به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از روزنامه همشهری، تامین حجم بالایی از تقاضا در داخل کشور بهانه‌ای شد که به‌منظور تشویق قطعه‌سازان داخلی به تولید بیشتر و با کیفیت‌تر، دولت از سال گذشته واردات قطعات خودرو به کشور را محدود کند اما به‌نظر می‌رسد سیاست محدودیت واردات، یک پیامد پیش‌بینی‌نشده یعنی افزایش گرایش به تقلب به‌ویژه در زمینه قطعات و مواد پرمصرف مثل فیلتر، روغن‌موتور و لنت ترمز را به دنبال داشته است.

لنت ترمز از قطعات پرمصرف و از لحاظ ارتباط مستقیم با امنیت جانی سرنشینان خودرو بسیار استراتژیک است اما گفته می‌شود سهم بالایی از بازار را لنت‌های تقلبی در اختیار دارند؛ لنت‌هایی که تشخیص آنها از اصل به راحتی ممکن نیست. تعمیرکاران می‌گویند قبلا از دور هم می‌شد تشخیص داد که کدام بسته‌بندی اصل و کدام غیراصل است ولی هم‌اکنون با استفاده از لیبل‌ها و هولوگرام‌هایی که به لطف پیشرفت صنعت چاپ به راحتی در دسترس متقلبان قرار دارد، تشخیص بسته‌بندی‌های اصلی از تقلبی نه‌تنها برای مردم بلکه برای مکانیک‌ها هم بسیار دشوار و گاه غیرممکن شده است. این قطعات که در بسته‌بندی برندهای خارجی و داخلی مطرح و شناخته‌شده عرضه می‌شوند، یا دست‌دوم هستند و یا با آلیاژهای بی‌کیفیتی تولید شده‌اند که کارایی قطعه را تاحد بسیار زیادی کاهش می‌دهد و گاه فاجعه می‌آفریند. اما این قطعات غیراصل به چه دلیل و توسط چه کسانی تولید و روانه بازار می‌شود؟

تحریم خارجی، تحریم داخلی
با آغاز دوباره تحریم‌ها بسیاری از شرکت‌های قطعه‌ساز معتبر خارجی که نمایندگی رسمی در ایران داشتند، ارتباطشان را با ایران قطع کردند و این باعث شد تامین قطعات مورد نیاز خودروها به‌ویژه خودروهای وارداتی با مشکل مواجه شود تا جایی که در مقطعی گزارش‌های زیادی از آمار بالای خواب خودروهای خارجی در تعمیرگاه‌ها به‌دلیل نبود امکان تامین قطعه منتشر شد و قطعه‌سازان برای تامین قطعات مورد نیاز ناچاربه  واردات مسافری قطعه مورد نظر بودند. با شروع تحریم‌ها تامین مواداولیه مورد نیاز قطعه‌سازان داخلی از خارج کشور هم با مشکلات و محدودیت‌هایی مواجه شد؛ مشکلاتی که هنوز هم ادامه دارد و با ممنوعیت واردات، محدودیت‌های‌ ثبت سفارش، مشکلات تأمین و تخصیص ارز و دشواری‌های حواله وجوه، پیچیده‌تر هم شده است. طبیعی‌ترین پیامد چنین وضعیتی، کمبود قطعه در بازار است؛ کمبودی که برخی افراد را به فکر سوءاستفاده و بهره‌برداری از شرایط نابسامان بازار قطعه انداخت.

