به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، این مسئله باعث ایجاد مشکل در بحث تأمین لوازم مصرفی مثل لنت ترمز شده است. ازآنجاکه تولیدکنندگان این خودروها باهم تفاوت دارند، قطعات یدکی آن‌ها نیز ازنظر قالب و ساختار متفاوت هستند. بنابراین برای تولیدکننده داخلی صرفه اقتصادی ندارد که بخواهد برای تأمین یک‌قلم از لوازم‌یدکی خودروهایی که هرکدام به تعداد محدود در بازار حضور دارند، خط تولید جداگانه راه بیاندازند و هزینه تولید قالب و مواد اولیه را متحمل شوند. بعد از بسته شدن سامانه ثبت سفارش این موضوع بیش از گذشته مشکل‌ساز شده و دارندگان خودروهای وارداتی که انتظار داشتند با مراجعه به شرکت‌های خدمات پس از فروش بتوانند قطعه موردنظرشان را دریافت کنند، اکنون با مشکل کمبود و بعضاً نبود قطعه روبه‌رو شده‌اند. در همین راستا با یک فعال و کارشناس حوزه واردات لوازم‌یدکی خودرو گفت‌وگو کردیم تا به دنبال پیشنهادی برای رفع این مشکل بگردیم.

-به‌عنوان سؤال نخست؛ آیا در حال حاضر واردات لنت به کشور وجود دارد؟

در حال حاضر درگاه ثبت سفارش بسته‌شده است و به همین دلیل واردات به‌صورت واردات رسمی وجود ندارد، ولی به‌صورت قاچاق و با اتوبوس و لنج و یا به‌صورت مسافری به کشور وارد می‌شود که اصلاً تحت نظارت نیست و قیمت‌هایش هم اصلاً با استانداردهای قیمت‌گذاری مشابهت ندارد. دفتر نیرومحرکه مدعی بود که اجازه واردات به شرکت‌هایی که باید به خودروهای وارداتی خدمات ارائه کنند داده‌شده، اما بر اساس تحقیقات میدانی ما حتی این شرکت‌ها هم برای تأمین نیازشان دچار مشکل شده‌اند. حرف اصلی مسئولین این حوزه این است که تا وقتی توان تولید داخل وجود دارد، نیازی به واردات نیست! با این وضعیت ارز خیلی از لنت‌هایی که در ایران تولید می‌شود ازنظر قیمتی با نمونه وارداتی تفاوت قیمت بسیار محسوسی دارد. مثلاً برای لنت خودرو ال90، نمونه داخلی حدود 90 تا 100 هزار تومان است ولی جنس وارداتی اصلی رنو در حدود 500 هزار تومان قیمت دارد. این اختلاف قیمت 5 برابری عملاً باعث می‌شود تا واردات آسیبی به تولید نزند.

-در این شرایط دارندگان خودروهای وارداتی برای خرید لنت باید چه‌کار کنند؟
لنت وارداتی در بازار وجود دارد ولی بخش اعظمی از آن‌ها از مسیرهای قانونی وارد کشور نمی‌شود و برای خرید آن باید از طریق بازار سیاه اقدام شود. حدود 3 سال پیش بود که واردات لنت دوباره ممنوع شد، در آن بازه زمانی دارندگان بعضی از خودروهای وارداتی واقعاً مستأصل  شده بودند چراکه هیچ لنت داخلی برای خودروشان مناسب نبود و واردات هم انجام نمی‌شد. نکته اصلی اینجاست که اصولاً برای تولیدکنندگان صرفه اقتصادی ندارد که بخواهند به سراغ تولید محصولاتی بروند که بازار هدف اش بسیار محدود است.  هیچ جای دنیا مرسوم نیست که یک کالایی چون در کشور تولید می‌شود وارداتش ممنوع شود!  در کشورهای دیگر برای حمایت از تولیدکنندگان، تعرفه واردات را افزایش می‌دهند که هم واردات انجام شود و هم مشکلی برای تولیدکننده ایجاد نشود. این مسئله تقریباً یک بسته تشویقی برای تولیدکننده محسوب می‌شود.

-از آخرین نوبتی که ثبت سفارش انجام‌شده حدود یک سال می‌گذرد و خودروهایی که پارسال لنت عوض کردند امسال نیاز به لنت دارد، از طرفی شرکت‌های خدمات پس از فروش خودروهای وارداتی هم اجازه واردات ندارند و شرکت‌های تولیدکننده داخلی هم که یا توان تولید این محصولات را ندارند و یا اینکه اصولاً برایشان صرف اقتصادی ندارد که برای یک خودرو که تعداد بسیار کمی از آن در بازار است یک خط تولید راه‌اندازی کنند. نهایتاً تکلیف این خودروها چه می‌شود؟
نهایتاً مجبور خواهد بود که محصول موردنظرشان را در بازار آزاد و باقیمت‌های بالاتر و بعضاً غیرمنطقی خریداری کنند. انحصار در هر حوزه‌ای باعث ایجاد فساد می‌شود. اگر شرکت‌های معتبر که از مجاری قانونی محصول خود را وارد می‌کنند توان واردات نداشته باشند در بازار درخواست زیاد می‌شود و فضا برای یک سری افراد که حتی شاید نتوان نام آن‌ها را سودجو گذاشت  مسیرهایی باز می‌شود تا بتوانند از طرق غیررسمی اقدام به واردات کنند و محصولاتشان را باقیمت‌های غیر مصوب به فروش برسانند و مالکان خودروهای وارداتی هم مجبور به خرید را آن‌ها می‌شوند.  همه جای دنیا به این شکل است که بخش زیادی از کارخانه‌های معتبر هم همه قالب‌ها را ندارند ولی برای تأمین نیاز بازارشان با شرکت‌های دیگر قرارداد می‌بندند که یا برایشان تولید کند و یا وارد کند ولی در بازار ایران این مسئله به نحوی در انحصار تولیدکنندگان است.

