خاطرات تلخ و شیرین فیات!

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از صمت، در مراسم افتتاح مونتاژ نخستین فیات‌های سواری در ایران علاوه بر نکات حاشیه‌ای جالبی که اتفاق افتاد، آنچه توجه خبرنگاران را به خود جلب کرد، صحبت‌ها و گزارش‌های برادران کاشانچی، نخستین واردکنندگان فیات به ایران بود که اواخر دهه 30 توانسته بودند به این خواسته دست یابند و این خط تولید و مونتاژ را در خیابان تهران‌نو (دماوند امروز) که آن روزها از بیابان‌های شمال شرقی تهران بود و در واقع به نوعی ابتدای جاده شمال کشور محسوب می‌شد، افتتاح کنند. در آن روز مهندس فریور ـ که وزیر صنایع و معادن وقت بود ـ نیز گزارشی از وضعیت فعالیت برخی مونتاژکاران و خودروسازان داخل کشور به حاضران در مراسم ارائه داد و ساعت 4 بعدازظهر بود که مدیران و دعوت‌شدگان به این مراسم برای تماشای نخستین فیات‌های مونتاژ شده در محوطه بیرونی کارخانه‌ای که نام آن شرکت صنعتی «سایکا» بود، رفتند و در آنجا برخی مدیران کمپانی فیات ایتالیا که برای شرکت در مراسم افتتاح این خط مونتاژ به تهران آمده بودند، تلاش کردند فیات را بهترین و راحت‌ترین اتومبیل آن روزگار به حاضران معرفی کنند.
در آنجا به مسئولان و بازدیدکنندگان گفته شد که فعلا ظرفیت مونتاژ تولید اتومبیل فیات در ماه 60 دستگاه خواهد بود در آن مراسم همچنین علاوه بر «ان ـ الی» مدیرعامل کمپانی فیات، بونلی مدیرکل صادرات و رُسی یکی از مدیران شرکت ایتالیایی فیات حضور داشتند و در آنجا بود که گفته شد: در سال 1335 ارزش واردات تمامی وسایل نقلیه و قطعات یدکی خودرو 2500 میلیون بوده است که در سال 1336 به 2700 میلیون، در سال 1337 به 3900 میلیون و در سال 1338 به 4800 میلیون ریال رسید که این واردات در سال 1338 به تنهایی 5/9درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص می‌داد. همچنین گفته شد نخستین خط تولید و مونتاژ فیات با ظرفیت سالانه 600 دستگاه در سال احداث شد و تا 1000 دستگاه افزایش داشت. زیربنای کارخانه 2000 مترمربع و در آن 25 کارگر، یک مهندس و 4 متخصص خارجی به امر تولید و مونتاژ مشغول شده بودند. وزیر صنایع وقت نیز به خبرنگاران داخلی گفته بود: با توجه به اینکه تاکنون کارخانه‌های جیپ ایران و مرسدس بنز برای سوار کردن کامیون و مونتاژ اتوبوس در ایران فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، امید می‌رود افتتاح این خط تولید و مونتاژ فیات، قدمی دیگر در راه توسعه صنعت اتومبیل‌سازی ایران باشد. و بدین‌سان نخستین سواری‌های فیات در این سالن کوچک و جمع‌وجور ـ که اکنون بقایای آن در حاشیه جاده دماوند موجود است ـ در شرق تهران ساخته و روانه خیابان‌های تهران شدند.

آن که بنیان «فیات» را گذاشت
«جیوانی آنیلی»، زاده 13 اوت 1866 میلادی - درگذشته 16 دسامبر 1945میلادی صنعتگر و کارآفرین ایتالیایی است که در سال 1899میلادی شرکت خودروسازی فیات را تاسیس کرد. «جیوانی آنیلی» در سال 1866میلادی در شهر کوچکی به نام «ویلمار پروسا»، در نزدیکی شهر «پیمونت» زاده شد. پدر او، «ادواردو آنیلی» شهردار «ویلمار پروسا» بود، ولی در سن 40 سالگی درگذشت. «جیوانی» در زمان مرگ پدرش تنها 5 سال داشت. او پس از تکمیل تحصیلات متوسطه، به شهر «تورین» نقل مکان کرد و در کالج «سن جوزپه» مشغول به تحصیل شد. سپس در سال 1895 میلادی بار دیگر به شهر محل زادگاه خود بازگشت و او نیز راه پدر را ادامه داد و به‌عنوان شهردار این شهر منصوب شد. آنیلی در سال 1898 میلادی در شهر «تورین» با «بریکساریو دی کاچرانو» ملاقات کرد، که در این دیدار وی طرح ساخت اتومبیل خود را با آنیلی مطرح کرد و از او خواست که به‌عنوان سرمایه‌گذار در این طرح مشارکت کند و در تاریخ 11 جولای 1899 آنیلی یکی از اعضای موسس شرکت «فابریکانا ایتالیانا دی اتومبیلی تورینو» که بعدها به‌اختصار «فیات» نام گرفت، بود. سرمایه نخستین وی در آغاز مبلغ 400 دلار بود. یک سال بعد آنیلی به مدیرعاملی شرکت برگزیده شد و از سال 1920میلادی نیز به‌عنوان رییس هیات‌مدیره فیات منصوب شد.
