عصر خودرو- زمانی هم که تمام هستی‌ام را مصادره کردند چندان ناراحت نشدم چون تمام آنچه داشتم متعلق به مردم مملکتم بود و در آن زمان هیچ ناراحتی نداشتم و باز هم خدا را شکر می‌کنم که به مویی می‌رسد و پاره نمی‌شود. پس از خروج من از ایران، فروشگاه‌های کوروش چهل میلیون تومان پول نقد داشتند. قبل از آن دوستان و مشاوران همه اصرار می‌کردند که دست کم این چهل میلیون تومان پول را تبدیل به ارز و از کشور خارج کنم اما چون مبلغی به همین مقدار به فروشندگان کالا در ایران بدهکار بودم گفتم تمام مطالبات اشخاص را پرداخت کنید تا زیر بار دین مردم نباشم مبلغی جزئی هم در بانک‌های خارج داشتم و آن را هم دادم بابت قروضی که به صادرکنندگان جنس برای فروشگاه‌های کوروش داشتم و مصادره‌کنندگان آن‌ها را نپرداخته بودند.

عصر خودرو- هر روز حداقل ده نفر تقاضای پیکان داشتند محمود با آن که قول داده بود خود مستقیماً هر ماه دویست دستگاه پیکان جوانان به قیمت نمایندگی به من بفروشد، کاری کرده بود که سر و کارم با مدیران فروش که روزگاری کارمندان درجه دوم و سوم ما بودند بیفتد.

عصر خودرو- وقتی کار ما در کارواش مشهد رونق گرفت و در همان اوقات به کار خرید و فروش اتومبیل مشغول شدم تصمیم گرفتم به جذامیان مشهد که در قلعه‌ای نزدیک خواجه ربیع ساکن بودند و هیچ گونه وسیله زندگی و آب و غذا نداشتند کمک کنم پس از مهاجرت به تهران همچنان به کمک‌های خود با واسطه برادرم ادامه می‌دادم و برای جذامیان مشهد اتاق‌های خواب و محل‌های مناسبی، چون سالن غذاخوری و آشپزخانه و حمام و دوش ساختیم انجام این گونه کار‌ها را بهترین سرگرمی‌های زندگی می‌دانستیم.

عصر خودرو- بعد از افتتاح فروشگاه‌های، کوروش کارخانه جامکو را راه انداختم که برنامه تولید لباس آن کمک بزرگی به زندگی مردم بود تسلیمی دستور داد اجازه وارد کردن نه هزار قطعه لباس برای فروشگاه‌های کوروش را صادر کنند و بر همین اساس مقداری لباس از «مارکس‌اند اسپنسر» تولیدکننده بهترین و بادوام‌ترین لباس‌ها، خریدیم و وارد کردیم با آن شرکت قرارداد اخذ نمایندگی در ایران را هم امضا کردیم

عصر خودرو- این که موفقیت هرکس به شانس او بستگی دارد اصلاً درست نیست، بلکه شانس را می‌توان در طول انجام کار‌ها شناخت و با استفاده از آن فرصت‌های طلایی را به وجود آورد. برای تمام کسانی که با هوشیاری و پشتکار و اعتماد به نفس کار می‌کند موقعیت‌هایی به دست می‌آید که خردمندانه باید از آن‌ها استفاده کنند و همین حسن تشخیص است که موجب موفقیت‌های بسیار بزرگ در زندگی افراد می‌شود.

عصر خودرو- چندین بار برای اطلاع از چگونگی وضع عبدالله و آزادی او به تیمسار نصیری مراجعه کردم. تیمسار گفت این پسر سردسته مخالفان در اروپاست و اغلب تجمع‌های دانشجویان را در آنجا رهبری می‌کرده است؛ صلاح تو نیست در این باره حرفی بزنی یا پادرمیانی بکنی. البته به تلاش برای آزادی او ادامه دادم و پس از یک ماه که از زندان مرخص شد، معلوم شد در یکی از تظاهرات‌های خیابانی از او عکسی گرفته شده از سوی دیگر، در هر سفر که به اروپا می‌رفتیم دوستان پسرانم را تشویق می‌کردم که به ایران بازگردند.