استقبال مردم از لنت‌های تقلبی
تعمیرکاران معتقدند تولیدات قطعه‌سازان ایرانی خوب و باکیفیت است اما به شرطی که مواداولیه در دسترس آنها باشد؛ اتفاقی که هم‌اکنون نمی‌افتد. یکی از تعمیرکاران خودرو به همشهری می‌گوید: هم‌اکنون شرکت‌های معتبر قطعه‌ساز در زمینه تامین بازار با مشکل مواجهند و بخشی از نیاز توسط شرکت‌های متفرقه تامین می‌شود و همین باعث شده لنت‌ها با کیفیت و قیمت‌های متفاوتی در بازار موجود باشد. قادر اکبری ادامه می‌دهد: مقایسه قیمت ‌لنت‌ها گویای کیفیت آنهاست و مردم با اینکه می‌دانند لنت‌های ارزان کیفیت و کارایی پایینی دارند، به‌دلیل شرایط اقتصادی نامناسب، همین لنت بی‌کیفیت را می‌خرند. او با بیان اینکه تفاوت قیمت میان لنت‌های اصل و تقلبی بسیار زیاد است اضافه می‌کند: قیمت بسته به نوع اتومبیل متفاوت است ولی به‌طور مثال لنتی که اصل آن 300هزار تومان قیمت دارد، تقلبی آن را می‌توان با 80هزار تومان خرید. این تعمیرکار  در پاسخ به این سؤال که آیا شکایتی از سوی مردم در زمینه کیفیت پایین لنت‌ها مطرح می‌شود یا خیر، می‌گوید: اگر کالای تقلبی به جای جنس اصل و با قیمت اصل به مشتری فروخته شود، مشتری مشکلات ناشی از آن را پیگیری می‌کند اما بسیاری از مردم با علم به بی‌کیفیتی قطعه و صرفا به‌دلیل ارزان‌بودن، آن را تهیه می‌کنند، به همین دلیل انتظاری از کالایی که خریده‌اند ندارند و خرابی آن را هم پیگیری نمی‌کنند.

تولیدکنندگان چه می‌گویند
رئیس انجمن تولیدکنندگان لنت‌ترمز و کلاچ از زاویه‌ای دیگر به این موضوع نگاه می‌کند و درخصوص چگونگی انجام این تخلف می‌گوید: پیش از این، فرهنگ و عادت استفاده از کالای خارجی در بازار وجود داشت و اکنون که واردات کالاهای خارجی محدود شده، برخی از افرادی که سابقا کالاهای خارجی را می‌فروختند دستشان بازتر شده تا با افراد متقلب در تماس باشند و به نام برندهای معتبر خارجی، کالاها را تولید و در بسته‌بندی‌های معتبر داخلی یا خارجی به بازار عرضه کنند. حسین لاجوردی، تولیدات داخلی را مناسب می‌داند و می‌گوید: وضعیت تولید محصولات لنت‌ترمز هم‌اکنون مساعد بوده و روزبه‌روز نیز بهتر خواهد شد. زمانی که واردات تا حدی محدود شد، تولیدکنندگان داخلی با تمام قوا تولید را افزایش داده و ظرفیت‌ها را از یک شیفت به 3شیفت رساندند، با این حال مشکلاتی برای واردات مواداولیه وجود دارد. دریافت مجوزهای واردات، تامین ارز مورد نیاز و حواله وجوه برای واحدهای تولیدی بسیار مشکل شده است.
مشاهدات بازار نشان می‌دهد  که خودروهای خارجی در حال حاضر کمتر با مشکلات قطعات تقلبی مواجه می‌شوند و تقلب بیشتر در زمینه قطعات یدکی خودروهای داخلی و به‌ویژه خودروهایی صورت می‌گیرد که تیراژ بالای تولید و مصرف دارند، چون تنها در این شرایط است که تقلب سود بالایی به همراه دارد و این به آن معنی است که درصد بالایی از مردم در خطرند.

