عصر خودرو- اتوبوس‌ها و کامیون‌های فرسوده نه تنها حدود ۶۵درصد از آلودگی هوای تهران را به خود اختصاص داده‌اند، بلکه حدود ۲میلیارد و ۸۰۰میلیون لیتر گازوئیل را نیز می‌سوزانند؛ البته بخشی از سهمیه سوختشان از شبکه توزیع خارج شده و قاچاق می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از فارس، طبق اظهارات عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، «حدود 65درصد از آلودگی هوای تهران متعلق به اتوبوس‌ها و کامیون‌های سنگین فرسوده است و حل این معضل می‌تواند دو سوم از معضل آلودگی هوای تهران را برطرف کند».
آمارهای موجود هم نشان می‌دهد که تعداد کل ناوگان شناسایی شده در حوزه حمل و نقل درون شهری، حدود 400هزار خودرو است که تنها 252هزار ناوگان آن دارای پروانه فعالیت هستند؛ البته این تعداد تنها مربوط به خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین است که سوخت آنها گازوئیلی است و در واقع یک‌ونیم میلیون خودروی سبک باری را شامل نمی‌شود.
این خودروها علاوه بر آنکه سالانه حدود 2میلیارد و 800 میلیون لیتر گازوئیل را در شهرها می‌سوزانند، حتی قسمتی از سهمیه سوختشان نیز از شبکه توزیع منحرف شده و برای قاچاق، سر از مرزهای کشور در می‌آورد چراکه شکاف زیادی بین قیمت گازوئیل کشورمان با کشورهای همسایه وجود دارد؛ این موضوع در نمودار زیر قابل مشاهده است:
نمودار نرخ گازوئیل در کشورها
به گزارش فارس، اطلاعات موجود در نمودار بالا نشان می‌دهد که طی ماه‌های اخیر، به طور متوسط اختلاف قیمت نفت‌گاز در داخل کشور با سایر کشورهای مجاور، براساس سه نرخ آزاد، نیمایی و دولتی به ترتیب برابر 7529، 4467 و 2415 تومان است. این شکاف عمیق، سبب کشش برخی افراد سودجو به سمت‌وسوی قاچاق گازوئیل و تاراج این سرمایه ملی شده به طوریکه آمارها حکایت از آن دارد که میزان قاچاق بنزین و گازوئیل طی ماه‌های اخیر روزانه بین 10 تا 40میلیون لیتر است.
*پرداخت یارانه ماهانه دولت به هر ناوگان درون شهری چقدر است؟
بررسی‌های خبرنگار ما نشان می‌دهد، کلیه ناوگان باری کشور از سال91 تاکنون نزدیک به 628هزار میلیارد تومان یارانه مستقیم دریافت کرده که سهم ناوگان درون شهری از این مقدار، 213هزار میلیارد تومان است. اخیراً نیز محسن دلاویز، مدیر عامل سابق شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت گفته است: «در سال95، حدود 23هزار میلیارد تومان یارانه پنهان گازوئیل پرداخت شده که با انجام اقداماتی در سال‌های بعد این مقدار کاهش یافت».
توزیع این میزان یارانه میان 400هزار ناوگان درون شهری نشان می‌دهد که از سال91 تا 7ماه ابتدایی سالجاری یعنی در طی 79ماه، به هر ناوگان باری درون‌شهری، 532 میلیون تومان یارانه مستقیم تخصیص پیدا کرده است. حال اگر این میزان یارانه را با یارانه نقدی واریزی برای مردم از زمان آغاز اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها یعنی آذرماه سال89 تاکنون مقایسه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که در این 93ماه، به هر ایرانی مبلغ 4میلیون و 200هزار تومان یارانه نقدی پرداخت شده است؛ به عبارت دیگر، مقایسه میزان یارانه ماهانه پرداختی دولت به هر ناوگان باری درون‌شهری، برابر با 6میلیون و 734هزار و 177تومان است درحالی که میزان یارانه نقدی پرداختی به هر فرد، 45هزار و 500تومان می‌باشد.
همچنین بودجه عمرانی کشور از سال89 تا پایان سال96 بیش از 230هزار میلیارد تومان بوده است که با حجم یارانه پرداختی به کلیه ناوگان گازوئیل‌سوز درون‌شهری برابری می‌کند. همه موارد گفته شده نشان می‌دهد که ما با یک نظام ناکارآمد در توزیع یارانه‌ها در بخش حملونقل روبه‌رو هستیم.
