خودروی ملی ترکیه؛ حمله بزرگ یا طرحی مشکوک و بدون صرفه

 به گزارش پایگا خبری«عصرخودرو» به نقل از ایرنا ، اخیراً دو خودرو به جمع بازار منطقه‌ای این کالا اضافه شده است. هفته گذشته خبر رسید که خودروی تمام بومی پاکستانی با نام «پرنس» رونمایی شده است. از سوی دیگر، روز جمعه هم ترکیه اعلام کرد از نخستین خودروی ملی خود در دره فناوری استان کوجاائلی رونمایی کرد؛ خودرویی که گفته می‌شود طی پروژه‌ای چندساله و پرهزینه به سرانجام رسیده است. اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه در سخنرانی خود در این مراسم رونمایی، نخستین سفارش خرید این خودروی ملی را برای شخص خودش انجام داد. این اتومبیل، 100 درصد برقی و دارای بلندترین محور در میان خودروهای هم‌تراز خود است. در مدت کمتر از 30 دقیقه، به میزان 80 درصد شارژ می‌شود. اردوغان درباره این خودرو که بالغ بر 3.9 میلیارد دلار برای آن‌ سرمایه‌گذاری شده، گفته تا سال 2022 زیرساخت‌های شارژ خودروهای برقی در ترکیه توسعه خواهد یافت و این اتومبیل‌ها را در تیراژ سالیانه 175 هزار عدد عرضه خواهند کرد.

سرمایه‌گذاری فراخودرویی

درباره ظرفیت نفوذ این دو خودرو در بازار منطقه‌ای صحبت‌های زیادی از سوی کارشناسان مطرح می‌شود. امیرحسن کاکایی، کارشناس خودرو معتقد است: سرمایه‌گذاری 3.9 میلیارد دلاری در مقیاس تولید خودرویی، رقمی بسیار کلان محسوب می‌شود.

وی  اضافه کرد: برنامه‌ای که برای طراحی دو خودروی جدید در ایران‌خودرو و سایپا تدوین شد، حداکثر سرمایه‌گذاری‌اش ‌3 میلیارد دلار بود که معادل 40 تا 50 هزار میلیارد تومان می‌شود. همین‌طور خود جنرال‌موتورز سال‌های گذشته برای طراحی یک پلتفرم جدید 1.5 میلیارد دلار هزینه کرد. از همین رو، اگر این حرف‌ها صحت داشته باشد، قطعاً کار بسیار بزرگی را شروع کرده‌اند و حمله بزرگی به بازارهای مختلف خواهند کرد، اما من تاحدودی با توجه به رقم کلانی که گفته شده، به کل برنامه مشکوکم؛ از این جهت که صرفه اقتصادی نخواهد داشت.

کاکایی در این باره توضیح داد: ترکیه حدود 25 سال به دلیل درکش از عدم اقتصادی بودن پروژه‌های کاملاً ملی، صنایع خودروی ملی خود را جمع کرد و به دست اروپایی‌ها سپرد. این کشور سپس روی صنعت قطعه‌سازی خود برنامه‌ریزی کرد و به پایگاه تولید قطعات تبدیل شد. ارزش بازار صادراتی قطعات ترکیه به اندازه کل خودروسازی‌ ماست و در 20 سال گذشته، خود را در این صنعت تقویت کرده و در مقیاس جهانی نیز موفق عمل کرده است. این موضوع می‌تواند عاملی برای تشکیک در این باشد که آنها حالا بخواهند یک پلتفرم را به‌تنهایی توسعه دهند؛ روندی که با حرکت‌های اخیر دنیا هم‌خوانی ندارد.

همراهی با شبکه جهانی

کاکایی در ادامه گفت: اولاً صنعت خودرو در قرن 21 تنها به خودروسازی خاتمه نمی‌یابد، بلکه به مجموعه خودروسازی و قطعه‌سازی مربوط می‌شود. همه می‌بینیم قطعه‌سازهای ترکیه به همراه اروپایی‌ها به سطح بالایی رسیده‌اند. این پیشرفت کاملاً متکی به شبکه جهانی بوده است. برخلاف ایران که سال‌هاست در تحریم به سر می‌برد و از همین رو، از ارتباطات بین‌المللی برخوردار نیست.

وی افزود: ترکیه در 20 سال پیش کاری کرد که حداقل در میان صنعت‌کاران خودروسازی در ایران، خیانت محسوب می‌شود، اما می‌بینیم این سیاست آنها موفق بوده است.

این کارشناس خودرو در زمینه تفاوت صنعت ترکیه و ایران توضیح داد: ترکیه مسیر باثباتی را طی کرده و همین خودرویی که اکنون رونمایی شده، حدود پنج سال پیش خبرش را منتشر کردند و اکنون که خودرو رونمایی شده، اعلام کردند سه سال دیگر (سال 2022) آن را به‌صورت انبوه تولید خواهند کرد و برای آن برنامه‌ریزی دقیق کرده‌اند. این یعنی آنها با برنامه‌ریزی حرکت کرده‌اند و استراتژی مشخصی دارند.

