مدیرعامل یاوران خودرو شرق: تعرفه واردات اتوبوس از تولید داخل حمایت نمی‌کند

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، یاوران خودرو شرق هرچند در روزهای تحریم دوران سختی را گذراند اما اکنون در دور جدید فعالیت‌ها قصد دارد بار دیگر قدرت MAN را نشان دهد و در نیمه سال هم وضعیت تولید این شرکت نشان می‌دهد در مسیر دستیابی به موفقیت است. وی هنوز هم همچون روزهای جوانی شخصا به امورات شرکت نظارت می‌کند و بیشتر می‌توان او را در خطوط تولید دید تا پشت میز کارش و با همین روحیه است که توانسته یاوران خودرو شرق را به پیش ببرد. یاوران خودرو شرق به‌عنوان تولیدکننده و نماینده انحصاری اتوبوس‌های MAN در ایران، در سالن 8 و 9 نمایشگاه حمل‌ونقل حضور دارد و مجموعه‌ای از اتوبوس‌های شهری و بین‌شهری و البته انجین‌های MAN را به نمایش گذاشته است. در زمینه فعالیت‌های یاوران خودرو شرق و اتوبوس‌های MAN در ایران و البته وضعیت بازار خودروهای تجار با وی به گفت وگو نشستیم.

* وضعیت بازار خودروهای تجاری را در سال جاری چگونه ارزیابی می‌کنید؟ بر اساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه تولید خودروهای تجاری شاهد رشدی اندک بوده‌ایم اما آیا بازار هم متناسب با این رشد، پیش رفته است؟
به‌طور کلی بازار نسبت به دوران تحریم‌ها وضعیت بهتری دارد و این مسئله در زمینه خودروهای تجاری هم دیده می‌شود. البته این‌که اشاره می‌کنم وضعیت بهتری داریم به معنای آن نیست که وضعیت تولید و بازار ایده‌‍‌آل شده است چون اگر وضعیت حال حاضر تولید را با دوران پیش از تحریم‌ها مقایسه کنیم هنوز فاصله زیادی با آن روزها داریم اما به‌طور کلی نسبت به چند سال قبل هم در زمینه تولید و هم در زمینه واردات محصولات تجاری وضعیت به‌طور نسبی بهتر شده است.
* بعضی از اقتصاددان‌ها به وجود رکود تورمی در بازار اشاره می‌کنند که درنهایت منجر می‌شود قدرت خرید مشتریان کاهش پیدا کند. آیا این مسئله در بازار خودروهای تجاری هم وجود دارد؟
این رکود تورمی در همه بخش‌های اقتصادی کشور وجود داشت اما در سال‌هایی که از دولت فعلی می‌گذرد و به‌ویژه پس از امضا برجام، این رکود تورمی رو به بهبود گذاشته است و به همین دلیل بازار هم از خودش تقاضای بیشتری را نشان می‌دهد. به این ترتیب ما به‌عنوان تولیدکننده شاهد تقاضای بیشتر هستیم و سطح تولید را بالا برده‌ایم.
* مجموعه یاوران خودرو شرق چند دستگاه تولید را برای سال جاری پیش‌بینی کرده است؟ آیا در مسیر دست‌یابی به آن قرار دارید؟
ما ابتدای امسال پیش‌بینی کرده بودیم تولیدمان دو برابر سال گذشته باشد و با توجه به گذشت شش ماه از سال می‌توانم بگویم در مسیر درست قرار داریم و تا پایان سال به این پیش‌بینی دست پیدا خواهیم کرد.
* پیش‌بینی می‌کنید بازار امسال در زمینه اتوبوس شاهد تولید چند دستگاه باشد؟
در اواخر دهه 80 بنا به دلایلی که اشاره خواهم کرد بازار شاهد رشد قابل‌توجهی بود تا جایی که ما تولید نزدیک به 1500 دستگاه اتوبوس بین‌شهری را هم در سال در کشور ثبت کردیم. در حال حاضر اما با توجه به اینکه هنوز اقتصاد ما به‌طور کامل از رکود خارج نشده است قطعا نمی‌توانیم به آن اعداد دست پیدا کنیم اما پیش‌بینی می‌کنم درمجموع بتوانیم به تولید حدود 400 دستگاه اتوبوس بین‌شهری تا پایان سال در کشور برسیم. در بخش اتوبوس بین‌شهری شاهد رشد مناسبی هستیم و به‌ویژه از زمان دولت آقای روحانی و پس از برجام شرایط تولید بهتر و سهل‌تر شده است و شرکت‌ها هم علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری هستند.
