سیستم ضد سرقت

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، امروزه تقریبا عموم خودروها به سیستم ضد سرقت (ایموبلایزر) مجهز شده‌اند، سیستمی که هم اکنون نگاهی به نحوه عملکرد آن خواهیم داشت.
هدف از به کار گیری سیستم ایموبلایزر
به صورت کلی هدف از به کارگیری سیستم ایموبلایزر، داشتن یک بازخورد مطمئن نسبت به چگونگی باز شدن سوئیچ جهت روشن کردن خودرو است. بدون داشتن بازخوردی مشخص نمی‌توان تشخیص داد که آیا سوئیچ توسط یک کلید کپی شده یا شاه کلید درحال باز شدن است و یا اصلا سیم‌های اصلی برق از پشت مغزی در حال یکسره شدن هستند. با قرار دادن یک تراشه حاوی کد درون کلید خودرو و یا کارت استارت، می‌توان از روشن شدن خودرو به وسیله یک‌سره کردن سیم‌ها یا سوئیچ کپی شده جلوگیری کرد.

چگونه کار می‌کند؟
اساس کار سیستم ایموبلایزر بر پایه سه قطعه کلید خودرو، واحد Decoder  یا کد گشا و نهایتا ECU موتور است. این سه قطعه برای هر خودرو، اختصاصی بوده و با یکدیگر سنکرون یا هماهنگ شده‌اند. برای آنکه ECU موتور عملیات راه اندازی جهت استارت زنی را آغاز کند، درخواست کد می‌کند و واحد Decoder با خواندن کد امنیتی داخل چیپ حافظه کلید، آن را وارد الگوریتم پیچیده ریاضی می‌کند. اگر حاصل الگوریتم با کد درخواستی ECU یکسان باشد، مجوز استارت زنی داده شده، موتور آماده روشن شدن می‌شود. به این ترتیب خودرو فقط با کلید مالک روشن می‌شود. لازم به ذکر است که اگر طی این فرآیند ECU موتور و واحد Decoder یکدیگر را نشناسند، خودرو روشن نمی‌شود. جهت خواندن کد از روی حافظه کلید، از قطعه‌ای به نام آنتن ترانسپوندر استفاده می‌شود. آنتن ترانسپوندر یک کویل یا همان سیم‌پیچ با تعداد حلقه بالاست که به دور مغزی سوئیچ پیچیده می‌شود. این آنتن دارای یک بورد الکترونیکی است که می‌تواند با دریافت جریان برق مستقیم، به وسیله نوسان‌ساز داخلی خود یک جریان متناوب فرکانس بالا را تولید کند. عبور این جریان در داخل سیم پیچ آنتن موجب ایجاد یک میدان مغناطیسی متناوب با فرکانس بالا در محدوده اطراف مغزی سوئیچ می‌شود. چیپ حافظه داخل کلید، نسبت به میدان مغناطیسی حساس است و با قرار گرفتن در حوضه میدان آنتن ترانسپوندر، فعال می‌شود. با فعال شدن چیپ حافظه، بخش مغناطیسی آن در میدان ترانسپوندر و الگوی سیگنال آن تداخل ایجاد کرده و بر اساس کد خود (که همان کد اکسس کلید مالک است) آن را تغییر می‌دهد. این الگوی جدید توسط برد الکترونیکی آنتن خوانده شده و توسط خط ارتباطی به واحد Decoder ارسال می‌شود. بسته به سطح تکنولوژی خودرو، ممکن است که خط ارتباطی، یک خط مستقل بوده و یا انتقال از طریق شبکه مالتی پلکس خودرو صورت بگیرد. همچنین در اکثر خودروهای امروزی Decoder به صورت یک قطعه مستقل وجود نداشته و در داخل ماژول کنترل بدنه یا همان یونیت BCM ادغام شده است. نهایتا Decoder کد اکسس دریافتی را خوانده و ضمن غربال آن از طریق الگوریتم مخصوص و سنکرون (هماهنگی) آن با ECU موتور، اجازه روشن شدن خودرو را می‌دهد. تمام این فرآیند از خواندن کد کلید تا اجازه استارت زنی در عرض چند میلی‌ثانیه صورت گرفته و راننده متوجه مورد خاصی نمی‌شود.

ریزه‌کاری‌ها و جزئیات
در سیستم‌های قدیمی‌تر، کد اکسس صرفا یک عدد ساده و ثابت بود اما در سیستم‌های جدیدتر، کد اکسس شامل یک مجموعه چند کاراکتری پیچیده است که در هر بار فرآیند استارت زنی، به صورت تصادفی تغییر می‌کند تا امکان کشف کد دشوار باشد. همچنین در بسیاری از خودروها دامنه کاری ایموبلایزر محدود به موتور نبوده و ممکن است اکثر سیستم‌های الکترونیکی خودرو جهت فعالیت، درخواست کد اکسس کنند.
یکی از پیش‌فرض‌های تعریف شده برای سیستم ایموبلایزر برخی از خودروها، سیستم زمان‌بندی قفل نرم افزاری ECU است. در این مدل سیستم واحد کنترل مرکزی یا BCM، عمل قفل کردن برنامه ECU را بر اساس چگونگی باز و بسته شدن درها و فرمان قفل مرکزی انجام می‌دهد. به عنوان مثال پس از خاموش شدن خودرو BCM به مدت چند دقیقه زمان می‌گیرد. اگر در بازه زمانی کمتر از آن چند دقیقه، هیچ دری باز نشود، پس از گذشت مهلت زمانی، ECU قفل می‌شود. اگر در کمتر از مهلت زمانی، در راننده و یا هر یک از درهای سرنشینان باز شود، ECU قفل خواهد شد. وجود این مکانیزم باعث می‌شود که پس از هر نوبت بستن سوئیچ هنگامی که سرنشینان از خودرو پیاده نشده‌اند نیازی به کد گشایی مجدد نباشد چرا که طبیعتا هنگامی که سرنشینان در خودرو باقی می‌مانند، احتمال استارت مجدد پس از چند دقیقه زیاد است.
یکی دیگر از ویژگی‌های کاربردی سیستم ایموبلایزر، هشدار جا ماندن سوئیچ بر روی مغزی است. پس از خاموش شدن پیشرانه همیشه BCM از طریق آنتن ترانسپوندر بررسی می‌کند که آیا کلیدی بر روی مغزی وجود دارد یا خیر. در صورت تشخیص کد، اگر در راننده باز شود، هشدار صوتی تولید خواهد شد تا به راننده یادآوری کند کلید را همراه خود بردارد. در برخی از خودروها با دور شدن کلید از آنتن ترانسپوندر، چراغ‌های سقفی روشن
می‌شود تا به این ترتیب راننده در تاریکی قادر به مشاهده محیط کابین و
باز کردن در به سادگی باشد.
امروزه جهت راحتی راننده، از سیستم استارت کی‌لس استفاده شده که کد اکسس کلید الکترونیکی را می‌تواند از فواصل دور و در داخل جیب راننده بخواند و اجازه باز شدن درها و استارت زنی را صادر کند؛ سیستمی که در قسمت‌های آتی مکانیزم‌ها به زبان ساده به طرز کار آن خواهیم پرداخت.

*عارف منظری