رویش موتورسیکلت‌های الکتریکی با فرهنگ‌سازی

به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو» به نقل از صمت، اگر از تفاوت‌های ایمنی که موتورسیکلت با خودرو دارد بگذریم، میزان آلایندگی موتورسیکلت‌های بنزینی در ایران به همراه آلوگی‌های صوتی به یک چالش تبدیل شده که به‌نظر می‌رسد، جایگزینی موتورسیکلت‌های الکتریکی برای حل این معضل بهترین گزینه باشد. شهرداری تهران از سال گذشته طرح جایگزینی 400هزار موتورسیکلت برقی با موتورسیکلت‌های فرسوده با تعیین اعتبار 40 میلیارد تومانی را در دستور کار قرار داده است. براساس این طرح مقرر شده به ازای تولید هر موتورسیکلت برقی 300 دلار به سازندگان پرداخت شود و پیش‌بینی می‌شود در زمان اجرایی‌شدن، تنها موتورسیکلت‌های برقی اجازه تردد در محدوده مرکزی شهر را داشته باشند. در کنار ورود و حمایت‌های شهرداری برای حضور موتورسیکلت‌های الکتریکی به کشور، پژوهشکده شهید رضایی دانشگاه صنعتی‌شریف با همکاری استادان دانشکده‌های مهندسی مکانیک و مهندسی برق، «پنجمین دوره مسابقه طراحی ماشین» را با موضوع «طراحی و ساخت موتورسیکلت الکتریکی» اواخر آبان‌ماه برگزار خواهد کرد. از آنجا که از یک‌سو این مسابقه در حال برگزاری است و 2 مرحله طراحی مفهومی و طراحی اجزای آن به پایان رسیده و شرکت‌کنندگان در مرحله پایانی با عنوان ساخت موتورسیکلت مشغول به فعالیت هستند و از سویی دیگر نظر به اهمیت کاهش آلودگی هوا و دستیابی به دانش فنی موتورسیکلت‌های برقی، در این گزارش به گفت‌وگو با محمدهادی بابکی، دبیر برگزاری پنجمین دوره مسابقه طراحی ماشین پرداخته شده است  تا علاوه بر شناساندن ابعاد مختلف این مسابقه، وضعیت ساخت این موتورسیکلت‌ها را در کشور مورد بررسی قرار دهد. آنچه در ادامه می‌خوانید، نتیجه این گفت‌وگو است.

3 دوره نخست این مسابقه به خودروهای الکتریکی اختصاص داشته است اما از دوره چهارم به موضوع موتورسیکلت‌های الکتریکی پرداخته‌اید. چه دلایلی باعث این انتخاب شد؟
در دوره چهارم، به 2 دلیل موتورسیکلت برقی مدنظر قرار گرفت؛ نخست آنکه هزینه‌های تولید موتورسیکلت برقی برای تیم‌ها کم‌هزینه‌تر است و دلیل دوم به بازار این موتورسیکلت‌ها برمی‌گردد. بازار ورود به این وسایل نقلیه نسبت به خودروهای الکتریکی از قابلیت‌های بیشتری برخوردار است. همچنین از آنجا که بازار کوچکی دارد، سرمایه‌گذاران خصوصی راحت‌تر در این زمینه وارد می‌شوند. بر همین اساس در ادامه دوره پنجم طراحی و ساخت موتورسیکلت‌های برقی مورد توجه قرار گرفت.