شرکت فیات در نخستین سال فعالیت‌اش تنها 24 دستگاه خودرو تولید کرد. در سال 1903میلادی این کمپانی نخستین سود خود را تجربه و در این سال 135 دستگاه تولید کرد که این رقم در سال 1906میلادی به 1149 دستگاه افزایش پیدا کرد.در پی تبدیل شدن فیات به یک شرکت عمومی، سهام آن در بازار بورس ایتالیا عرضه شد و آنیلی اقدام به خریداری تمام سهام این شرکت کرد و به این ترتیب، فیات کاملا در اختیار خانواده آنیلی قرار گرفت. این شرکت امروزه کماکان در اختیار خانواده آنیلی و نوادگان «جیوانی آنیلی» قرار دارد. آنیلی در طول سال‌های جنگ جهانی اول و سپس جنگ جهانی دوم شرکت فیات را مدیریت کرد و در سال 1945میلادی اندکی پس از پایان جنگ جهانی دوم در سن 79 سالگی درگذشت.

«سی‌ینا» و 4 نسل استمرار
فیات «سی‌ینا»، در 4 نسل به‌وسیله فیات ایتالیا به بازار کشورهای در حال توسعه جهان عرضه شده است، این خودرو برای نخستین‌بار در سال 1996م در کارخانه فیات در برزیل طراحی و عرضه شده و هم‌اکنون نیز در کشورهایی همچون آرژانتین، لهستان، ترکیه، برزیل، هند، افریقای‌جنوبی، چین، ویتنام، کره‌شمالی و مصر تولید می‌شود. با این وجود «سی‌ینا» توانسته همچنان مشتری‌های خود را حفظ کند.
«سی‌ینا» بیشتر با عنوان سدان پالیو شناخته می‌شود و تاکنون همپای پالیو حرکت کرده ولی پس از عرضه مدل «فیس‌لیفت‌سی‌ینا» در سال 2007م این محصول فیات شروع به فاصله گرفتن از فیات پالیو کرد. با وجود مشتری‌ها، باکیفیت‌ترین سی‌ینا، مدل آلبیا (نام سی‌ینا در اروپا) است و بی‌کیفیت‌ترین آن مدل تولیدی در هند است.
آمار تولیدی فیات «سی‌ینا» در برزیل براساس تقاضا در 3 سال 40 هزار دستگاه افزایش داشته به گونه‌ای که هم‌اکنون 81 هزار دستگاه «سی‌ینا» در سال، در برزیل تولید می‌شود. مردم جهان براساس تبلیغات فیات، «سی‌ینا» را با ظاهر کوچک، قیمت کم و مصرف منطقی می‌شناسند و در ایران نیز در سال 1387 به‌وسیله شرکت بنیان توسعه خودرو پارس (تاپکو) عرضه شد و هنگام عرضه مبلغ 7 میلیون و 500 هزار تومان دریافت می‌شد و بقیه در زمان تحویل. یکی از مدیران تاپکو گفته بود، این خودرو در رده قیمتی خودرویی مانند هیوندای «ورنا» است، یعنی حدود 17 میلیون تومان(در آن سال). کارخانه مونتاژ فیات «سی‌ینا» در ساوه دارای سالن‌های بدنه‌سازی، مونتاژ و خط رنگ پیشرفته است و از امکانات فیات «سی‌ینا» می‌توان به این موارد اشاره کرد:
ـ ترمز ABS، 2 کیسه هوا جلو، فرمان هیدرولیک، سیستم ضدسرقت، میله محافظ جانبی درها برای حفاظت سرنشینان، سیستم خودکار قطع سوخت هنگام تصادف، سیستم (ثبت اطلاعات سفر)، باز شدن قفل صندوق عقب و باک از داخل خودرو، سیستم تنظیم صندلی راننده در 6 جهت و CD.
ـ پلتفرم 178 فیات که «سی‌ینا» روی آن است. قابلیت نصب 10 تیپ موتور را داراست و با بنزین و گاز کار می‌کند.