-در بازار لاستیک بحث قیمت‌گذاری به انجمن مربوطه سپرده‌شده است و این مسئله در این بازه زمانی کوتاه شکایت‌های زیادی را از سوی خریداران و حتی فروشندگان خرد در پی داشته اما رد بازار لنت بحث افزایش قیمت همچنان در دست دولت است. آیا می‌توان گفت که در بازار لنت موضوع انحصار جدی وجود دارد؟
در شرایط کنونی که بازار کاملاً انحصاری و در اختیار تولیدکنندگان است و به عقیده من این موضوع به دلیل فشاری است که تولیدکنندگان به دولت می‌آورند تا با بستن مسیر واردات به نحوی از تولید داخل حمایت کند. این در حالی است که موضوع واردات عملاً هیچ آسیبی به تولیدکنندگان نمی‌زند چراکه هم در بحث قیمت و هم بحث فراوانی، تولیدکنندگان سهم بسیار بیشتری نسبت به واردکنندگان دارند و همین مسئله مانع از آسیب زدن واردات به تولیدکنندگان می‌شود. اما باید این نکته را هم در نظر گرفت که مالکان خودروهای گران‌قیمت که ایمنی خودرو یکی از ملاک‌هایشان برای انتخاب خودرو است قطعاً نمی‌توانند به نمونه‌های چینی یا بعضاً بی‌نام‌ونشان اعتماد کنند و حاضرند هزینه بیشتری را صرف خرید محصول کنند ولی از کیفیت و سلامت آن مطمئن باشند.

-ارزبری واردات لنت به نسبت دیگر محصولات وارداتی افترمارکت چقدر است؟
بگذارید موضوع را از این دیدگاه بررسی کنیم که بخش اعظمی از خودروهای موجود در بازار، تولید داخل هستند و خودروهای وارداتی بخش بسیار کمتری را شامل می‌شوند. ازآنجاکه تولید محصولات موردنیاز خودروهای وارداتی در کشور عملاً صرفه اقتصادی ندارد ولی به دلیل نیاز بازار، شرکت‌ها و خدمات دهندگان مجبور به ارائه خدمات هستند، بحث واردات در این حوزه به نحوی واجب و انکارناپذیر است. منهای این‌که واردات محصولات خارجی هیچ منافاتی با منافع تولیدکنندگان ندارد، اگر این روند درست مدیریت شود حتی می‌توان از طریق واردات به تولیدکنندگان هم کمک کرد. اگر بحث تعرفه‌های گمرکی برای واردات مدیریت شود، دولت می‌تواند از درآمد حاصل از واردات و فروش این محصولات، درصدی را هم به تولیدکنندگان بدهد. اگر روند به این صورت دنبال شود، واردات نه‌تنها برای تولیدکنندگان ضرری ندارد بلکه می‌تواند برای آن‌ها یک منبع درآمدی هم باشد. در تمامی کشورهای توسعه‌یافته این روند وجود دارد که به‌جای ممنوعیت واردات محصولاتی که بعضاً در کشورشان تولید هم می‌شود، هزینه گمرک بیشتری از آن‌ها دریافت می‌کنند تا این موضوع برای کشور و تولیدکنندگان داخلی‌شان درآمدزا باشد. منهای بحث درآمدی این مسئله باعث ایجاد رقابت در بازار می‌شود و تولیدکننده برای اینکه بتواند سهم بازار خود را حفظ کند همیشه باید ازنظر کیفی روند رو به رشدی را طی کند. بنابراین، بحث ارزبری در واردات محصولات این‌چنینی در اولویت چندم قرار می‌گیرد.

-به‌عنوان سؤال آخر، راهکار شما به‌عنوان یک عضو فعال در این حوزه برای ساماندهی بازار لنت در کشور به چه صورت است؟ آیا فکر می‌کنید که اگر واردات آزاد شود شرایط بهتر خواهد شد یا اینکه درگاه‌های واردات به‌طورکلی بسته بماند و در عوض تولیدکنندگان مجبور باشند تمامی طیف محصولات را تولید کنند؟
به نظر من بهترین راه این است که تعرفه واردات این محصولات افزایش پیدا کند ولی درگاه آن باز شود. کسانی که خودروهای گران‌قیمت‌تر دارند، قطعاً می‌توانند لوازم‌یدکی آن خودرو را نیز تهیه کنند.بهتر است انتخاب را به خریدار بسپاریم، شاید کسی بخواهد حتی برای خودرو داخلی خود لنت خارجی تهیه کند و حاضر باشد برای آن هزینه بیشتری هم پرداخت کند. باز شدن درگاه واردات این حق انتخاب را به خریدار می‌دهد به‌علاوه اینکه تولیدکننده را هم در یک شرایط رقابتی قرار می‌دهد.