*طرحی برای ساماندهی نظام حملونقل درون شهری
وضعیت موجود موجب شد تا بر اساس کار کارشناسی سه ساله انجام شده، برنامه‌‌ای هوشمند برای ساماندهی نظام حملونقل درون شهری اندیشیده شود. گام اولیه طرح شناسایی ناوگان واقعی فعال در حوزه حملونقل عمومی بخش درون‌شهری بود به طوری که به مالکان ناوگان دیزل حملونقل درون شهری و حومه‌ای جهت ثبت‌نام برای دریافت پروانه فعالیت ناوگان اطلاع‌رسانی شد.
در ماه اول تعداد 45هزار ثبت‌نام در سامانه انجام و از اسفندماه سال95 تا به امروز، دسترسی بالغ بر 950شهرداری در سراسر کشور در طرح ساماندهی ایجاد شد. امکان صدور پروانه فعالیت در سراسر کشور، باعث سهولت فرآیند دریافت پروانه فعالیت برای کلیه ناوگان شد. به این ترتیب کلیه ناوگان باری با مراجعه به هر شهرداری موجود در طرح، می‌توانند پروانه فعالیت خود را دریافت کنند.
با صدور پروانه فعالیت برای ناوگان، تمامی ناوگان فعال در بخش درون‌شهری و حومه‌ای که دارای معاینه فنی و بیمه شخص ثالث معتبر هستند، شناسایی و اطلاعات کلیه ناوگان صحت‌سنجی شد. همچنین از ابتدای فروردین ماه96 سهمیه ناوگانی که در سامانه utcms ثبت‌نام نکرده بودند، به تدریج در طی چهار ماه کاهش و سپس قطع شد. همچنین از ابتدای مهرماه96 نیز سهمیه ناوگانی که از شهرداری پروانه فعالیت دریافت نکرده بودند به تدریج در طی چهار ماه کم و سپس قطع شد. با این اقدامات از تخلفاتی که در زمینه تخصیص سهمیه سوخت به ناوگان فرسوده و یا شناسایی نشده در طرح انجام می‌شد، جلوگیری و سوخت یارانه‌ای تنها به ناوگان دارای پروانه فعالیت و شناسایی شده در طرح تعلق گرفت.
*سند حمل بار را چگونه دریافت کنیم؟
در حال حاضر این طرح ملی، در مرحله دوم یعنی صدور باربرگ قرار دارد و جمالی‌نژاد، معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور، از آغاز اجرای طرح یکپارچه دریافت سند حمل الکترونیکی بار شهری از 20 آبان‌ماه برای ناوگان باری بالای 10تن در سراسر کشور با همکاری شهرداری‌ها خبر داد.
با راه‌اندازی سامانه صدور سند حمل ونقل بار درون شهری، رانندگان باید از طریق سامانه BaarBarg.ir و از طریق تلفن‌های همراه خود و یا درگاه‌های اینترنتی بدون نیاز به مراجعه حضوری و در کمتر از چند ثانیه، سند حمل مورد نیاز خود را دریافت و فرآیند حملونقل بار را آغاز کنند.
طبق گفته جمالی‌نژاد، مقرر شده از ابتدای آذرماه امسال، سهمیه پایه سوخت این خودروها به صورت گام به گام کاهش و منطبق بر عملکرد ناوگان و براساس باربرگ تخصیص یابد.
*«باربرگ» و 14 مزیت جدید در صنعت حمل و نقل
«باربرگ» به عنوان اولین سند الکترونیک حمل بار، سازوکار لازم را برای «بررسی صلاحیت راننده و خودرو»، «تعیین مالکیت بار»، «امکان بیمه بار»، «اطلاع‌رسانی به فرستنده و گیرنده»، «رسید الکترونیکی»، «رتبه‌بندی سیستمی عملکرد رانندگان و شرکت‌های حملونقل»، « امکان تخصیص هوشمند و هدفمند سهمیه سوخت بخش حملونقل درون شهری»، «ساماندهی بیمه تامین اجتماعی رانندگان»، «مسئول بودن مالک ناوگان در قبال عملکرد راننده»، «ارائه تسهیلات بانکی برای نوسازی ناوگان»، «بسترسازی برای توزیع عادلانه لوازم مصرفی ناوگان مانند لاستیک و لوازم یدکی»، «مجوز حمل بار در ایام خاص»، «بانک اطلاعاتی پراکندگی توزیع بار در شهرهای کشور» و «مدیریت تردد ناوگان باری در شهرهای کشور» فراهم می‌کند.
به این ترتیب، فعالان بخش حملونقل بار درون‌شهری در سراسر کشور می‌توانند برای دریافت نرم‌افزار مربوطه به سامانه باربرگ، به نشانی BaarBarg.ir مراجعه کرده تا از این پس، فعالیت‌شان طبق سند حمل بار انجام گیرد.