* یکی از مواردی که می‌تواند به رونق تولید محصولات تجاری در کشور کمک کند بحث‌های تامین مالی است که می‌تواند شامل فاینانس خرید اتوبوس از سوی بانک‌ها یا تزریق بودجه از سوی دولت باشد. در این زمینه به نظر می‌رسد هنوز روند پیشرفت‌ها خیلی کند است. علت این موضوع را در چه می‌دانید؟
من هم موافقم که سرعت رشد این موضوعات کند است. بخشی از این موضوع به این مسئله برمی‌گردد که هنوز قسمت‌هایی از برجام اجرایی نشده است و هنوز بانک‌های بزرگ که قرار بود به ایران بیایند کار خود را آغاز نکرده‌اند و به این ترتیب هنوز به‌طور کامل به موسسات مالی بین‌المللی متصل نشده‌ایم. از طرف دیگر یکی از مواردی که می‌تواند باعث تحرک اقتصاد در کشور شود آن است که دولت بودجه عمرانی را بیشتر کند اما متاسفانه با توجه به بالا رفتن هزینه‌های دولت، بخش عمده‌ا‌ی از بودجه صرف امور جاری کشور می‌شود و همین مسئله باعث شده بودجه‌های عمرانی کاسته شود. برای جبران این مسئله نیاز است بانک‌های بزرگ تامین مالی پروژه‌های عمرانی را بر عهده بگیرند و به‌عنوان مثال تسهیلاتی با بازپرداخت بلندمدت مثلا 10 ساله در اختیار بخش‌های مختلف قرار دهند که شاهد آن نیستیم.
* در این زمینه به‌طور مشخص می‌شود به اتوبوس‌های شهری اشاره کرد. این بخش در سال‌های دورتر با حمایت‌های مالی دولت و تخصیص بودجه شاهد روند پیشرفت و خوبی بود و بخشی از ناوگان شهری کشور بازسازی شد اما در سال‌های اخیر این روند کند شده است. علت را می‌توان در عدم تخصیص مناسب دانست؟
دقیقا! اتوبوس شهری و اتوبوس‌های گازسوز محصولاتی استراتژیک هستند. ما در کشور منابع گازی عظیمی داریم که می‌توان از آن به‌عنوان یک سوخت پاک و ارزان استفاده کرد به‌ویژه که در حال حاضر اختلاف قیمت گاز و گازوییل در بازارهای جهانی به‌گونه‌ای است که هزینه خرید اتوبوس گازسوز بعد از چند سال استفاده به‌طور کامل برمی‌گردد و بعد از آن برای مالک سودآور است اما خرید این اتوبوس‌ها نیاز به منابع مالی برای فاینانس دارد که در اینجا باید بانک‌های بزرگ و تامین کنندگان مالی جهانی وارد عمل شوند. در حال حاضر تعداد زیادی اتوبوس‌های فرسوده داریم که باید جایگزین شوند. این اتوبوس‌ها غیر از آنکه چهره شهر را زشت می‌کنند و مسافران نیز از آن‌ها ناراضی هستند، در زمینه آلایندگی هم نقش مهمی دارند. سوخت CNG یک سوخت پاک است که آلایندگی را به‌شدت کاهش می‌دهد. اتوبوس شهری گازسوزی که ما عرضه کرده‌ایم از بالاترین فناوری اروپا بهره می‌برد و آلایندگی آن در حد استاندارد یورو6 است. از این جهت با توجه به کیفیت پایین گازوییل ما در کشور، اتوبوس‌های گازسوز عملکرد بسیار بهتری دارند. فقط شهر تهران در سال حداقل به 500 دستگاه از اتوبوس‌های گازسوز نیاز دارد. اما باید یک موسسه مالی تامین سرمایه آن را بر عهده بگیرد تا شهرداری‌ها و شرکت‌های خصوصی بتوانند اتوبوس‌ها را جایگزین کنند.
