به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو» به نقل از تسنیم، معضل آلودگی هوای تهران این روزها بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است؛ نه از آن جهت که آنگونه که برخی تلاش دارند القا کنند، این موضوع دستمایه‌ای برای نقد دولت واقع شده است بلکه از این رو که به‌طور مستقیم سلامت مردم را در معرض خطر قرار داده است.

در حالی‌که هر سال انتقادها نسبت به عدم تلاش دولت در رفع معضل آلودگی هوا بالا می‌گیرد، امسال بار دیگر این داستان بار دیگر در حال تکرار است. امسال موضوع بنزین‌های آلوده در کنار عملکرد سازمان محیط‌زیست و سیاسی جلوه دادن موضوع آلودگی هوا به انتقادها دامن زده است.

در سال‌های مسئولیت دولت دهم، با افزایش آلودگی هوا، دولت نسبت به تعطیلی مدارس مبادرت می‌ورزید اما دولت یازدهم همواره هرگونه تعطیلی مدارس و مهدهای کودک در زمان بروز بحران آلودگی هوا را رد کرده است.

جدال بر سر بنزین‌های آلوده

موضوع بنزین‌های تولید داخل یکی از مسائلی است که از ابتدای عرضه به بازار با رویکردهای متفاوت مواجه شده است. برخی به اقتضای جایگاه خود و مسئولیتی که در قبال آثار این فراورده پتروشیمی‌ها دارند، به بیان محاسن این بنزین‌ها و دفاع از عرضه آن می‌پردازند. در مقابل اما منتقدان به کیفیت پایین بنزین‌های تولید داخلی استناد می‌کنند و با اشاره به کاربرد مواد سمی از جمله «بنزن» در آن، خواستار توقف یا حداقل اصلاح این رویه هستند.

مسئولان دولت یازدهم در عین بخشی از مشکل را متوجه دولت دهم می‌دانند و مسئولان دوره قبل را متهم به تولید بنزین آلوده می‌کنند؛ اتهامی که از سوی مسئولان دولت قبل با قطعیت رد شده است. از جمله مسئولان دولت دهم که این اتهام را رد کرده است، مدیرعامل سابق شرکت پالایش و پخش است. وی می‌گوید ماجرا کاملاً شکل سیاسی به خود گرفته و حتی هم‌اکنون بنزین یورو 2 را به اسم یورو 4 وارد می‌کنند.

این در حالی است که اردیبهشت‌ امسال معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست در هم‌اندیشی این سازمان با رسانه ملی، بنزین آلوده را یکی از مؤثرترین مسائل در آلودگی هوا عنوان کرد و گفت: رئیس‌جمهور و مجموعه دولت مصمم است با تغییر رویکرد و سیاست‌های اجرایی، معضل آلودگی هوا را به‌عنوان نخستین اولویت زیست‌محیطی کشور رفع کند.

خرداد‌ امسال نیز در حالی‌که بحث بر سر بنزین‌های تولید داخل و آلوده بودن آن‌ها بالا گرفته بود و قرار بود جلسه‌ای با همین موضوع در کمیسیون انرژی مجلس برگزار شود، مسئولان دولت دهم و یازدهم در این باره به اظهارنظر پرداختند؛ اظهاراتی که البته بوی تناقض از آن‌ها به مشام می‌رسید.

عباس کاظمی، مدیرعامل پالایش و پخش دولت یازدهم از متوقف شدن تولید بنزین پتروشیمی خبر داد و اعلام کرد که چون بنزین پتروشیمی از استانداردهای لازم بهره‌مند نیست از اول خرداد بنزین وارد می‌کنیم.

اما در برابر این اظهارنظر، جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در دولت دهم، آلوده خواندن بنزین پتروشیمی را بدون سند و مدرک خواند و گفت: اقداماتی که در آن زمان صورت گرفت کاملاً کارشناسی‌ شده و اساسی بود که تمام مطالعات صورت‌گرفته در آن زمان نیز موجود است. آزمایشگاه مرجع نمونه‌برداری و تست انجام داده و این اصطلاحی که به کار می‌برند به‌نام «بنزین پتروشیمی» از اساس غلط است ریفرمیت است.

سالاری تمام صحبت‌ها درباره آلوده بودن بنزین در دوره قبل را سیاسی دانست و تصریح کرد: این که سازمان محیط‌ زیست یا بقیه سازمان‌ها درباره آلودگی بنزین صحبت و جریان‌سازی می‌کنند بدون مستندات است. کافی است نمونه‌برداری کنند. دیگر این بازهای سیاسی را چرا راه می‌اندازند؟‌

البته کمال‌الدین پیرمؤذن نماینده مجلس نهم و محمد درویش کارشناس محیط‌زیست نیز به‌عنوان دو فرد خارج از این میدان مناقشه، اعلام کردند که آلوده بودن بنزین‌ها، «قطعی» و «مسجل» است.

بنزین تولید داخل یا بنزین وارداتی؛ مسئله این است

مرداد ‌امسال، چالش جدید بنزینی، اظهارات برخی مقام‌های دولت دهم در خصوص آلوده بودن بنزین‌های وارداتی بود. رستم قاسمی وزیر نفت دولت دهم، یکی از شاخص‌ترین چهره‌هایی بود که این مسئله را مطرح کرد و خواستار توجه به آن شد و پس از آن نیز برخی از نمایندگان مجلس نهم این موضوع را تأیید کردند. اما محمدسعید انصاری یک نماینده استان خوزستان که موکلان او نیز با آلودگی شدید هوا مواجهند، به این اظهارات اینگونه واکنش نشان داد: ادعای وی صحت ندارد و تاکنون موردی در این رابطه گزارش نشده است. اگر بنزین تولید داخل کشور پاسخگوی نیاز داخلی نباشد باید بدون هیچ حاشیه واردات این محصول را داشته باشیم.