دردسر لنت‌های فیک برای مکانیک‌ها
رئیس اتحادیه مکانیسین‌های خودروی تهران در گفت‌وگو با همشهری وجود کالای تقلبی را مهم‌ترین مشکلی عنوان می‌کند که صنف مکانیسین ‌با آن مواجه است. علیرضا نیک‌آیین می‌گوید: تقلب مخصوصا در زمینه فیلتر و روغن موتور فراوانی بالایی دارد. استفاده از روغن‌موتور تقلبی تمام هزینه‌هایی را  که مالک اتومبیل برای تعمیر موتور و گیربکس پرداخته، از بین می‌برد و چون آزمایشگاه و روش و معیاری برای تشخیص اصل از تقلبی وجود ندارد، معمولا به اسم تعمیرکار هم تمام می‌شود. وی می‌افزاید: آمار دقیقی از فراوانی قطعات تقلبی در بازار نداریم ولی درصد بالایی از حجم بازار را اجناس تقلبی تشکیل می‌دهند و در زمینه دیسک و صفحه و به‌ویژه لنت ترمز، این کالاهای تقلبی یا دست دوم فاجعه‌بار است، چون اگر خودرو در سرعت 100کیلومتر بر ساعت با لنت اصلی بعد از 5متر بتواند توقف کند، با لنت تقلبی بعد از 15متر متوقف می‌شود و در چنین شرایطی دیگر خودرویی وجود ندارد که تقلبی یا اصل‌بودن لنت ترمزش پیگیری شود. نیک‌آیین با اشاره به اینکه این اتفاقات به‌ویژه در خودروهای عمومی مثل اتوبوس زیاد رخ می‌دهد و به فاجعه ختم می‌شود، راه‌حل حذف تقلب از بازار قطعات خودرو را ساماندهی شرکت‌های قطعه‌ساز می‌داند. او می‌گوید: شرکت‌های قطعه‌ساز باید فروشگاه‌هایی را با سر در و تابلوی مشخص تعریف و کالای مورد نیاز را برای آنها تامین کنند تا فراوانی جنس تقلب در بازار کاهش یابد. اگر قطعه‌سازان سازوکار مشخصی را برای توزیع کالا در بازار سازماندهی‌ کنند تعمیرگاه‌ها هم به تبعیت از آنها عمل می‌کنند و ورود کالای غیراصل به بازار متوقف می‌شود، درحالی‌که اکنون چنین سازوکار و چنین سازماندهی‌ای صورت نگرفته است. رئیس اتحادیه مکانیسین‌های خودروی تهران درباره تفاوت لنت‌های تقلبی با اصل می‌گوید: تفاوت لنت‌های تقلبی و اصل در آلیاژی است که برای ساخت آن به‌کار رفته است. این آلیاژ بر گیرایی دیسک چرخ توسط لنت و مدت زمان سرخوردن چرخ تا توقف تأثیر زیادی دارد. لنت‌های موجود نه‌تنها از لحاظ آزبست مشکل دارند و گرد حاصل از ساییدگی آنها فوق‌العاده سمی است بلکه گیرایی آنها ضعیف‌تر است و در مسافت‌های بیشتری عمل می‌کنند. راننده با برآوردی که از مدت زمان عمل لنت اصلی در ذهن دارد، ترمز را فشار می‌دهد ولی دیر عمل‌کردن لنت ترمز باعث تصادف می‌شود.

رئیس اتحادیه مکانیسین‌های خودرو در گفت‌وگو با همشهری: آمار دقیقی از فراوانی قطعات تقلبی در بازار در دست نیست ولی درصد بالایی از حجم بازار را اجناس تقلبی تشکیل می‌دهند و در زمینه دیسک و صفحه و به‌ویژه لنت ترمز، این کالاهای تقلبی یا دست‌دوم فاجعه‌بار است، چون اگر خودرو در سرعت 100کیلومتر بر ساعت با لنت اصلی بعد از 5متر بتواند توقف کند، با لنت تقلبی بعد از 15متر متوقف می‌شود و در چنین شرایطی دیگر خودرویی وجود ندارد که تقلبی یا اصل‌بودن لنت‌ترمزش پیگیری شود

نبض بازار
یک تعمیرکار در گفت‌وگو با همشهری: اکنون شرکت‌های معتبر قطعه‌ساز در زمینه تامین بازار با مشکل مواجهند و بخشی از نیاز توسط شرکت‌ها متفرقه تامین می‌شود و همین باعث‌شده لنت‌ها با کیفیت و قیمت‌های متفاوتی در بازار موجود باشد و مردم با اینکه می‌دانند لنت‌های ارزان کیفیت و کارایی پایینی دارند، به‌دلیل شرایط اقتصادی نامناسب، همین لنت بی‌کیفیت را می‌خرند

فرهنگ تقلب
رئیس انجمن تولیدکنندگان لنت ترمز و کلاچ: پیش از این، فرهنگ و عادت استفاده از کالای خارجی در بازار وجود داشت و اکنون که واردات کالاهای خارجی محدود شده، برخی از افرادی که قبلا کالاهای خارجی را می‌فروختند دستشان بازتر شده تا با افراد متقلب در تماس باشند و به نام برندهای معتبر خارجی، کالاها را تولید و در بسته‌بندی‌های معتبر داخلی یا خارجی به بازار عرضه کنند