عصر خودرو- او دیگر آن محمود من نبود، گفتم تمام دارایی ام را به تو می‌بخشم و کنار می‌روم. گفت این ممکن نیست؛ باید مبلغی بگویی؛ در آن زمان ایران ناسیونال با محاسبه کلیه دارایی‌های شرکت و با احتساب قیمت زمین‌ها و ساختمان‌ها و درآمدی که در سال داشت بیشتر از دو میلیارد تومان ارزش داشت درآمد روزانه آن نیز بیش از هفتصد هزار تومان بود زیرا در هر روز نزدیک به سیصد دستگاه پیکان و چهل دستگاه انواع اتوبوس و مینی بوس و اتومبیل و کامیونت بنز ۳۰۹ می‌فروختیم و با احتساب درآمد لوازم یدکی درآمد ما خیلی از هفتصد هزار تومان هم بیشتر بود. ضمناً بیشتر از دویست میلیون تومان زمین جداشده از ایران ناسیونال و زمین های زیادی در کارخانه مشهد و یک ملک زراعتی نیز در نزدیکی مشهد داشتیم.

عصر خودرو- من ایران ناسیونال را مانند فرزندی که مادری به دنیا بیاورد به وجود آورده بودم و از جان و دل عاشقش بودم و به پاره پاره کردنش راضی نبودم. به یاد دارم در یکی از کوچه های کنار کاخ سعد آباد در حدود زعفرانیه قدم میزدیم با چشمانی پر از اشک به او گفتم محمود جان تمام موفقیت ما به خاطر روحانیت دوستی و همکاری ما برادران به دست آمده و جدا شدن ما اثر بسیار نامطلوبی در احوال تمام کسانی که میشناسندمان و صمیمیت ما را تحسین می کردند، داشت.

عصر خودرو- در اوایل سال ۱۳۵۰ از شاه و شهبانو برای بازدید از شهر پیکان دعوت کردیم تا آن روز آپارتمان‌های کارکنان ایران ناسیونال در آخرین مدل با تزیینات داخلی بسیار خوب و مصالح ساختمانی عالی ساخته و تمامشان به کارگران واگذار شده بود.

عصر خودرو- در مورد سهیم شدن کارگران در سود کارخانجات ابتدا نظر شاه بر این بود که نمایندگان اداره کار از طرف کارگران ناظر بر درآمد و مخارج کارخانجات باشند، ولی با مذاکراتی که گویا جعفر شریف امامی و امیر اسدالله علم و سایر دست اندرکاران با ایشان کرده بودند قرار بر این شد که هر سال هر کارخانه نسبت به درآمدش مبلغی معادل چند ماه حقوق به کارگران پرداخت کند. نوروز سال ۱۳۴۸ بود که پس از برگزاری مراسم سلام نوروزی، علینقی عالیخانی در همین سال (۱۳۴۸) چون مساحت زمین کارخانجات ایران ناسیونال برای توسعه تولید و ساختن قطعات بیشتر کافی نبود قطعه زمینی در پایین زمین‌های کارخانه به مساحت دو میلیون متر مربع از قرار هر متر مربع ۱۳۰ ریال از دکتر حسابی خریدیم.

عصر خودرو- موضوع مسترد کردن قسمتی از مبلغ پرداختی به مشتریان هم سر و صدای فوق‌العاده‌ای در تمام کشور ایجاد کرده بود. ضمن این که فراخوانی برای تعویض پروانه و رادیاتور داده بودیم. پیکان از روزی که به بازار آمد تمام اتاق و صندلی‌ها و داشبورد و لاستیک و شیشه‌های آن در داخل ساخته می‌شد این مقدار تولید داخلی از نظر وزن بیشتر از ۴۵ درصد و از نظر قیمت ۳۲ درصد شد و به تدریج تا دو سال کلیه سیم کشی‌ها در داخل کارخانه انجام می‌شد و رادیاتور و کلیه فنر‌ها را از کارخانه‌های تازه تأسیس در ایران می‌خریدیم به این ترتیب از نظر وزن به پنجاه درصد و از نظر قطعات ساخته شده به ۳۷ درصد رسیده بودیم.

عصر خودرو- این مسأله به جایی رسیده بود که نشریۀ توفیق کاریکاتوری کشیده بود از ماشین پیکان و روی رادیاتور آن سماوری کار گذاشته بود و بخار آب از سماور به آسمان می‌رفت در تصویر قوری چای هم پیدا بود و کسی در استکان چای میریخت. با این که همین اتومبیل در انگلستان به فروش رسیده بود و از این نظر هیچ عیبی نداشت تصمیم گرفتیم به پروانه آن دو پره اضافه و رادیاتور‌ها را نیز قوی‌تر کنیم.

