مافیای سوخت و سرگردانی مردم سیستان و بلوچستان

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از ایرنا، این روزها صف های طولانی بنزین در شهرهای سیستان و بلوچستان به صحنه ای عادی اما غیرعادی تبدیل شده است که به ادعای برخی افراد به ویژه شایعه پراکنی قاچاقچیان «این صفها نتیجه تحریم های جدید و کاهش سهمیه سوخت است» اما شواهد حاکی از آن است که هیچ مشکل و کمبودی در تامین و توزیع سوخت به جایگاهها وجود ندارد و عامل اصلی تشکیل این صف ها سودجویی برخی افراد و قاچاقچیان سوخت است که می خواهند از آب گل آلود ماهی بگیرند.
این شرایط در همه شهرهای سیستان و بلوچستان مشاهده می شود به گزارش خبرنگار ایرنا این روزها در شهرهای مسافرپذیر استان مانند چابهار اکثر مسافران برای تأمین سوخت با مشکل مواجه شده و حداقل چندین ساعت از سفر خود را در صف های طولانی بنزین سپری می کنند. وضعیت در جایگاه های سوخت شهرهایی مانند زاهدان، ایرانشهر و خاش نیز این گونه است.
از طرفی بازار فروش بنزین آزاد در کنار جایگاه های سوخت داغ است. بازاری که هیچ قیمت ثابتی برای آن وجود ندارد و هر فروشنده بنزین را به هر بهایی که بخواهد می فروشد. به طور مثال قیمت هر لیتر بنزین آزاد بین 2 تا 3 هزار تومان در نوسان است.
نکته جالب تر قیمت پیشنهادی دلالان برای خرید سهمیه بنزین موجود در کارت های سوخت است به طوری که برای هر لیتر سهمیه بنزین حاضرند مبلغی بیش از 5 هزار تومان نیز پرداخت کنند.

**امتناع برخی جایگاه داران از عرضه سوخت
رانت خواری اقتصادی برخی جایگاه داران نیز نکته ای قابل تأمل است چرا که در این میان جایگاه سوخت را به روی مردم می بندند و ادعا می کنند حتی یک قطره بنزین هم ندارند اما در ورودی همین جایگاه بنزین آزاد به فروش می رسد!
یکی از مسافران منتظر در مقابل جایگاه سوخت چابهار در جنوب سیستان و بلوچستان دراین باره به خبرنگار ایرنا گفت: حدود دو تا سه ساعت در خیابان های شهر چابهار به دنبال بنزین گشتیم علاوه بر مشکل کمبود جایگاه سوخت، به مشکلات دیگری در این زمینه برخورد کردیم.
محمد احمدی ادامه داد: به دلیل شلوغی جایگاه های داخل شهر مجبور شدیم به جایگاه سوخت در روستای تیس مراجعه کنیم اما مسئول این جایگاه کارش را تعطیل کرده بود و از دادن سوخت امتناع کرد.
وی افزود: این شرایط در حالی بود که یک فروشنده جلوی همین جایگاه بنزین را با قیمت لیتری 2700 تومان می فروخت و به گفته خودش این بنزین را از همین جایگاه تهیه کرده بود. از طرفی حضور تانکر سوخت رسان در این مکان در ساعت 10 صبح نشان دهنده این بود که مخزن این جایگاه به تازگی سوختگیری شده اما مسئول آن از عرضه سوخت به مردم خودداری می کرد.
امیر جدگال مسئول جایگاه سوخت تیس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: سهمیه سوخت این جایگاه هر دو روز 15 هزار لیتر است که جوابگوی نیاز جایگاه نیست و به همین دلیل بنزین نداریم.
وی تصریح کرد: سهمیه ما کم است و مجبور هستیم جایگاه را تعطیل کنیم.

**هیچ مشکلی در تأمین سوخت جایگاه ها نداریم
این مسئول جایگاه در حالی ادعای کمبود سهمیه می کند که به گفته مدیر روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه چابهار هیچ گونه مشکلی در تأمین سوخت جایگاه های این شهر وجود ندارد.
عقیل زاغی به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سهمیه هر جایگاه سوخت، به صورت کارشناسی و متناسب با نیاز آن تامین و توزیع می شود.
وی تصریح کرد: وظیفه ما تأمین سوخت است که در این زمینه مشکلی نداریم و سوخت همه جایگاه های تحت پوشش شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی چابهار تأمین شده است.