از نکات جالبی که از «سی‌ینا» یک خودروی خانوادگی می‌سازد، حجم صندوق عقب آن است که در نوع خود و در بین خودروهای هم‌کلاس‌اش بی‌نظیر است؛‌ برای نشان دادن تفاوت عمده بین «سی‌ینا» و دیگر سدان‌ها مقایسه می‌کنیم:
ـ حجم صندوق عقب سمند 500 لیتر، تندر 510 لیتر، 206 صندوقدار 450 لیتر و در مقابل این خودروهای به ظاهر جادار حجم صندوق عقب فیات «سی‌ینا» 515 لیتر است.

فراز و نشیب‌های «فیات» در تاریخ اتومبیل‌سازی
فیات نامی ایتالیایی است که از عبارت «فابریکا ایتالیانا اتومبیلی تورینو» که یک شرکت خودروسازی ایتالیایی است، گرفته شده است، شرکتی که هنوز هم در زمینه تولید انواع خودرو، موتورهای خودرو و وسایل نقلیه تجاری فعالیت می‌کند. این شرکت همچنین ارائه‌دهنده خدمات مالی و صنعتی است که دفتر مرکزی آن در شهر «تورین»، در شمال ایتالیا قرار دارد.
این شرکت در سال 1899 میلادی که به‌وسیله شخصی به نام «جووانی آنیلی» تاسیس شد. در گذشته تانک، لکوموتیو، تراکتور، هواپیما و بالگرد نیز تولید کرده، در سال 2009 میلادی هم به‌عنوان بزرگترین خودروساز ایتالیا و ششمین خودروساز بزرگ جهان، معرفی شده است.
دارایی‌های گروه خودروسازی فیات بیشتر در بیرون از خاک ایتالیا قرار دارد که بخش زیاد آن، در کشور برزیل مستقر است. کمپانی فیات همچنین در کشورهای آرژانتین و لهستان نیز دارای کارخانجات تولیدی است و سابقه طولانی در واگذاری حق امتیاز به دولت‌ها و سایر کمپانی‌ها، بدون درنظر گرفتن سیاست محلی در کشور آنها دارد. این شرکت ایتالیایی همچنین، در شرکت‌های خودروسازی مستقر در فرانسه، ترکیه، مصر، افریقای‌جنوبی، هند، صربستان، پاکستان و چین، سرمایه‌گذاری‌های مشترک دارد. گروه صنعتی فیات در طول بیش از یک قرن فعالیت، موفق به خریداری شرکت‌های زیادی شد و در سال 1968 میلادی «لانچیا» را به دست آورد و در سال 1969 میلادی «فراری» و در سال 1986 میلادی شرکت «آلفا رومئو» را از دولت ایتالیا خریداری کرد و در سال 1993میلادی خودروسازی «مازراتی» را تصاحب کرد، در سال 2011 میلادی نیز به‌ترتیب «کرایسلر»، «دوج» و «جیپ» را نیز به دست آورد. این شرکت، از طریق شرکت تابع صنایع فیات نیز مالک 89/9 درصد از سهام شرکت صنایع سنگین «اویکو» است و از تاریخ 27ژانویه 2014 در پی تاسیس گروه «فیات کرایسلر اتومبیلز»، شرکت فیات و کرایسلر، به‌همراه تمامی شرکت‌های تابع، زیرمجموعه و فرعی آنها، زیر چتر این گروه خودروسازی که به‌وسیله فیات مدیریت می‌شود، قرار گرفتند.

حرکت تاکسی‌های فیات در اروپا
شرکت فیات با مدیریت «آنیلی» کار خود را شروع و پس از تاسیس نخستین کارخانه خود در ایتالیا، شروع به تولید کرد و 8 نمونه از نخستین خودرو خود که از مدل اتومبیل «بنز» الهام گرفته بود، را ساخت.
نخستین کامیون فیات نیز در سال 1903میلادی عرضه شد و در سال 1908میلادی نخستین خودرو فیات به امریکا صادر شد که آغازی برای گسترش فعالیت‌های این شرکت بود. همچنین در همان زمان، نخستین موتور هواپیمای این شرکت نیز ساخته شد و تاکسی‌های فیات در اروپا به راه افتادند.
در اواخر دهه 1910میلادی «جووانی آنیلی»، با «هنری فورد» ملاقات کرد و در پی آن، از کارخانه فورد در ایالات متحده امریکا بازدید کرد و بسیار تحت‌تاثیر قرار گرفت. او تصمیم گرفت تولید انبوه به سبک امریکایی را در شرکت خود استفاده کند، سپس کارخانه «لینگوتو» را راه‌اندازی کرد که در آن زمان بزرگترین کارخانه در اروپا بود. این کارخانه به نماد صنعت ایتالیا تبدیل شد. تولید به‌سرعت افزایش یافت و به ساخت دومین کارخانه در «تورین» منجر شد. قبل از آغاز جنگ جهانی دوم، فیات 50 هزار کارمند را در استخدام داشت و به‌عنوان انگیزه‌ای در اقتصاد کشور ایتالیا محسوب می‌شد.