* با توجه به بالا بودن قیمت اتوبوس‌های گازسوز نسبت به نمونه‌های دیزلی آیا مشکل فقط تامین مالی است؟ یعنی خریداران اتوبوس‌های شهری راغب به خرید محصولات روز جهان هستند و تنها محدودیت‌های مالی مانع از آن می‌شود؟
شرکت‌های واحد در حال واگذاری اداره اتوبوس‌های شهری به شرکت‌های خصوصی هستند. مشتریان بخش خصوصی به دلیل آنکه فعالیت‌های خود را بر اساس عملکرد مالی انجام می‌دهند به دنبال محصولی هستند که بتوانند چند سال بدون مشکل از آن استفاده کنند تا سوددهی خود را تضمین کرده باشند و به همین دلیل از خرید محصولات باکیفیت اروپایی استقبال می‌کنند ولی مشکل تامین مالی این خرید است. اتوبوس‌های گازسوز هزینه سوخت کمتری دارند و همان‌طور که گفتم به دلیل اختلاف قیمت گاز و دیزل، هزینه خرید خود را طی سال‌های اول استفاده برمی‌گردانند و از آن به بعد فعالیت اتوبوس برای مالک سودآور است. یک زمان دولت قرار بود بابت هر دستگاه اتوبوس گازسوز 80هزار دلار یارانه بدهد چون این پول خیلی زود بر می‌گشت، چه از اختلاف قیمت سوخت و چه ازنظر میزان آلایندگی کمتر اما دولت هم محدودیت مشابه دارد. در بحث آلایندگی باید توجه کنیم ما سوخت ایده‌آل برای اتوبوس‌های گازسوز را در کشور داریم و همان‌طور که گفتم اتوبوس شهری MAN با آلایندگی یورو6 عرضه می‌شود و این مسئله یعنی آلایندگی آن بسیار پایین است. در زمینه گازوییل ما با بررسی گازوییل در جایگاه‌های مختلف کشور دیدیم از 100 تا 8000 پی پی ام گوگرد در آن وجود دارد که اصلا برای اتوبوس‌های جدید مناسب نیست و خیلی زود موتور را خراب می‌کند و درنهایت تاثیری هم در کاهش آلایندگی ندارد و عملا خرید اتوبوس‌های دیزل با فناوری جدید هدر دادن منابع است. یک زمان مصوبه‌ای بود که در شهرهای آلوده کشور فقط باید از اتوبوس‌های شهری گازسوز استفاده شود اما متاسفانه این مصوبه الان اجرایی نمی‌شود و شاهد هستیم وضعیت آلایندگی شهرهایی مثل تهران چگونه است. در زمینه قیمت اتوبوس‌های گازسوز بد نیست بدانید شاسی و قوای محرکه این اتوبوس‌ها فقط 20 تا 30درصد گران‌تر از اتوبوس‌های دیزل است و به همین دلیل می‌گویم خرید آن‌ها مقرون‌به‌صرفه است اما متاسفانه از این اتوبوس‌ها حمایت نمی‌شود.
* در زمینه اتوبوس‌های بین‌شهری به نظر می‌رسد مشکلات کمتر است چون مشتری نهایی شما متفاوت است.
در زمینه اتوبوس‌های بین شهری به دلیل آنکه مشتری نهایی خریداران شخصی هستند وضعیت بهتر است. البته در اینجا هم قبلا شاهد بودیم تا 70درصد قیمت اتوبوس از سوی دولت به‌صورت وام پرداخت می‌شد تا مالک اتوبوس فرسوده، وسیله نقلیه خود را تعویض کند اما الان این وام‌ها قطع شده است. ما خودمان با منابع مالی شرکت، اتوبوس‌ها را فاینانس می‌کنیم و خریدار می‌تواند بخشی از هزینه خرید اتوبوس را 20 ماهه پرداخت کند و چون اتوبوس‌ها 24 ماه گارانتی هستند در این مدت هزینه‌ای بابت تعمیرات اتوبوس ندارد و می‌تواند به‌راحتی در کمتر از دو سال مالک اتوبوس شود. اما خوب منابع مالی ما هم محدود است و نمی‌توانیم پاسخگوی همه خریداران باشیم. وضعیت کلی کشور به سمتی است که از واردکننده بیشتر از تولیدکننده حمایت می‌شود و دردسرهای کمتری هم دارد.