**درآمد بی دردسر اما زیاد!
به گزارش خبرنگار ایرنا همین وضعیت در جایگاه های سوخت زاهدان، ایرانشهر و خاش نیز مشاهده می شود به طوری که در شهر کوچکی مانند خاش هر خودرو باید بیش از یک ساعت در صف بنزین در انتظار باشد یا اینکه برای صرفه جویی در وقت نیمه های شب به جایگاه های سوخت شبانه روزی مراجعه کند.
علت اصلی طولانی شدن صف های بنزین در استان مرزی سیستان و بلوچستان کمبود سهمیه بنزین نیست بلکه عواملی مانند کاهش ارزش پول ایران و افزایش قیمت سوخت قاچاق در مرز ایران با پاکستان و افغانستان است و همین مساله انگیزه بسیاری از مالکان خودروها به ویژه قاچاقچیان و خرده فروشان برای دریافت سهمیه سوخت را بیشتر کرده و سبب شده تا برخی سودجویان ساعت ها در انتظار دریافت بنزین در صف بمانند و سهمیه بنزین خود را با بهای 10 برابر برای خروج از کشور بفروشند.
اشتیاق برخی افراد برای دریافت سهمیه بنزین سبب شده تا شهروندان عادی و یا مسافرانی که نیاز مبرم به بنزین دارند ساعت ها در صف ها وقت شان هدر رود.
یکی از شهروندان زاهدانی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در یکی از جایگاه های سوخت با پیشنهادی وسوسه کننده رو به رو شدم.
وی که خود را محمود سرگزی معرفی کرد، افزود: افرادی در جایگاههای سوخت اقدام به خرید سوخت از دارندگان کارت سوخت خودروها می کنند بطوریکه فردی حاضر بود 70 لیتر سهمیه باقی مانده در کارت سوخت بنده را به قیمت 390 هزار تومان خریداری کند! به عبارتی حاضر بود بنزین لیتری هزار تومان را بیش از 5 هزار و 500 تومان بخرد.
وی خاطر نشان کرد: وقتی یک نفر حاضر است 5 برابر برای خرید بنزین سهمیه بندی شده هزینه کند معلوم است از فروش آن برای خروج از مرز چقدر عایدش می شود.
این شهروند ادامه داد: تا زمانی که هر کس براساس نیازش به جایگاه های سوخت مراجعه می کرد صف های بنزین این قدر طولانی و خسته کننده نبود اما از وقتی چاشنی طمع به جایگاه های سوخت اضافه شده است این مشکلات نیز به وجود آمده است.

**به جای کار کردن بنزین می فروشم
یکی دیگر از شهروندان زاهدانی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: شغل من مسافرکشی درون شهر است. تقریبا هر روز 15 لیتر بنزین دریافت و با آن تا شب مسافرکشی می کردم که البته کارکرد روزانه ام در حد تأمین هزینه سوخت خودرو بود.
وی که از ذکر نامش خودداری کرد، افزود: اکنون با وضعیت کنونی حتی منتظر ماندن در صف بنزین برای شخصی مانند من به صرفه نیست به همین دلیل به جای چرخیدن در خیابان های شهر و دنبال مسافر گشتن ترجیح می دهم سهمیه بنزین خود را بفروشم.

**مشکل اصلی کارت های سوخت مهاجر است
مدیر روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه زاهدان نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تا کنون هیچ مشکلی در تأمین سوخت نداشته ایم این در حالی است که با افزایش تقاضا برای بنزین در ماه های اخیر سهمیه سوخت استان نیز افزایش یافته است.
محمد کهنسال که دلیل اصلی بالا رفتن تقاضا و طولانی شدن صف های بنزین را کارت های سوخت مهاجر می داند، تصریح کرد: ورود کارت های سوخت از سایر استانها به سیستان و بلوچستان که به آن کارت سوخت مهاجر اطلاق می شود سبب سوءاستفاده برخی افراد و شلوغی جایگاه های سوخت شده است.
وی در خصوص تخلف برخی جایگاه داران مبنی بر فروش آزاد سهمیه سوخت و یا تعطیلی جایگاه ها به بهانه نداشتن سوخت اظهار داشت: جایگاه داران نمی توانند چنین کاری را انجام دهند چرا که در صورتی که سهمیه دریافتی خود را نفروشند در بازدید هیئت ناظر به عنوان محتکر شناخته می شوند.
مدیر روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه زاهدان افزود: از طرفی هیچ جایگاهی نمی تواند ادعا کند مخزن آن خالی است چرا که برای سالم ماندن تأسیسات جایگاه همیشه به حداقل 2 تا 5 هزار لیتر بنزین نیاز است.
کهنسال ادامه داد: برخورد با تخلفاتی مانند کم فروشی، احتکار و قاچاق سوخت برعهده دستگاه های نظارتی است.

