موفقیت «مبارزه نرم» با قاچاق گازوئیل در گرو کاهش «سهمیه پایه» خودروهای سنگین

به گزارش  پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از فارس، سید ناصر سجادی، مدیر عامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران به تازگی گفته است:«اجرای طرح تخصیص سوخت به ازای پیمایش موجب کاهش قابل توجه مصرف گازوییل شده است به طوری که مصرف این فرآورده نفتی نسبت به مهرماه پارسال، ١٥ درصد کاهش نشان می دهد».

ابتدای مهرماه بود که طرح تخصیص گازوئیل براساس پیمایش بعد از چند سال تعویق بالاخره وارد فاز اجرایی شد. اجرای طرح «پیمایش» به عنوان بزرگترین و هوشمندانه‌ترین طرح مبارزه با قاچاق سوخت در کشور از ابتدای اجرای هدفمندی یارانه‌ها در سال 89، در دستور کار دولت قرار گرفته بود.

بر اساس این طرح قرار بود عرضه گازوییل به خودروهای دیزلی باری و مسافری بر اساس مسافت طی شده توسط این خودروها صورت گیرد تا امکان انحراف این فرآورده نفتی از شبکه توزیع به شدت محدود شود و به صورت پیشگیرانه جلوی قاچاق آن به کشورهای همسایه گرفته شود. با این وجود، اجرای این طرح بارها به بهانه‌های مختلف به تعویق افتاد و در نهایت در دولت دهم اجرایی نشد. این در حالی بود که قیمت ارز و در نتیجه، سودآوری قاچاق سوخت در این دوره زمانی افزایش چشمگیری داشت به گونه‌ای که مطابق با اظهارات مسئولین ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، حجم قاچاق سوخت از روزانه 5 میلیون لیتر در سال 90 به روزانه 20 میلیون لیتر در سال‌های 92 و 93 رسیده و «ارزش» آن در سال 93 برابر 4.2 میلیارد دلار بوده است.

در دولت یازدهم روند اجرای این طرح تغییر یافت. ابتدا با تصویب قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مجلس شورای اسلامی در اواخر سال 92، وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و نفت موظف شدند تا نسبت به تجهیز وسایل حمل و نقل جاده ای به «سامانه فنی ردیاب و کنترل مصرف سوخت بر مبنای مسافت طی شده» اقدام کنند. با توجه به همین موضوع نیز هیئت دولت در جلسه 5 بهمن 93 مصوب کرد که اختصاص سهمیه سوخت ناوگان حمل و نقل عمومی بر اساس پیمایش در دو مرحله صورت گیرد. در مرحله نخست از ابتدای اردیبهشت 94، سوخت براساس اسناد حمل (بارنامه و صورت وضعیت) و در مرحله دوم طرح از مهرماه 95، سوخت براساس اطلاعات سامانه موقعیت‌یاب جغرافیایی (GPS ) اختصاص یابد.

با وجود تلاش‌های انجام شده، اجرایی شدن مرحله اول طرح پیمایش از ابتدای اردیبهشت ماه امسال ممکن نشد و بعد از چند بار تاخیر، بالاخره اجرای این فاز از ابتدای مهرماه امسال آغاز شد. در گام اول اجرای این مرحله، همه خودروهای سنگین «سهمیه پایه» گرفتند، سهمیه‌ای که حدود 15 درصد کمتر از سهمیه‌های تعیین شده قبلی بود.

با این اقدام، نیاز اکثر خودروهای سنگین تامین می‌شود زیرا همچنان نزدیک به دو برابر مصرف واقعی گازوئیل در بخش حمل و نقل، به این خودروها سهمیه تعلق می‌گیرد. در این حالت، خودروهایی که به سوخت بیشتری نیاز دارند، می‌توانند از «سهمیه عملکردی» که متناسب با اسنادی مانند بارنامه، صورت‌وضعیت و راهنامه بین‌المللی و همچنین وزن و سن این خودروها اختصاص داده می‌شود، استفاده کنند.

این شیوه نرم اجرای مرحله اول از طرح پیمایش موجب شد تا مشکلات خاصی در راه اجرای این مرحله ایجاد نشود و بخشی از دستاوردهای مثبت تخصیص سوخت براساس عملکرد مانند کاهش روزانه 8 میلیون لیتری مصرف گازوئیل در مهرماه نسبت به مدت مشابه سال قبل در فضایی بدون تنش به وجود بیاید. با این وجود، بعد از گذشت دو ماه از آغاز اجرای این طرح، ضروری است تا هر چه سریع‌تر، گام‌های بعدی برای تکمیل این مرحله با کاهش «سهمیه پایه» خودروهای سنگین برداشته شود تا بخش اعظم گازوئیل مصرفی این خودروها، «سهمیه عملکردی» باشد. در این صورت، هدف اصلی اجرای طرح پیمایش، محقق خواهد شد و لذا گام بلندی در راه مبارزه نرم با قاچاق گسترده گازوئیل برداشته می شود.