تاکنون 2 مرحله این مسابقه پایان یافته است و شرکت‌کنندگان در مرحله نهایی به سر می‌برند. در این بخش چند تیم حضور دارند؟
در مرحله سوم 16 تیم از دانشگاه‌های مختلف که بعضی از آنها از طرف شرکت‌های خصوصی حمایت می‌شوند، مشغول به ساخت هستند. هر تیم شامل حداکثر 14 و حداقل 6 نفر است. دانشگاه تهران، صنعتی‌شریف، امیرکبیر، علم‌وصنعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای کرج و خمینی‌شهر، دانشگاه چمران اهواز، دانشگاه گیلان از جمله این دانشگاه‌ها هستند. باید به این نکته اشاره کنم که آزمون نهایی در روزهای پایانی آبان انجام و نتیجه مسابقه در آذر اعلام خواهد شد.
در کشور مسابقه‌های فنی و مهندسی بسیاری برگزار می‌شود که بدون هیچ خروجی، تعیین برندگان، آخر راه شرکت‌کنندگان است. آیا برگزاری دوره‌های مختلف مسابقه طراحی ماشین تاثیرگذار بوده و دستاوردهایی به همراه داشته است؟
مسابقه طراحی ماشین از سال 1385 آغاز شد. در آن زمان دولت و برخی از صنایع خصوصی مخالف ورود به تولید خودروهای الکتریکی بودند. اکنون بعد از برگزاری 4 دوره از این مسابقه، علاوه بر شهرداری تهران، وزارتخانه‌هایی مانند نفت و صنعت، معدن و تجارت به این حوزه وارد شده‌اند تا از خودروهای الکتریکی به‌صورت گسترده استفاده کنند. بنابراین تغییر این نگاه نخستین دستاورد این مسابقه است. تربیت نیروی انسانی دومین دستاورد این برنامه به‌شمار می‌رود زیرا شرکت‌کنندگان در این مسابقه درحال‌حاضر سردمدار وسایل نقلیه الکتریکی در کشور هستند. عده‌ای از آنها به عنوان مشاور و برخی در دفتر طراحی خودروسازان مشغول به فعالیت شده‌اند. سومین وجه مثبت این مسابقه‌ها، دانش فنی تولید شده است که در کنار آن مهارت فنی شرکت‌کنندگان نیز افزایش یافته است. در دانشگاه بیشتر اوقات کمبود مهارت‌های ساختی احساس می‌شود که برگزاری این مسابقه‌ها تا حدی توانسته این کاستی را جبران کند.
با توجه به نیازی که در کشور برای حضور موتورسیکلت‌های الکتریکی وجود دارد، آیا برنامه خاصی برای تولید انبوه خودروها و موتورسیکلت‌های برگزیده در این مسابقه‌ها در دستور کار دارید؟
پژوهشکده شهید رضایی از طرح‌هایی که از قابلیت تجاری‌سازی برخوردارند، حمایت می‌کند. علاوه بر آن تیم‌های خوب به سرمایه‌گذاران معرفی خواهند شد.
از مسابقه که بگذریم، به نظر شما وضعیت ساخت موتورسیکلت برقی در ایران چگونه است؟ آیا بازار ایران پذیرای این موتورسیکلت‌ها خواهد بود؟
برخی از فعالان در صنعت موتورسیکلت‌سازی ادعا کرده‌اند که وسایل نقلیه الکتریکی تا سال 2035م و عده‌ای تا سال 2050 میلادی، از بنزینی سبقت خواهند گرفت. بنابراین چه بخواهیم و چه نخواهیم باید در این مسیر حرکت کنیم. در دنیا از مکانیزم‌های مختلف تشویقی یا قانونی برای ترغیب مردم استفاده کرده‌اند. همچنین با توجه به اهمیتی که این صنعت در بخش انرژی دارد، (جایگزینی برق به جای سوخت‌های فسیلی) ما را ناچار می‌کند تا به این عرصه وارد شویم. قبول بازار هم نیاز به تبلیغات و فرهنگ‌سازی جدی دارد زیرا این وسایل برای مردم تا حدی عجیب و ناشناخته است. همچنین اگر قوانین و زیرساخت‌های آن به‌درستی تامین شود، می‌توانیم شاهد حضور گسترده این وسایل نقلیه در کشور باشیم. اگر این مسابقه به سطح شهر کشانده و مردم از نزدیک با موتورسیکلت‌های الکتریکی آشنا شوند، بخشی از فرهنگ‌سازی انجام خواهد شد.
چه شرکت‌هایی در ایران به تولید این موتورسیکلت‌ها می‌پردازند؟
چند شرکت در سطح نمونه صنعتی مشغول به فعالیت هستند. تاکنون دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، شرکت بناشریف و آویتا به ساخت نمونه‌هایی از موتورسیکلت الکتریکی همت گمارده‌اند.
آیا احتمال برگزاری مسابقات در سطح بین‌المللی و دعوت از تیم‌های مختلف دانشگاه‌های خارجی وجود دارد؟
از نظر علمی ورود در این عرصه مشکلی ندارد زیرا شبیه این مسابقات در دنیا هم برگزار می‌شود اما از نظر اجرایی امکان ورود به این عرصه تا حدودی دشوار خواهد بود.
در تولید موتورسیکلت‌های الکتریکی کدام کشورها خوب عمل کرده و می‌توانند الگوی مناسبی برای متخصصان ایرانی باشند؟
رییس‌جمهور امریکا ادعا کرده بود تا سال 2013 میلادی باید یک میلیون دستگاه خودروی الکتریکی در این کشور تولید شود که تا 600 هزار دستگاه به تحقق بپیوندد. این درحالی است که تمام کشورها به سمت تامین زیرساخت‌های لازم در این زمینه وارد شده‌اند و در این میان شرکت تسلا در تولید خودروهای الکتریکی از دیگر شرکت‌ها جلوتر است. ورود به دنیای وسایل نقلیه الکتریکی شبیه انقلاب صنعتی است و به همین دلیل تا این اندازه روی آن سرمایه‌گذاری می‌شود.
یکی از موضوع‌های بحث‌برانگیز درباره موتورسیکلت‌های الکتریکی موضوع شارژ موتور این وسایل نقلیه است. اگر ما در این عرصه وارد شویم، با چه مشکلاتی مواجه خواهیم شد و چه تمهیداتی برای رفع آن باید اندیشیده شود؟
موتورسیکلت‌های برقی با شارژ سریع در ایستگاه، در 4 دقیقه شارژ خواهند شد. در ایران هم نیاز به هزینه‌کردن و تامین زیرساخت‌های لازم دارد که مشخص نیست این موضوع در برنامه وزارت نیرو قرار دارد یا خیر! موتورسیکلت‌های فعلی با برق 220 ولت شارژ می‌شوند که شارژ آنها نزدیک به 2 تا 3 ساعت زمان می‌برد. این موضوع مشکل‌ساز نیست زیرا با یک‌بار شارژ کردن، موتورسیکلت می‌تواند 70 کیلومتر مسافت را طی کند.

آینده حضور موتورسیکلت‌های برقی در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ تا چند سال دیگر فرهنگ استفاده از آنها در بین مردم نهادینه شده و شاهد جایگزینی آنها با مدل‌های بنزینی خواهیم بود؟
این موضوع قابل پیش‌بینی نیست اما شهرداری تهران گام بلندی در این عرصه برداشته است، به‌گونه‌ای که تصمیم دارد تا 5 سال آینده 400 هزار دستگاه موتورسیکلت الکتریکی را جایگزین کند. بنابراین به‌طور متوسط سالانه باید 80 هزار دستگاه روانه بازار شود.