به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از ایسنا، مرحله اول طرح کاهش یا همان طرح "کنترل آلودگی هوای شهر"،  در نیمه دوم سال 95 پس از کش و قوس های فراوان تنها  در محدوده طرح ترافیک و زوج و فرد آنهم در ساعات معینی اجرایی شد، آن زمان هم بارها عنوان شد که این طرح در فاز اول قرار دارد و به محض مهیا شدن زیرساخت‌ها، به کل سطح شهر تسری می یابد!

حالا بعد از گذشت دو سال از زمان اجرایی شدن فاز اول طرح کاهش، نوبت به اجرای مرحله  دوم رسیده است  و بنا به گفته مسئولان فاز دوم در هفت روز هفته و به صورت 24ساعته در کل سطح شهر تهران اجرا می شود و در این مرحله علاوه بر خودروهای سواری، خوردوهای دیزلی هدف معاینه فنی قرار گرفتند چراکه بیش از 54 درصد آلایندگی تهران متعلق به دود خودروهای دیزلی است.

بنا به گفته پورسیدآقایی معاون حمل ونقل  و ترافیک شهرداری تهران آنچه که مسئولان شهرداری را برآن داشت که زیربار  اجرای طرح بروند این بود که براساس گزارش وزارت بهداشت سالانه چهار تا پنج هزار نفر از شهروندان تهرانی بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و این در حالی است که براساس گزارش بانک جهانی سالانه 12 هزار میلیارد تومان خسارت آلودگی هوا در شهر تهران  تخمین زده شده است و  به دلیل اثرگذاری آلودگی هوا بر سلامت مردم و همچنین خسارات مالی فراوان، لازم شد که فکری  عاجل به حال کاهش و از بین بردن آلودگی هوا در شهر تهران شود که برهمین اساس طرح کاهش در  تهران اجرایی شد .

فاز دوم طرح کاهش در حالی از امروز اجرایی شد که براساس آمار مرکز کنترل کیفیت هوا سال گذشته تنها  14روز هوای تهران پاک بوده و 100روز ناسالم برای گروه های حساس و هشت روز نیز ناسالم برای همه بوده است و در این میان به دنبال آن 10 روز تعطیلی برای مدارس ابتدایی، پیش‌دبستانی و مهدکودک‌ها ثبت شد که در یک روز آن کلیه مراکز آموزش‌وپرورش دولتی و غیردولتی نیز تعطیل بودند!

مروری بر تاریخچه طرح کاهش یا "LEZ "

اوایل اردیبهشت ماه سال 94 بود که تشکری هاشمی  معاون وقت شهردار اسبق تهران با گلایه از عدم تحقق اهداف طرح زوج و فرد، آنرا طرحی ناکارآمد عنوان کرده و پرده از طرحی جدی به نام LEZ برداشت و عنوان کرد که قرار است شهر تهران زون‌بندی شود و در محدوده ای که به نام " کم انتشار آلاینده"  نامگذاری  می‌شود، خودروها  براساس میزان  آلایندگی شان به چهار دسته رنگ قرمز، زرد ، سبز و آبی تقسیم بندی شوند که براین اساس  گروه قرمز به عنوان خودروی بسیار آلاینده، زرد برای خودروهایی که به سن فرسودگی نزدیک بوده، خودروهای سبز به عنوان خودروهایی  که استاندارد بیش از یورو 2 دارند و خودروهای آبی ویژه خودروهای دارای استاندارد یورو 5 و خودروهای هیریدی عنوان شدند.

هرچند برخی از منتقدان این طرح را نسخه موثر برای کشورهای غربی دانستند و عنوان می کردند در شهر تهران آنهم با وضعیت خودروهایش اجرای موفقی نخواهد داشت اما پس از کش و قوس های فراوان و تصویب در شورایعالی ترافیک وزارت کشور، طرح "ال ای زد"  (LEZ) یا همان کاهش با ایجاد تغییرات گسترده؛ در مهر ماه سال بعدش یعنی 95 تصویب و لازم الاجرا شد.

مرحله اول طرح "LEZ"،  کاهش و یا همان  کنترل آلودگی هوای شهر،  در نیمه دوم سال 95 پس از کش و قوس های فراوان تنها  در محدوده طرح ترافیک و زوج و فرد و در ساعات معینی اجرایی شد اما  آن زمان هم بارها عنوان شد که این طرح در فاز اول قرار دارد و به محض مهیا شدن زیرساخت‌ها، فاز دوم  این طرح به کل سطح شهر تسری می یابد. اول مهرماه سال 95، قرار بود روز سرنوشت سازی برای "معاینه فنی" در تهران باشد، چراکه قرار بود معاینه فنی همه خودورهایی که  در محدوده طرح ترافیک و زوج و فرد تردد می‌کنند، کنترل شود و حتی از 15روز قبل آن یعنی نیمه شهریور،‌اقدامات ارشادی صورت گرفته بود اما همان روز پلیس راهور پایتخت با اجرای طرح مخالفت کرد و بعدا سردارتیمور حسینی رئیس   پلیس راهور تهران در پاسخ به چرایی این عمل گفت که ابهامات و سوالاتی درخصوص طرح LEZ داشتیم که باید برطرف می شد!