در سال 1910میلادی کارخانه فیات در نیویورک تاسیس شد که تولید آن با آغاز جنگ جهانی اول در سال 1917 متوقف شد. در سال 1928میلادی مدل فیات 509 تولید شد و در 1930میلادی 2خودرو کم‌مصرف را عرضه کرد که با استقبال خوبی مواجه شدند. با شروع جنگ جهانی دوم، شرکت فیات دچار رکود شد و «جووانی آنیلی» نیز در سال 1945 میلادی درگذشت و در همین زمان، شرکت مجبور به تولید خودروهای نظامی برای ارتش ایتالیا شد و حتی هواپیمای نظامی «سی‌آر 42» را نیز عرضه کرد.
پس از «آنیلی»، ریاست فیات به «ویتوریو والتا» رسید. نخستین خودرو تولید شده پس از ریاست وی فیات «4 اچی‌پی» بود. این مدل نیز از روی خودروهای طراحی شده به‌وسیله «کارل بنز»، ساخته شد. پس از پایان جنگ، فیات با مدیریت «ویتوریو والتا» کار خود را ادامه داد و همچنین شروع به تحقیق برای استراتژی‌های جدید کرد. در سال‌های بعد نیز با تولیدات جدید خود بسیار مشهور و به قطب صنعتی و اقتصادی در ایتالیا تبدیل شد.
فیات در دهه 1960میلادی به دنبال موفقیت‌های مکرر، مدل‌های 1300، 1500 و 1800 را نیز عرضه کرد و با صادرات محصولات خود، به بازارهای جهانی راه یافت.
از آنجا که شرکت فیات از ابتدا به صورت خانوادگی اداره می‌شد، در سال 1996میلادی «جیانی آنیلی» نوه «جووانی» به ریاست شرکت برگزیده شد و راه پدربزرگ خود را ادامه داد. این شرکت در چند سال مجموعه‌ای از اتومبیل‌های اقتصادی موفق مانند نوا 500 و 600 عرضه کرد. در طول یک دهه موفق، بین سال‌های 1959 تا 1969میلادی، تولید این کمپانی از 425 هزار دستگاه، به 1میلیون و751 هزار و 400 اتومبیل افزایش یافت و در سال 1972 میلادی نیز با تولید خودرو مدل فیات 127 به شهرت زیادی رسید.

خیانت روس‌ها به فیات!
در دهه 1970میلادی فیات به دلیل اعتصاب و چند طراحی ناموفق ضربه خورد. بحران نفتی می‌توانست به آن کمک کند اما پیش از آن این شرکت مجموعه محصولات خود را برای اتومبیل‌های بزرگ و خارجی همچون فیات 130 و «دینو» با موتور «فراری» توسعه داده بود. علاوه بر این، اعتبار شرکت به دلیل استفاده از استیل زنگ زده روسیه و مسائل مربوط به کنترل کیفی خدشه‌دار شد. نه‌تنها فروش شرکت آسیب دید، بلکه مجبور شد از ناحیه امریکای‌شمالی نیز عقب‌نشینی کند.
این شرکت در سال‌های 1978 تا 1990میلادی پروژه‌های گوناگونی را اجرا و خودروهای متنوعی را عرضه کرد و کنترل کامل آلفارومئو را در سال 1986میلادی در دست گرفت. زودتر از این در سال 1969میلادی با «انزو فراری» بر سر خرید 50 درصد از سهام‌اش در «فراری» به توافق رسید تا این امکان برای «انزو» فراهم شود که بدون نگرانی درباره موضوع مالی، بر مسابقات اتومبیلرانی متمرکز شود. در سال 1993میلادی «دی‌توماسو» 50 درصد از سهام «مازراتی» را به فیات فروخت. سهام باقی‌مانده در سال 1997میلادی هنگامی که فیات از فراری درخواست کرد تا «مازراتی» را از طرف خودش بخرد و کنترل کند، حفظ شد.
در دهه 1980میلادی مدیرعامل جدید «سزار رومیتی» با معرفی خط‌های تولید اتوماتیک و استاندارد کردن اجزا (موتورهای گرمایی و جایگاه‌های نوع 4)، باعث رونق فیات شد. این رونق در مقام موثرترین تولیدکننده اتومبیل، باعث اعتبار این شرکت شد. فیات با کمک مدل‌های «پاندا» و «یونو» (که هر 2 به‌وسیله جورجتو جیجیارو طراحی شدند) خیلی زود به دوران شکوفایی خود بازگشت.