عصر خودرو - دوازده سال پیش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران به این فکر افتاد که تجهیزات تعمیرگاهی تعمیرگاههای خودروسازان را ازنظر میزان کالیبراسیون بررسی کند. در همان زمان شرکت پاریزان صنعت بهعنوان اولین آزمایشگاه کالیبراسیون را برای انجام این کار افتتاح کرد.
به گزارش پایگاه خبری«عصر خودرو»، کالیبراسیون تجهیزات تعمیرگاهی به معنی میزان دقت آنها در انجام کار است. اکنون بعد از گذشت یک دهه که چند شرکت دیگر نیز در این حوزه واردشدهاند، پاریزان صنعت اسکوپ(محدوده فعالیت) کالیبراسیون تجهیزات خود را گسترش داده است و اکنون بیش از 90 درصد تجهیزات تعمیرگاهی در این مرکز کالیبره میشود. برای تشریح بیشتر این موضوع گفتوگویی با دکتر حسن برادران مدیرعامل شرکت پاریزان صنعت داشتیم که مشروح آن را در زیر میخوانید.
حسن برادران در توضیح این موضوع که اصولاً تجهیزات تعمیرگاهی چرا نیاز به کالیبراسیون دارند گفت: هر دستگاه فنی بهصورت ذاتی دارای درصدی خطا است. این خطا اگر در بازه استاندارد باشد، قابلسنجش و کالیبراسیون خواهد بود. کالیبراسیون به این معنی است که ضریب خطا ذاتی دستگاه به حداقل برسد. وی افزود: تجهیزات تعمیرگاهی که از آنها برای تعمیر و یا سنجش میزان سلامت قطعات یک خودرو استفاده میشود باید درستکار کنند و از دقت بالایی برخوردار باشند. بهعنوانمثال برای سنجش میزان تولید گازهای مخرب توسط موتور یک خودرو دستگاهی وجود دارد که در مراکز معاینه فنی از آن استفاده میشود، اگر این دستگاه درست کالیبره نشده باشد، میزان گازهای خروجی را بهدرستی نمایش نداده و اصالت معاینه فنی را زیر سؤال میبرد.
مدیرعامل شرکت پاریزان صنعت در خصوص استاندارد ایزو 17025 توضیح داد: هر فرآیندی در آزمایشگاه باید از استاندارد خاصی پیروی کند، در حوزه کالیبراسیون تجهیزات تعمیرگاهی نیز استاندارد ایزو 17025 صحت کالیبره تجهیزات اندازهگیری را مشخص میکند. وی افزود مجموعه پاریزان صنعت بهعنوان بزرگترین مرکز آزمایشگاهی کالیبراسیون از این استاندارد برخوردار است و تمامی اندازهگیریها را در چارچوب همین استاندارد انجام خواهد داد. برادران در توضیح این موضوع تشریح کرد: مراکز بسیار زیادی برای کالیبراسیون تجهیزات در حوزههای مختلف مانند پزشکی، ساختمانی و... در کشور وجود دارد اما در بخش تجهیزات تعمیرگاهی تعداد آن از تعداد انگشتان یکدست هم کمتر است و باید افزود ایزو ١٧۰٢٥ استاندارد کالیبراسیون کلیه آزمایشگاها است و براى کالیبره هر تجهیز یک دستور العمل وجود دارد که با توجه به استاندارد کیفیت عملکرد تجهیز در چارچوب استاندارد ١٧۰٢٥ اجرا می شود.
کالیبراسیون به چه معنی است؟
هر وسیله اندازهگیری بهصورت ذاتی دارای یکمیزان استانداردی از خطا است و قطعاً هیچ وسیلهای 100 درصد دقیق و بر اساس محاسبات علمی کار نمیکند. در فرآیند کالیبراسیون باید میزان این خطا را به مینیمم ممکن رساند. پاسخ به این سؤال که چقدر احتمال دارد در پاسخی که از دستگاه میآید خطا وجود داشته باشد در حقیقت کار اصلی فرآیند کالیبراسیون است. بهعنوانمثال برای کالیبره کردن دستگاه Gas Analyzer که مقادیر گازهای خروجی موتور را اندازهگیری میکند ابتدا باید یک کپسول گاز استاندارد که میزان آلایندههای آن قبلاً بر اساس شاخصهای مشخصی اندازهگیری شده را به دستگاه وارد کرد تا حد مینیمم به دست بیاید. سپس همین فرآیند با دو گاز دیگر که به ترتیب میزان آلایندههای آن متوسط و زیاد است انجام خواهد شد. با این سه شاخص، دستگاه میتواند معیار صحیحی برای حدود میزان گازهای خروجی داشته باشد. درست مثل کاری که برای تنظیم کردن ترازو انجام میشود.
وقتی گواهی کالیبراسیون برای یک دستگاه صادر میشود به این معنی نیست که در سنجش این دستگاه هیچ خطایی وجود ندارد بلکه به این معنی است که میزان خطاها در بازه مجاز قرار دارد. برای تفهیم بهتر موضوع شاید بد نباشد مثال یک مدرسه را بزنیم که در آن شاگردان با نمرات مختلفی قبول میشوند، یکی نمره 19.5 میگیرد و یکی دیگر 18 ولی تمامی این افراد توانستهاند نمره بالایی را کسب کنند. در فرآیند کالیبراسیون هم همین موضوع برقرار است به این صورت که تنها دستگاههایی میتوانند گواهی دریافت کنند که نمره ممتاز و قابل قبولی را کسب نمایند.
بهطورمعمول، گواهی صادرشده برای کالیبره بودن یک دستگاه یک سال اعتبار دارد که البته این زمان بسته به نوع و حساسیت دستگاه میتواند متغیر باشد. البته در این میان عواملی مثل استفاده ناصحیح، گرما، ضربه و موارد اینچنینی میتواند دستگاه را از کالیبره خارج کند. یکی از بزرگترین عواملی که باعث میشود دستگاه در همان ابتدا از کالیبره خارج شود، حمل دستگاه است. پاریزان صنعت در همین راستا برای کاهش هزینه و همچنین جلوگیری از برهم خوردن کالیبره دستگاه در حملونقل، برخلاف بسیاری مراکز دیگر که برای کالیبره هر دستگاه یک مرکز مجزا در آدرسهای مختلف دارند، تمامی تجهیزات کالیبراسیون را در یک مرکز آزمایشگاهی گرد هم آورده تا هم هزینه حملونقل کاهش پیدا کند و هم بهواسطه کاهش دادن دفعات رفتوآمد، احتمال خروج دستگاهها از حالت کالیبره به حداقل ممکن برسد.
مجموعه پاریزان صنعت همچنین برای دستگاههایی که حمل آن سخت و هزینهبر است و همچنین ممکن است در هنگام حمل به دستگاه آسیب برسد، فرآیند کالیبراسیون را توسط نیروهای مجرب خود در محل انجاممی دهد. تجهیزات معاینه فنی و بالانس چرخ، تجهیزات سوخت سنج و تمامی تجهیزاتی که حمل آنها سخت است و در اثر خراب شدن هزینه زیادی در بر خواهد داشت در محل انجام خواهد شد.