خط ونشان برای خودورهای دیزلی در فاز دوم ال ای زد

به گزارش ایسنا،  بعد از گذشت دوسال از اجرای فاز اول طرح کاهش، مسئولان مدیریت شهری جدید با آماده شدن زیرساختها در راستای جلوگیری از بروز  خسارات جانی و مالی ناشی از  آلودگی هوا، اجرای فاز دوم طرح کاهش را در دستور کار  خود قرار دادند،   در سند فاز دوم طرح کاهش آمده است که کنترل آلودگی هوای شهر  به کل سطح شهر تسری یافته و  معاینه فنی 1-خودروها،  2-آلایندگی اتوبوس‌ها  اعم از اتوبوس‌های سرویس ارگانی و حمل مسافر ، 3-ناوگان حمل بار اعم از وانت‌ها، کامیونت‌ها و کامیون‌ها کنترل می شود. چراکه سیاست‌های کاهش آلودگی هوا با تأکید بر کاهش ذرات معلق تنظیم شده است که عموما ناشی از وسایل نقلیه موتوری به ویژه ناوگان خودروهای دیزلی، خودروهای سواری فرسوده دودزا و موتورسیکلت‌ها هستند.

محسن پورسیدآقایی معاون حمل ونقل ترافیک شهرداری تهران  در این باره می گوید: بررسی‌های انجام شده، حدود 30 درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران، متعلق به اتوبوس‌های حامل مسافر است که از اول مهرماه سالجاری، بنا به ابلاغیه انجام شده،‌ تردد کلیه اتوبوس‌های دودزا و فاقد معاینه فنی معتبر در تهران ممنوع شده است.

براین اساس کلیه اتوبوس‌های عمومی و خصوصی شرکت واحد به‌صورت ضربتی مورد بازدید و معاینه فنی قرار گرفتند و آنطور که مسئولان شهرداری می گویند حالا تنها اتوبوسهایی در سطح شهر تردد می‌کنند که معاینه فنی دارند.

نظارت بر موتورسیکلت‌ها،  حلقه جامانده طرح کاهش

از سوی دیگر و بر اساس محاسبات انجام شده توسط شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری، حدود 23 درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران متعلق به «ناوگان بار» است که در دور جدید اجرای طرح کاهش، تردد کلیه ناوگان باری در سطح شهر تهران صرفاً با اخذ باربرگ معتبر از سامانه شهرداری تهران مجاز است و پلیس راهنمایی و رانندگی تهران موظف است علاوه بر اعمال قانون از تردد خودروهای باریِ بدون باربرگ در سطح شهر تهران ممانعت به عمل آورد. دریافت باربرگ در حالی برای رانندگان ناوگان باری الزامی شده که صدور آن در سامانه شهرداری تهران، منحصراً منوط به داشتن معاینه فنی معتبر است.

ممنوعیت تردد خودروهای بدون معاینه فنی در پایتخت درحالی اجرایی می‌شود که حدود 10 درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران به موتورسیکلت‌ها اختصاص دارد اما با توجه به بازه زمانی چندساله برای عدم شماره گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوی و جایگزینی موتورسیکلت‌های معمولی با برقی و ... فعلا در فاز دوم طرح کاهش، موتورسیکلت ها معاف هستند هرچند معاون شهردار قول داده است که بعد از فراهم شدن زیرساخت های لازم به سراغ این گروه نیز خواهند رفت.

علاوه بر موتورسیکلت‌ها یکی از مشکلات پیش‌روی اجرای سراسری طرح کاهش، ناکافی بودن شمار دوربین‌های ترافیکی شطح شهر بود اما به گفته پورسیدآقایی معاون شهردار تهران، 1200 دوربین نظارتی شهر تهران کد تخلف معاینه فنی دریافت کردند و دوربین‌ها خودروهای فاقد معاینه فنی را از اول آبان شناسایی کرده و برهمین اساس  جریمه 50 هزار تومانی در انتظار خودروهای فاقد معاینه فنی است.

این درحالیست که بغیر از  دوربین‌های  نظارتی سطح شهر برای اولین بار ، خودورهای دوربین دار کنترل معاینه فنی و گشت های سیار کنار جاده ای راه اندازی شده است تا خودورهایی که از زیر چتر دوربین ها عبور کردند، در سیستم گشت های سیار شناسایی شوند.

به گزارش ایسنا، مرحله دوم طرح کاهش از امرور در سراسر پایتخت کلید خورد و علاوه بر خودروهای دارای معاینه فنی معتبر، برابر مصوبه مجلس شورای اسلامی خودروهایی که چهار سال یا کمتر از زمان تولیدشان گذشته باشد، نیز می‌توانند درون معابر شهر تردد کنند و نیازی به دریافت معاینه فنی ندارند. این طرح برای تمامی خودروها و وسایل نقلیه اجرا شده و تمامی این وسایل اعم از اتوبوس، کامیون و خودروهای شخصی، نظامی و دولتی شامل آن شده و در صورت نداشتن معاینه فنی جریمه خواهند شد.

باید منتظر ماند و دید که طرح کاهش به چه میزان می تواند اثربخشی لازم را داشته باشد و آیا می‌تواند نسخه شفابخشی برای حل مشکل روزهای آلوده سایر کلانشهرها شود؟