامه چهارم توسعه اقدام کند.

طرح جامع کاهش آلودگی هوا که در حال حاضر از برنامه چهارم به برنامه ششم راه‌یافته است مهرماه سال جاری دوباره در کارگروه آلودگی هوا در استانداری مشهد روی میز قرار گرفت و این بار معصومه ابتکار معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست عنوان کرد این طرح را حتماً دنبال می‌کنم.

طرح جامع نیاز به بازنگری دارد

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان بابیان اینکه مطالعات طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد مربوط به سال٨٢ است بیان می‌کند: از سال٨٢ که مطالعات طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد انجام‌شده تاکنون زمان زیادی سپری‌شده ولذا با توجه به تغییر شرایط اقلیم و صنایع، به‌روز کردن طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد امری طبیعی است .

حمید صالحی در پاسخ به این سؤال که چه میزان از مصوبات و موارد لحاظ شده در این طرح پس از ابلاغ اجرایی شده، اظهار کرد: بخش عمده مصوبات طرح جامع مشهد تاکنون اجراشده است.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی گفت: در مورد کاهش آلودگی هوا قوانینی وجود دارد که وظایف سازمان‌ها در کنار مشارکت مردم را مشخص کرده است لذا ارگان هایی مانند اداره کل حفاظت محیط‌زیست به‌تنهایی مسئولیت رفع آلودگی هوا را ندارند بلکه همگان در ایجاد هوای پاک سهیم هستند.

سالانه خودروهای شخصی 200 هزار تن آلودگی در مشهد تولید می‌کنند و خودرو های تک سرنسین به عنوان منبع اصلی آلودگی هستند به گونه‌ای که سرانه استفاده  برای هر خودرو 1.7 نفر است
وی با اشاره به اینکه  ظرف همین روزها ویرایش نهایی طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد به پایان می رسد و دوباره به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ می‌شود ادامه داد: بازنگری طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد، همان طرح قبلی است که با بازنگری و اعمال تغییراتی برم بنای واقعیت‌های جامعه کنونی مشهد صورت گرفته است.

مدیرکل محیط‌زیست خراسان جزئیات تغییرات واردشده به طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد و اینکه آیا تعداد دستگاه‌های مسئول در این طرح بازنگری افزایش‌یافته است، منوط به ابلاغ طرح کرد و گفت: جزئیات را پس از ابلاغ رسانه‌ای خواهیم کرد.

وی بابیان اینکه در این طرح دستگاه‌های اجرایی بسیاری دخیل بوده و محورهای متعددی در راستای کاهش آلودگی هوا در آن با نظر کارشناسی دیده‌شده است افزود: در طرح جامع آلودگی فاکتور های مهم ازجمله توسعه خطوط قطار شهری، فضای سبز، حذف ماشین‌های فرسوده، راه‌اندازی خطوط بی‌آرتی و دوچرخه، نوسازی ناوگان اتوبوس‌رانی مشهد، حذف گازوئیل پرگوگرد از ناوگان حمل‌ونقل عمومی و رسیدن بنزین یورو چهار به باک خودروهای مشهد و همچنین صنایع و سایر موارد مرتبط دیده و کارشناسی شده است.

انگشت اتهام به‌سوی شهروندان

به گفته مسئولان و دولتمردان عامل اصلی آلودگی هوا به‌طورمعمول در مشهد خودروها و شهروندان اطلاق می‌شوند و همواره انگشت اتهام به‌سوی شهروندانی بلنداست که از خودروهای تک‌سرنشین استفاده می‌کنند اما این در حالی است که بخش عظیمی از آلودگی شهر مشهد را می‌توان به سیاست‌های نادرست ناظران و مسئولان شهری نسبت داد.

در شهر مشهد تعداد یک‌میلیون خودرو تردد می‌کند که شامل 14هزار دستگاه تاکسی، 20 هزار آژانس، دو هزار اتوبوس، مینی‌بوس و خودروهای شخصی است.

بنزین غیراستاندارد

بنزین غیراستاندارد ازجمله عوامل آلوده‌کننده هوا است که به رفتار شهروندان ربطی نداشته و مستقیماً به توان دولت بازمی‌گردد و باوجود اهمیت استفاده از بنزین استاندار و دارای شاخصه یورو 4 اما هنوز 50 درصد سوخت مورد مصرف در کلان‌شهر مشهد به گفته رئیس سازمان محیط‌زیست از این شاخصه برخوردار است.