* منظورتان نظام تعرفه‌ای است؟
یکی از مشکلات نظام تعرفه‌ای است. در حال حاضر تعرفه و عوارض واردات اتوبوس به‌صورت CBU معادل 26درصد است و برای واردات شاسی هم 26درصد در نظر گرفته می‌شود در صورتی که شاسی وارد شده به کشور نیاز به اتاق‌سازی و تولید در داخل دارد. با ورود هر شاسی برای دو نفر شغل به‌صورت مستقیم ایجاد می‌شود اما این نظام تعرفه‌ای واردات را تشویق می‌کند. در مورد اتوبوس‌های گازسوز به‌عنوان مثال دولت باید حمایت کند و با کاهش تعرفه‌ها تولیدکنندگان را به سمت اتوبوس‌های گازسوز با آلایندگی کم سوق دهد اما متاسفانه این‌گونه نیست. البته در زمینه واردات اتوبوس به‌صورت CBU اخیرا وزارتخانه دستوری داده و واردات اتوبوس CBU را ممنوع کرده است که تصمیم مناسبی است تا واردکنندگان هم به سمت تولید بیایند و اشتغال در کشور ایجاد شود. اما درمجموع من هنوز هم معتقد  هستم تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها منسجم نیست.
* به‌طور مشخص چه مشکلاتی به‌عنوان تولیدکننده از این تصمیم‌گیری‌ها برایتان به وجود آمده است؟
یکی از نمونه‌های آن تصمیم به نصب DPF است. البته DPF قطعا برای کاهش آلودگی هوا بسیار موثر است اما ما باید زیرساخت‌های خودمان را هم ببینیم. الان کامیون و اتوبوس‌های فرسوده به‌راحتی در شهرها و جاده‌ها تردد می‌کنند اما فشارها را بر روی تولیدکنندگان وارد می‌کنند. بهتر است ابتدا خودروهای فرسوده را به سطح معقولی برسانیم و بعد به دنبال این باشیم که اروپا چه کرده است. یکی دیگر از مشکلات ادغام وزارت صنعت و معدن با وزارت بازرگانی بود که مشکلات ما را بیشتر کرد. من 37 سال در این صنعت ‌کار کرده‌ام و از زمان وزارت صنایع سنگین تا الان به وزارت خانه رفت‌وآمد داشته‌ام. الان مشکلات ما بیشتر از گذشته شده است. استاندارد هم با این وزارت خانه هماهنگ نیست. این‌ها همه موانعی است که برای تولید به آن بر می‌خورید. این سازمان‌ها و اداره‌ها و وزارتخانه‌ها همه زیر نظر یک دولت اداره می‌شوند و نباید انقدر اختلاف‌نظر در آن‌ها وجود داشته باشد.