انصاری با اشاره به مزایای واردات بنزین استاندارد گفت: با تهیه و توزیع بنزین یورو 4 مردم از آلودگی هوا و بیماری‌های ناشی از آن نجات پیدا می‌کنند. وی با اشاره به تولید روزانه یک میلیارد لیتر بنزین یورو 4 در پالایشگاه‌های کشور در عین حال اظهار داشت: این مقدار باید افزایش پیدا کند تا از واردات آن بی‌نیاز شویم و در این راستا باید وزارت نفت برنامه‌ریزی انجام دهد تا به خودکفایی برسیم. به اندازه کافی در کشور پالایشگاه وجود دارد که با برنامه‌ریزی می‌توان به این هدف دست یافت.

صدای پای وارونگی هوا

در روزهای پایانی مهر ‌‌امسال، در حالی که هوا رو به سرما می‌رفت، بار دیگر موضوع آلوده بودن بنزین‌های وارداتی گرم شد. داود محمدی عضو کمیسیون اصل 90 مجلس در این رابطه از جلسه کمیسیون اصل 90 با حضور رئیس سازمان محیط زیست، رئیس سازمان استاندارد، مدیران سازمان پتروشیمی، سازمان بازرسی، سازمان کنترل کیفیت هوا و نمایندگان کمیسیون های بهداشت و انرژی برای بررسی آلودگی بنزین‌های وارداتی و پتروشیمی و تاثیر آن بر کیفیت هوا خبر داد و گفت: خانم ابتکار واردات بنزین یورو 4 را در کاهش آلودگی هوا مؤثر دانست و اعلام کرد: روزهای هوای پاک در تهران 8 روز افزایش یافته و روزهای هوای سالم نیز در تهران در سال حدود 153 روز است که نمایانگر افزایش سطح روزهای هوای پاک در تهران است.

وی افزود: طبق اظهارات رئیس سازمان محیط‌ زیست، بنزن موجود در بنزین‌های وارداتی یورو 4، زیر یک درصد است و همین امر در افزایش روزهای هوای پاک در تهران و شهرهای صنعتی تأثیرگذار بوده است.

هنوز چند روزی از برگزاری این جلسه نگذشته بود که معصومه ابتکار از احتمال بروز پدیده «وارونگی هوا» در زمستان امسال خبر داد. او همچنین در روزهای پایانی آبان‌، سیاسی بودن بنزین‌های وارداتی را رد کرد. اشاره رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست، انتشار خبرهایی بود که یکی از نزدیکان یک مسئول ارشد دولتی را یک پای ماجرای واردات بنزین‌های آلوده معرفی می‌کرد.

مصائب یک آلودگی

با گذشت نیمی از قصل پاییز، تنفس در هوای تهران روز به روز سخت‌تر می‌شد؛ چه آن‌که به دلیل بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و افزایش ترددهای درون‌شهری و عدم بارش کافی نزولات جوی، آلودگی هوا رو به افزایش گذاشته بود.

تأثیرات منفی و مخاطرات این آلودگی که گاهی به حد بحرانی می‌رسد، بیش‌تر از همه کودکان، سالمندان و بیماران را هدف قرار می‌دهد زیرا این گروه‌ها، مقاومت کم‌تری در برابر آلودگی هوا دارند و سیستم ایمنی بدن آن‌ها در برابر این مخاطرات، ضعیف‌تر است.

همین موضوع سبب شده است که در مواقع بحرانی آلودگی هوا، افراد بسیاری برای بیماری‌های مرتبط با ریه و مشکلات داخلی به بیمارستان‌ها و مطب پزشکان مراجعه کنند؛ غافل از این‌که چه بسا آثار بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا تا پایان عمر همراه آن‌ها باقی بماند.

البته پاییز امسال، آلودگی هوای تهران نسبت به سال‌های گذشته افزایش چشمگیری داشت که مهم‌ترین دلیل آن کاهش ناگهانی دما و به تبع آن افزایش مصرف گاز خانگی است. در چنین شرایطی، وزارت نفت ناچار شد زودتر از زمان معمول، مازوت و گازوئیل به نیروگاه‌ها اختصاص دهد؛ اتفاقی که سبب افزایش آلودگی هوا در تهران و کلان‌شهرها و دامن زدن به وارونگی هوا شد.

برخورد سیاسی با یک پدیده مدیریتی

آنچه موجب تأسف و نگرانی است، برخورد سیاسی با مسئله آلودگی هواست. آلودگی هوا یک موضوع مدیریتی و غیرسیاسی است که باید با تدبیر مسئولان سازمان حفاظت از محیط‌ زیست و همکاری نهادهای دولتی و شهری حل شود و برخورد سیاسی با این پدیده می‌تواند به تأخیر در حل چنین مشکلی منجر شود.

آنگونه که حسین طلا نماینده مردم تهران در مجلس بیان می‌کند، جست‌وجوی ریشه آلودگی هوا در یک مولفه مانند بنزین درست نیست؛ هم حمل و نقل در آن تأثیر دارد، هم شرایط جوی در آن مؤثر است، هم به سوخت ارتباط دارد، به ساخت و ساز و خیلی چیزهای دیگر و این‌گونه نیست که تنها از بنزین نشأت گرفته باشد که با رفع آلودگی آن بتوان به هوای پاک رسید.

این روزها مردم تهران و کلان‌شهرها یک خواسته اساسی دارند؛ آن‌ها برای تنفس، هوای پاک می‌خواهند، نه چیز دیگر.