صنایع آلاینده   

درحالی‌که  خودروها و شهروندان متهم درجه‌یک تولید آلودگی در کلان‌شهر مشهد محسوب می‌شوند اما  فعالیت چهار نیروگاه برق اطراف مشهد شامل نیروگاه توس، شریعتی، فردوسی و مشهد  را که هنوز از سوخت‌های فسیلی برای تولید برق استفاده می‌کنند و سهم عمده‌ای در تاریکی آسمان دارند نباید از قلم انداخت.

متأسفانه به دلیل کمبود گاز و اولویت تأمین گاز مصرفی مردم از سهمیه سه میلیارد مترمکعبی گاز نیروگاه  توس کاسته می‌شود و به‌طورمعمول در زمستان و درست درزمانی که مشهد شاهد وارونگی هوا است سوخت مازوت جایگزین سوخت پاک در این نیروگاه می‌شود.

در مشهد روزانه تعداد 190 پرواز در فرودگاه این شهر فرود آمده و مجدد از زمین بلند شده و به هوا بر می خیزد که شریک آلودگی است و البته نباید تردد ناوگان ریلی و قطار ها را با موتور های دیزلی و مصرف سوخت بالا که همیشه از دید پنهان بودند در این کلانشهر فراموش کرد.

سیاست‌های نادرست

شهرداری مشهد به‌عنوان یکی از متولیان اصلی پایش و نظارت بر آلودگی هوا ازجمله دستگاه‌های نظارتی است که خود با اعطای مجوز ساخت‌وساز در ارتفاعات مشهد نفس شهر را بریده است و با بلندمرتبه‌سازی‌هایی که در ارتفاعات حادث‌شده است مانع تسهیل جابجایی هوا شده است.

وجود یک هزار نامگان تاکسیرانی فرسوده و نبود توان مالی شهرداری در نوسازی این ناوگان خود از عوامل دامن زدن به سیاهی آسمان مشهد مقدس است.

لحظه‌ای تأمل در پشت چراغ‌های راهنمایی و رانندگی به‌وضوح آشکار است که بیشترین حجم تولیدی آلودگی از خودروهایی متصاعد می‌شود که متعلق به ناوگان حمل‌ونقل شهرداری است و برای بسیاری از شهروندان جای پرسش است که گشت‌های کنترل آلاینده‌ها در شهر با چه خودروهایی برخورد می‌کنند.

سهم حمل‌ونقل درون‌شهری در کاهش آلودگی

باوجوداینکه قریب به‌اتفاق مسئولان خودروهای تک‌سرنشین را منبع اصلی دودزا تلقی می‌کنند اما واقعیت این است که با کنار گذاشتن تمامی این خودروها نیز مشکلی حل نخواهد شد زیرا سرنشینان آن‌ها بر ری زمین می‌مانند.

سخنگوی معاونت حمل‌ونقل ترافیک شهرداری مشهد در این رابطه می‌گوید: سهم حمل‌ونقل عمومی از تردد شهری تنها 45 درصد است.

جعفر شاهرخی اذعان می‌کند نزدیک به 45 درصد حمل‌ونقل درون‌شهری با وسایل نقلیه عمومی اعم از قطار شهری، اتوبوس و تاکسی در سطح شهر مشهد صورت می‌گیرد که این عدد تا افق 1404 باید به 75 درصد برسد.

وی بابیان اینکه مشهد سالانه 25 میلیون زائر دارد که هم برای زیارت و هم برای سیاحت به مشهد می‌آیند ازاین‌رو برنامه‌ریزی‌های مدیریت شهری به نحوی است که تمام شهر دارای دستگاه‌های حمل‌ونقل ریلی و حمل‌ونقل همگانی باشد تا بهترین خدمات در شهر جاری باشد.

مدیر اجرایی مرکز پایش آلاینده‌های زیست محیطی مشهد نیز در همین رابطه به مهر گفت: سالانه خودروهای شخصی 200 هزار تن آلودگی در مشهد تولید می‌کنند و خودرو های تک سرنسین به عنوان منبع اصلی آلودگی هستند به گونه‌ای که سرانه استفاده  برای هر خودرو 1.7 نفر است.

رضا اسماعیلی می گوید: برای کاهش آلودگی هوای شهرها باید حمل و نقل عمومی توسعه پیدا کند زیرا شهروندان زمانی خودروهای شخصی خود را کنار می‌گذارند که سیستم حمل و نقل عمومی قوی در شهر وجود داشته باشد.

وی افزود: موضوع آلودگی هوای شهرها مسئله پیچیده‌ای است که در این راستا همه دستگاه‌ها و شهروندان در این موضوع مسئول و دخیل هستند و لذا نباید این موضوع را تنها در شرح وظایف یک دستگاه خاص دنبال کرد.