* برای نمایشگاه حمل‌ونقل و خدمات شهری چه برنامه‌ای دارید؟
یکی از اصلی‌ترین محصولات ما برای این نمایشگاه اتوبوس شهری جدیدی MAN است. این اتوبوس به‌صورت گازسوز عرضه می‌شود اما قابلیت تبدیل آن به دیزل نیز وجود دارد. این اتوبوس با استاندارد آلایندگی یورو6 تولید شده است و کف آن ارتفاع پایین دارد که سوار و پیاده شدن را برای مسافرین آسان می‌کند ضمن آنکه بر اساس نیازهای ایران طراحی و عرضه شده است. موتور 12.5 لیتری بر روی این اتوبوس نصب شده است و با یک‌بار سوخت‌گیری می‌تواند تا 300 کیلومتر مسافت را طی کند. MAN به دلیل توان بالایی که در طراحی و تولید انجین دارد، بزرگ‌ترین تولیدکننده اتوبوس‌های گازسوز در اروپا است و این اتوبوس هم برترین و جدیدترین نمونه محصولات MAN است. این اتوبوس برای تست‌های شهری در اختیار شرکت واحد قرار خواهد گرفت تا در مسیرهای شهری مورد استفاده و آزمون قرار گیرد. علاوه بر این، نمونه بین‌شهری را نیز در این نمایشگاه عرضه خواهیم کرد که در دو تیپ 44 نفره و 26 نفره VIP عرضه می‌شود. این اتوبوس بسیار مدرن است و ازنظر امکانات رفاهی و ایمنی خودروی بسیار مجهزی است. به‌عنوان مثال این اتوبوس ایرکاندیشن اتوماتیک دارد که می‌تواند دمای کابین را در بخش‌های مختلف به شکل یکسان و دقیق کنترل کند. در حال حاضر خودروهای سواری لوکس این آپشن را دارند اما در مورد اتوبوس به دلیل ابعاد بزرگ کابین این کار بسیار دشوار است ولی اتوبوس MAN این سیستم را به‌صورت استاندارد دارد. به‌علاوه ازنظر ایمنی هم این اتوبوس‌ها بسیار مجهز هستند. در تصادف‌هایی که در این مدت شاهد آن بودیم خوشبختانه آسیبی به مسافرین وارد نشده است. این اتوبوس به‌شدت مورد تقاضا است و به‌ویژه نمونه 26 نفره از سوی شرکت‌ها درخواست زیاد دارد چون مسافرین به‌راحتی و ایمنی خود در سفر اهمیت زیادی می‌دهند.
* شرکت MAN همان‌گونه که اشاره کردید در زمینه تولید انجین بسیار توانمند است. با توجه به اینکه یاوران خودرو شرق نمایندگی انجین‌های MAN را نیز بر عهده دارد برای عرضه انجین‌ها هم در نمایشگاه برنامه‌ای دارید؟
برای این نمایشگاه یک موتور گازسوز و یک موتور دیزل را به نمایش خواهیم گذاشت. ما آمادگی این را داریم که انجین و شاسی را در اختیار دیگر شرکت‌ها قرار دهیم تا آن‌ها اتاق‌های خود را بر روی آن نصب کنند. در حال حاضر درخواست‌هایی برای این موضوع وجود دارد و در حال مذاکره با شرکت‌های مختلف هستیم و نمونه‌هایی از این اتوبوس‌ها ساخته شده است.
* برگزاری نمایشگاه حمل‌ونقل عمومی و خدمات شهری را تا چه حد در روند پیشرفت این صنعت ارزیابی می‌کنید؟
در کل برگزاری این نمایشگاه مثبت است. برای ما حضور دولتمردان اهمیت بسیار بالایی دارد چون با حضور در نمایشگاه از توانایی‌های صنعتگران داخلی آگاه می‌شوند و مزیت‌های استفاده از فناوری‌های جدید به‌ویژه موتورهای جدید گازسوز یورو6 تولید MAN را می‌بینند. هدف اصلی ما نمایش این دستاوردها و توانمندی‌ها برای مسئولین دولتی و مشتریان است. این امکانات و زیرساخت‌ها در کشور وجود دارد و باید بتوانیم از آن‌ها به بهترین شکل استفاده کنیم.
* چند سال است به‌طور مستقیم با شرکای آلمانی مشغول کار هستید. در دوران پس از برجام آیا تغییری در نگرش و عملکرد آن‌ها در مقابل ایران ایجاد شده است؟
بعد از برجام به‌طور کلی تفکر شرکت‌های آلمانی در قبال ایران به‌طور کلی تغییر کرده است. در مورد MAN هم شرایط همکاری به‌کلی تغییر کرده است. البته در دوران تحریم‌ها هم همکاری ما قطع نشد اما سطح آن پایین آمده بود که بخش زیادی از آن به دلیل مشکلات انتقال ارز بود اما الان هم در زمینه‌های فنی و هم در زمینه تامین مالی کمک‌های مناسبی از آلمان دریافت می‌کنیم.