مدتی است که برای حمل و نقل محصلان از رانندگان مجربی که در سامانه پایش ناوگان دانش‏‌آموزی عضو هستند بهره گرفته می‌شود. از آنجا که فعالان این حوزه نیز با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند، در راستای معرفی ناوگان دانش‌آموزی و بررسی مشکلات تاکسیرانان با مرتضی ضامنی مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور گفت‌وگو کردیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.

* وضع ناوگان تاکسیرانی را در حمل‌ونقل عمومی درون شهری چگونه ارزیابی می‏‌کنید؟ 

ضامنی: به دلیل کمبود یا فقدان سایر وسایل حمل‏‌ونقل عمومی از جمله اتوبوس، مینی‏‌بوس و قطار شهری تاکسی به عنوان یکی از مدل‏‌های حمل‏‌ونقل سهم 25 درصدی را از حمل‏‌ونقل عمومی در جابه‌‏جایی مسافر بر عهده دارد و بخشی از خلأ موجود را پوشش داده است.

ارتقا سطح کیفی ناوگان با وارد کردن خودروهای با کیفیت و متناسب با استانداردهای روز دنیا می‏‌تواند گام مؤثری در بهبود شرایط کیفی کنونی ناوگان بردارد و در پی آن بتوانیم شاهد ارائه خدمات بهتر خصوصا در بخش حمل‏‌ونقل گردشگری باشیم که متأسفانه به دلیل وضعیت فعلی اقتصادی کشور امکان تحقق چنین امری وجود ندارد؛ حتی نوسازی تاکسی های فرسوده که از سال 1394 تا ابتدای سال 1397 روند بسیار خوب و امیدبخشی را طی می کرد و عنوان موفق ترین طرح دولت را به خود اختصاص داده بود، درحال حاضر وضعیت بسیار تأثر و تأسف‌برانگیزی پیدا کرده که امیدواریم هرچه زودتر با تغیرات مثبتی مواجه شویم.

یکی دیگر از مشکلاتی که در بخش حمل‏‌ونقل نیاز به رسیدگی آن وجود دارد، آموزش و انجام فعالیت‌های فرهنگی در سطوح مختلف در حوزه حمل‏‌ونقل عمومی و ترافیک شهری است که کمتر به آن پرداخته شده است. هم‌چنین استفاده از فنون و دانش‌‏های نوین برای ارائه خدمات بهتر و آموزش‌‏های کاربردی به رانندگان و استفاده‌کنندگان حمل‌‏ونقل عمومی از موضوعات مهمی است که باید به‌طور جدی مد نظر قرار گیرد.

* اکنون برای جبران نیازهای ناوگان تاکسیرانی چه اقداماتی را توانستید انجام دهید؟

ضامنی:‌ باید بپذیریم که شرایط فعلی تاکسیرانان اصلا شرایط مناسبی نیست. در سال‌های گذشته وضعیت به مراتب قابل قبول‏‌تر بود. متأسفانه موضوع بسیار مهم بیمه تأمین اجتماعی رانندگان طی چند سال اخیر مغفول مانده است. درصورتی که این افراد به‌دلیل نوع کاری که انجام می‌دهند بیش از سایرین دچار فرسایش و فرسودگی می‏شوند که لازم است در چتر حمایتی بیمه قرار بگیرند.

امیدواریم در سال 1398 بودجه و  اعتبار مناسبی برای احیای بیمه رانندگان در نظر گرفته شود. زیرا تاکسیرانان امروزه از وضعیت اقتصادی رنج بسیاری می‌برند. هزینه‏‌های بالای زندگی، هزینه‌‏های بالای تعمیر و نگهداری خودرو، هزینه‌‏های درمان، بهداشت، تحصیل، مسکن و ... در برابر درآمد آنها، آن هم با کرایه های بسیار پایین جای گفت‌وگوی بسیاری دارد.

به دلیل افزایش قیمت هزینه‌های جاری خودروها اتحادیه تاکسیرانی در حد توان و بضاعت خود طرح‏‌های حمایتی از جمله انواع طرح‌های بیمه‌ای، توزیع لاستیک و روغن خوردرو با اعمال تخفیف برای ترغیب و کمک به رانندگان ناوگان ارائه و سعی کرده است تا حدودی از هزینه‌‏های بسیار زیاد تاکسیرانان بکاهد. این امور از مهم‌ترین برنامه‏‌هایی است که برای کمک به رانندگان و همچنین تجهیز ناوگان تاکسی با هدف افزایش ضریب ایمنی از سوی اتحادیه انجام شده است.

*امسال برای روز حمل‏‌ونقل  تبلیغات بسیار در زمینه هوای پاک به چه منظوری انجام شده است؟

ضامنی: با توجه به بحران آلودگی هوا در کلان‌شهرها و معضل فرسودگی بخشی از ناوگان حمل‏‌ونقل عمومی تلاش بر این است تا با تغییر در نوع حمل‏‌ونقل شهروندان تا حدودی بتوانیم باعث کاهش آلودگی هوا شویم. تغییراتی مانند استفاده از حمل‌‏ونقل عمومی، استفاده از دوچرخه یا موتورهای برقی، افزایش پیاده‌‏روی مردمی که به بی‏‌تحرکی و کم فعالیتی نیز متهم هستیم. ورود مسئولین به این پویش همگانی خود یکی از عوامل تشویقی خواهد بود. مشارکت در سه‏‌شنبه‏‌های بدون خودرو و استفاده از حمل‏‌ونقل عمومی، دوچرخه‌‏سواری و پیاده‌‏روی نقش بسیار زیادی در فرهنگ‏سازی و تشویق مردم به این امر خواهد داشت.