**برهم خوردن تعادل چرخه سوخت در سیستان و بلوچستان
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان سیستان و بلوچستان نیز از بر هم خوردن تعادل چرخه سوخت در این استان خبر داد و گفت: در ماه های اخیر تعادل منحنی چرخه سوخت در سیستان و بلوچستان به هم ریخته است و به همین دلیل گاهی شاهد تشکیل صف‌های طولانی دریافت سوخت از سوی شهروندان در برخی از شهرستان‌های استان هستیم.
محمدعلی حمیدیان ادامه داد: کارت‌های مهاجر از جمله عوامل اصلی در ایجاد این مشکل است چرا که صاحبان این کارت‌ها پس از دریافت سوخت آن‌ها را از مناطق مرزی خارج می‌کنند که همین امر سبب به هم خوردن منحنی چرخه سوخت در سیستان و بلوچستان شده است.
وی خاطر نشان کرد: از ابتدای سال حدود 50 هزار کارت مهاجر از چرخه دریافت سوخت خارج شده که براساس برآورد انجام شده باید 70 هزار کارت سوخت مهاجر دیگر که از سایر استان ها وارد سیستان و بلوچستان شده و از جایگاه‌های سوخت استان سوخت دریافت می کنند نیز از این چرخه خارج شوند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان سیستان و بلوچستان از راهکارهای پیشگیرانه برای جلوگیری از قاچاق سوخت خبر داد و افزود: برگزاری دوره های آموزشی برای جایگاه داران، نظارت میدانی از طرف بازرسی کل استان، حذف و انسداد کارت های سوخت مهاجر، بازنگری در موضوع ممنوعیت عرضه کارت سوخت در جایگاه های استان که مشکلاتی را برای رانندگان و مسافران غیربومی به وجود آورده از جمله راهکارهای پیشگیرانه در این زمینه است.
حمیدیان تصریح کرد: ارتقای دوربین های پایش تصویری جایگاه های عرضه سوخت، بازنگری در سامانه جی پی اس ناوگان حمل و نقل عمومی و برون شهری نیز از دیگر اقداماتی است که در این زمینه انجام می شود.
وی ادامه داد: از آنجایی که یکی از مصارف اصلی سوخت در این استان مصارف واحدهای تولیدی، کشاورزی و چاه های آب است کارگروهی برای بازدیدهای سرزده از این مناطق تشکیل و اعزام می شود.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان سیستان و بلوچستان خاطر نشان کرد: ساماندهی ناوگان حمل و نقل خودروهای سنگین راه سازی یکی دیگر از این اقدامات است چرا که کثرت این دستگاه ها در سیستان و بلوچستان با توجه به الگوی تطبیقی با استان های دیگر شیبی نامأنوس دارد و بستری برای سوءاستفاده است.
حمیدیان با بیان اینکه مصرف سوخت این خودروها بسیار زیاد است، ادامه داد: وجود این حجم از خودروهای راه سازی با توجه به وضعیت موجود استان در حوزه عمرانی در مقایسه با برخی استان های برخوردار، شک برانگیز است.
وی تصریح کرد: نظارت میدانی بر چرخه سوخت با ابعاد صنفی، انتظامی و قضایی پیگیری می شود که تیمی متشکل از نمایندگان بازرسی کل استان، تعزیزات حکومتی، بازرسی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی و نیروی انتظامی این کار را انجام می دهند.
وی افزود: نظارت بر چرخه سوخت خارج از جایگاه های استان در اصناف تولیدی، کشاورزی و مصرف چاه های آب توسط این تیم به همراه نماینده دستگاه های مربوط به همان صنف انجام خواهد شد.

** تجارت پر رونق سوخت در مرزهای سیستان و بلوچستان
مشاهدات خبرنگار ایرنا از مناطق مرزی سیستان و بلوچستان حاکی از افزایش بی رویه قاچاق سوخت است به طوری که مناطقی مانند «کافه بلوچی»، «جکیگور» و بسیاری از روستاهای مرزی به محل بارانداز خودروهای قاچاق سوخت تبدیل شده و جاده های منتهی به این مناطق مملو از خودورهایی است که روزانه هزاران لیتر از سوخت کشور را با قیمت 10 برابر آن به خارج از مرزها منتقل می کنند و در کنار سود سرشاری که از این طریق عایدشان می شود، خطرات جانی بسیاری برای دیگر مسافران در جاده های استان رقم می زنند.
این وضعیت درحالی است که اکثر جایگاه های سوخت بین شهری در مسیر زاهدان تا چابهار تعطیل است و مسافران باید به هر قیمت سوخت مورد نیاز خود را با مشقت تهیه کنند.