از شعار تا واقعیت استانداردهای آلایندگی خودرو

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از گسترش نیوز ، بخار آب، دی‌اکسید نیتروژن و متان گازهای گلخانه‌ای اصلی به‌شمار می‌روند. اگر این گازها در جو نبودند، انرژی گرمایی خورشید دوباره به فضا برمی‌گشت. اثر گلخانه‌ای به افزایش دمای کره زمین به‌دلیل وجود گازهای گلخانه‌ای در جو زمین گفته می‌شود. یکی از علل این آلودگی زیست‌محیطی، خودروها بوده و در واقع سومین منبع تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای در جهان خودروها هستند. از اجزای اصلی تشکیل‌دهنده گازهای گلخانه‌ای می‌توان به دی‌اکسیدکربن(2 CO)، متان(4 CH) و اکسید نیتروژن(2 NO) اشاره کرد. براساس اطلاعات آماری بیش از 20 درصد گازهای گلخانه‌ای به‌وسیله خودروهای آلاینده تولید شده‌اند. وجود گازهای آلاینده به‌ویژه 2 CO سبب بیماری‌هـای تنفسـی، قلبـی و ریـوی خواهد شد.

مقررات بین‌المللی مربوط به انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال1349 خورشیدی به تصویب رسیده است اما نخستین استاندارد اتحادیه اروپا که به‌نام یورو یک شناخته می‌شود سال1371 معرفی شد. براساس این استاندارد بود که تغییراتی در کاتالیست خودروهای جدید به‌وجود آمد و در انگلیس اجباری شد زیرا اتحادیه اروپا به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تاکید داشت و باید با استفاده از سوخت استاندارد از میزان آلایندگی‌های خودرویی کاسته می‌شد. درحال‌حاضر این استانداردها با کمک سازمان SMMT(انجمن سازندگان موتور و فروشندگان خودرو) تاثیر مثبتی بر میزان آلایندگی هوا داشته و این سازمان ادعا کرده هر 50 خودرو تولید شده فعلی به اندازه یک خودرو تولید شده دهه70 میلادی(45 خورشیدی) آلاینده است. برای این مدعا از این آمار استفاده کرده‌اند: سوخت بنزینی 63 درصد و دیزل به میزان 82 درصد، مونوکسیدکربن کمتری را نسبت به سال1372 تولید می‌کنند. سوخت بنزینی از سال1380 تاکنون 50 درصد هیدروکربن کمتری را تولید می‌کند. میزان تولید اکسید نیتروژن از سال1380 تاکنون 84 درصد کاهش یافته است.

میزان تولید تیتانیوم به‌وسیله سوخت دیزل از سال1372 به میزان 96 درصد کاهش یافته است. از سال1371 تا1393 این استانداردها به‌طور سختگیرانه‌تری اجباری شده و آخرین استاندارد یورو 6 است که در صورت تخطی از این استانداردها جرایم سنگینی برای خودروسازان درنظر گرفته شده است. رعایت استانداردهای خودرو در تمامی شهرهای گوناگون اروپا الزام است و در صورت رعایت نکردن آنها جریمه‌های گوناگونی برای خودروهای آلاینده وضع شده است. با کد و برچسب رنگی که روی خودروها چسبانده می‌شود استاندارد آنها در انتشار آلایندگی‌ها قابل شناسایی است. این سیستم درحال‌حاضر در برخی از شهرهای فرانسه راه‌اندازی شده و اگر شما با وسیله نقلیه بدون برچسب یا خودرویی که عبور و مرور آن در آن روز خاص ممنوع است وارد شهر شوید جریمه خواهید شد، مهم‌تر از همه، اگر تاریخ ساخت خورو شما پیش از1371 باشد که با استانداردهای انتشار آلاینده یورو مطابقت ندارد، مجاز به ورود داخل شهرها نیستید. در استانداردهای یورو فقط به خودرو توجه نشده، بلکه سوخت مصرفی هم دارای اهمیت بسزایی در کاهش آلایندگی هواست. در استاندارد یورو یک نخستین قطعه اجباری کاتالیست بود اما به انحنای گوناگون خودروسازان از نصب این قطعه خودداری کرده‌اند.

دیگر مورد استفاده از قطعات با برندهای گوناگون و عملکردهای متفاوت در زمان‌های متولی بوده برای مثال یکی از مهم‌ترین این قطعات اکسیژن حسگر است. در موتور احتراق داخلی این حسگر نسبت اکسیژن موجود در گازهای خروجی از اگزوز را اندازه‌گیری می‌کند. مقادیر حاصل برای مدیریت موتور در سیستم‌های سوخت‌رسانی انژکتوری و کنترل آلاینده‌های حاصل از احتراق می‌رود. درواقع این حسگر میزان غنی یا رقیق بودن نسبت سوخت به هوای ارسال شده به موتور را اندازه‌گیری می‌کند. با استفاده از داده حسگر یک سیستم کنترلی، بازخورد حلقه بسته مقدار سوخت ارسال شده به موتور را اصلاح می‌کند و داده‌های گوناگونی از تفاوت قطعات به‌دست آمده درنتیجه عملکرد سیستمی را هم متفاوت می‌کند. در خدمات پس از فروش و وجود قطعات غیراستاندارد این موارد معضلات زیادی را برای آلایندگی هوا به‌همراه دارد. شهروندان نباید اختلاف چند میلیونی تومانی قطعات را متقبل شوند، بلکه این از وظایف کارخانه‌های سازنده خودرو است که خودرو منطبق بر استاندارد تعیین شده به مشتریان تحویل دهد. چالش دیگری که محیط‌زیست را با خطر جدی روبه‌رو کرده است و امروز به‌عنوان سوخت پاک تبلیغ می‌شود دوگانه‌سوز کردن خودروها به‌شکل کارگاهی است. دوگانه‌سوز کردن خودروها با استفاده از نسل نخست حتی خودروهای با استاندارد یورو 2 را به خودروهای ماقبل الزام استاندارد یورو تبدیل می‌کند. البته در این فرآیند نوع آلایندگی زیست‌محیطی متفاوت می‌شود. در استانداردهای بنزینی خطر دی‌اکسیدکربن بیشتر است اما در فرآیند گاز خطر اکسید نیتروژن که در مجال بعدی به این موضوع خواهم پرداخت.

عباس مجیدی‌نژاد ـ رئیس انجمن صنفی مراکز معاینه فنی خودرو کشور