کاکایی همچنین گفت: مشخصه دیگر این صنعت، ارتباطات جهانی آنهاست. در ترکیه طی این سال‌ها پارک‌های فناوری در کنار پارک‌های صنعتی شکل گرفت که در آنها یک پارک مخصوص قطعه‌سازان ساخته شده است، در حالی که تمام قطعه‌سازان ایران کاملاً پخش هستند و به اسم آمایش سرزمین تمام توان خود را پخش کرده‌ایم. 30 خودروساز در کشور داریم که هیچ‌کدام در سطح جهانی مطرح نیستند، در حالی که ترکیه کارهایی می‌کرد که در سطح جهانی مطرح بود. مثلاً مگان تنها در ترکیه تولید می‌شود و از این جهت پایگاه مرکزی رنو شده است.

وی ادامه داد: ما از همه کشورهای در حال توسعه زودتر خودروسازی داشته‌ایم، اما الان تنها یک ویترین از آنها داریم که برای داخل هم کفایت نمی‌کند. من شنیده‌ام طراحی این خودرو را یک شرکت ایتالیایی انجام داده که سه سال پیش قرار بود با ایران همکاری کند. جالب‌تر اینکه اگر درباره برجام این اتفاقات نمی‌افتاد، همین روزها موعد این بود که ایران‌خودرو و سایپا از خودروهای ایرانی‌شان رونمایی کنند که اتفاقاً هم خودروی بنزینی و هم خودروی برقی را در برمی‌گرفت.

ظرفیت صادراتی ترکیه

وی درباره ظرفیت صادراتی خودروی جدید ترکیه‎‌ای نیز گفت: ترکیه مبتنی بر صادرات عمل می‌کند، اما با این حال هنوز زود است درباره این برنامه نظر دهیم، زیرا به هر حال باید ببینیم نقش خودروسازی‌های اروپایی که در ترکیه سرمایه‌گذاری کردند، چیست. برخی مواقع ممکن است یک ویترین به اسم ترکیه درست شود، اما همزمان شرکت‌های دیگری در بازی باشند. جدای از این، وقتی چنین خودرویی طراحی می‌شود که قطعاً یک پلتفرم با مشتقات دیگری خواهد بود، حتماً یک بازار بزرگ را مدنظر قرار خواهد داد که در تضاد با صنعت مونتاژی فعلی‌اش است. حدس می‌زنم این یک برنامه مشترک باشد که بعداً مشخص می‌شود اشتراکشان به چه شکل است.

خودروی ملی پاکستان

کاکایی در ادامه درباره خودرو ملی پاکستان نیز گفت: زیاد پیش می‌آید که یک برنامه تولیدی را اعلام می‌کنند، ولی به موفقیت نمی‌رسد. نظر من این است که اکنون دیگر خودروسازهای کوچک نمی‌توانند محلی از اعراب داشته باشند، چنانچه مدتی قبل هم شنیده شد که رنو، نیسان و میتسوبیشی ادغام شدند، بنابراین به نظر می‌رسد این خودرو با همکاری یکی از شرکت‌ها درست شده که قضاوت درباره موفقیت آن بسیار زود است.

وی در پایان گفت: شاید از حرف من برداشت شود که حتماً با همکاری خودروسازها و قطعه‌سازان بزرگ جهانی است که می‌توانیم یک کار بزرگ انجام دهیم. این یک استاندارد بزرگ در کل دنیاست، یعنی حتی شرکت بی‌ام‌و هم با همکاری شبکه قطعه‌سازان غیرآلمانی است که به تولید خود ادامه می‌دهد، اما از این طرف با توجه به اینکه تحریم هستیم و طی یک سال و نیم گذشته وضعیت تحریم تشدید شده و احتمالاً تا پنج سال آینده ادامه داشته باشد، باید گفت علی‌رغم اینکه خیلی سخت است، ولی ناچاریم روی پای خودمان بایستیم. این مهم می‌طلبد سیاست‌گذاران نظام به‌درستی در این مورد فکر کنند. ما در سال‌های گذشته هم چند بار سعی کرده‌ایم که بر مبنای توان خودمان حرکت‌های بزرگی انجام دهیم و طبیعی است این موضوع زمان زیادی می‌برد، اما متأسفانه با تغییر سیاست‌مداران این برنامه‌ها در میانه کار رها می‌شوند. به نظرم صنعت خودروسازی ایران بیش از ارتباط نداشتن با دنیا، به دلیل عدم ثبات سیاست‌گذاری در کشور، موجد تنش شده است.

کاکایی با اشاره به اینکه در ماه‌های گذشته کارهای خوبی روی نهضت داخلی‌سازی انجام شده، گفت: این موضوعی است که می‌تواند بنیه تولیدی فعلی و فناورانه ما را بالا ببرد. حالا که ما در این شرایط قرار داریم و نمی‌توانیم صبر کنیم که شبکه جهانی شکل گیرد، باید یک برنامه راهبردی در رابطه با قطعات مهم داشته باشیم و روی آن ثابت‌قدم بمانیم و یک مدل اقتصادی مناسب برای آن طراحی کنیم.