عصر خودرو- در مراسم جشن ازدواج آن‌ها هم حتماً من یا برادرم شرکت می‌کردیم و معمولاً هدیه‌ای اضافه بر آن به عروس و داماد تقدیم می‌کردیم یک بار هم برای ازدواج پنجاه نفر از کارگران و کارکنان کارخانه جشن بسیار بزرگی در هتل هیلتون گرفتیم و تمام خویشاوندان عروس‌ها و داماد‌ها و نیز عده‌ای از شخصیت‌های کشور را دعوت کردیم. بهترین خوانندگان و نوازندگان شهر هم در جشن و شادی عروس و داماد‌های ایران ناسیونال شرکت کردند.

عصر خودرو- در پایان بازدید شاه شخصاً یک دستگاه پیکان خرید و از طرف کارخانجات ایران ناسیونال یک دستگاه اتوبوس مخصوص کتابخانه برای استفاده در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به فرح تقدیم شد. باید اضافه کنم که پس از گفته‌های شاه در مورد تهیه وسایل رفاه و ورزش برای کارگران، به سرعت در قسمت بالای زمین ایران ناسیونال می‌دانی به اندازه میدان‌های رسمی فوتبال که سطح آن چمن بود و نیز چندین زمین تنیس و دو استخر شنای بزرگ و می‌دانی سرپوشیده که جای کافی برای تماشاچی داشت، ساختیم.

عصر خودرو- غیر قابل تصور و موجب اعجاب تمام کارشناسان خارجی است، به طوری که پس از سه سال در رشته اتوبوس‌سازی این کارگران متخصص توانسته‌اند مرغوبیت ساخته‌های خود را به پایه کارخانه مادر رسانیده و حتی در مواردی بر آن‌ها پیشی گیرند و نیز بازده کارشان تا چهار درصد از کارگران مشابه خارجی که سالیان دراز در این رشته تجربه دارند بیشتر شده است.

عصر خودرو- مهندس شریف امامی که پس از افتتاح کارخانه ایران ناسیونال بابت مسائل مربوط به معافیت گمرکی و سود بازرگانی خاطره بدی از من داشت با عصبانیت گفت وظیفه اتاق صنایع حفظ منافع اعضایش است و اگر دیگران با این فکر مشکلی دارند می‌توانند به اتاق بنویسند و اضافه کرد که پیشنهاد شما عملی نیست. شک نیست که تصویب نشدن پرداخت وام کذایی به ایران ناسیونال به دلیل خصومت شخصی شریف امامی با ما بود، زیرا بر همگان روشن بود که ساخت سواری‌های ایران ناسیونال از هر حیث نسبت به مونتاژ تعداد کمی اتومبیل رامبلر مزیت‌های بیشتری دارد.

عصر خودرو- تقریباً در هفتاد هزار متر مربع ساختمان ساخته می‌شد که هفتاد درصد آن سالن‌های ساخت سواری بود. ساختمان پرس شاپ باید به ارتفاع چهارده متر ساخته می‌شد و پایه‌های آن باید آن قدر قوی می‌بودند که جرثقیل‌های ده تنی را که رویشان نصب می‌شد تحمل کنند. آن جرثقیل‌ها هم باید روی ریل‌هایی در سرتاسر سالن حرکت می‌کردند و دائم. در تمام طول و عرض سالن بزرگ در رفت و آمد می‌بودند کاری که ابداً در ایران سابقه نداشت.

عصر خودرو- به آن‌ها گفتم بهتر نیست جلو و عقب این اتاق را به صورتی که روی تخته سیاه کشیدم تغییر بدهید؟ و آن طرحی بود که از جلو و عقب اتومبیل‌های ۲۵۰ که تازه مرسدس به بازار داده بود اقتباس کرده بودم و با طرح بنز کمی اختلاف داشت. این تغییرات را هم قبول کردند و پس از دو ساعت با اضافه کردن مقداری خمیر به بعضی از قسمت‌ها و تراشیدن بعضی از قسمت‌های دیگر مدل پلاستیکی اتاق پیکان برای بازدید آماده شد.

عصر خودرو- در ضمن صحبت با آن‌ها فهمیدم اتومبیلی در دست ساخت دارند که آن را Arrow به فارسی پیکان می‌نامیدند معلوم شد تولید این اتومبیل جدید در صورتی برای آن‌ها پر منفعت خواهد بود که حداقل در پنج سال اول پنجاه هزار دستگاه از آن بفروشند.

عصر خودرو- اشکال کار آلمانی‌ها این بود که یک سالن تولید اتومبیل فیات در ایران داشتند که در جاده آبعلی ساخته بودند و سرمایۀ آن را تأمین کرده بودند. آن‌ها حاضر به همه نوع همکاری شدند ساخته بودند و قیمت‌های سیکیدی را نسبتا پایین پیشنهاد دادند. فقط میخواستند شرکتی را که فیات در ایران داشت با ما شریک کنند.