البته پیش از وضعیت فعلی و آغاز تحریم‌ها اتحادیه در صدد بود تا با همکاری سازمان بهینه‌‏سازی مصرف سوخت و یکی از شرکت‌‏های خودروساز داخلی در راستای اجرای ماده 12 قانون رفع موانع رقابت‏‌پذیر اقدام به استفاده از خودروهای تمام گاز‌سوز جهت استفاده در سامانه تاکسیرانی شهری کشور کند که متأسفانه نیمه‌کاره رها ماند.

ضامنی: حمل‏‌ونقل دانش‌‏آموزی به دلیل نوع مسافران آن که دانش‌‏آموزان و به عبارتی آینده‌‏سازان این مرز و بوم هستند، از اهمیت و حساسیت بسیار زیادی برخوردار است. پیش از سال 1387 اتفاقات و حوادثی که در حین جابه‌‏جایی دانش‎‏آموزان رخ می‌داد، به وزارت کشور، وزارت آموزش و پرورش و وزارت راه و ترابری سابق منعکس می‌شد، لذا وزارت کشور بر آن شد تا به همت دو وزارت‌خانه دیگر اقدام به تهیه و تدوین آیین‌نامه ویژه حمل‌و‌نقل دانش‌‏آموزی کند که در پی آن آن دستورالعمل ویژه‌ای تهیه و توسط وزیر کشور ابلاغ شد.

* با توجه به اینکه حمل‌‏ونقل دانش‌‏آموزی از جایگاه خاص و ویژه‌‏‌ای در ناوگان عمومی برخوردار است، چه اقداماتی در این خصوص انجام شده است؟

بدیهی است که بازنگری در دستورالعمل‌ها به‌ دلیل گذر زمان ضروری است که با توجه به نیازها و کاستی‌های موجود در این حوزه مجدد در سال 1397 دستورالعمل ویژه حمل‌ونقل دانش‌آموزان اصلاح و توسط وزیر کشور مجدد ابلاغ شد.

* این دستورالعمل چه تفاوتهایی با دستورالعمل پیشین دارد؟

ضامنی: در این دستورالعمل شرح وظایف کلیه دستگاه‌‏های ذی‌ربط، شفاف‌تر و به تفکیک مشخص و همچنین بر مدیریت و نظارت شهرداری‌ها بر حوزه حمل‌‏ونقل دانش‌‏آموزی در محدوده شهری تأکید شده است. همان‌طور که در جریان هستید، حسب قوانین جاری کشور کلیه امور حمل‌‏ونقل  بار و مسافر در محدوده شهر و حومه بر عهده شهرداری‌ها است و این سازمان به دلیل تجربه و سابقه دیرینه در این حوزه مسئولیت حمل‏‌ونقل دانش‌‏آموزی را نیز بر عهده دارد.

در دستورالعمل پیشین فقط کارگروه ماده 18 و 19 رو داشتیم که دراین دستورالعمل کارگروه های استانی برای نظارت و بهبود این حوزه نیز تعریف شدند. از همه مهم‌تر با محوریت سازمان شهرداری‌ها ودهیاری‌های کشور ایجاد یک سامانه جامع و کامل برای ثبت اطلاعات رانندگان ناوگان دانش‌‏آموزی نیز در این دستورالعمل الزامی شد.

*سامانه پایش ناوگان دانش‌آموزی چه تأثیری در وضعیت حمل‏‌ونقل محصلان خواهد داشت؟

ضامنی: از آنجاکه تاکنون اطلاعات جمع آوری شده در حوزه حمل‌‏ونقل دانش‏‌آموزی به صورت سنتی و عناوین بسیار محدود بود، لذا دراختیار داشتن اطلاعات دقیق و مستند برای شناسایی وضع موجود، آسیب‌شناسی، بررسی نیازها، رفع نواقص و کاستی‌ها و در نهایت برنامه‌ریزی مناسب امری ضروری به حساب می‌آمد.

با وجود سامانه پایش ناوگان دانش‌‏آموزی که عنوان «سپند» برای آن انتخاب شده است، درصورت همکاری همه‌جانبه دستگاه‌‏های ذی‌ربط بدون شک می‌‏توان تصمیمات مناسب و صحیحی را در حوزه ناوگان دانش‌آموزی اتخاذ کرد. دسترسی به اطلاعات جامع از وضعیت ناوگان حمل‌‏ونقل دانش‌‏آموزی، اطلاع از وضعیت رانندگان فعال در این حوزه، ارتقای ایمنی و امنیت به دلیل امکان نظارت هرچه بیش‌تر از طرف ارگان‏های مسئول از جمله مزایای این سامانه است.

علاوه بر موارد ذکر شده نرم‌‏افزاری برای پایش برخط ناوگان حمل‏‌ونقل دانش‌‏آموزی برای دریافت گزارش روزانه و لحظه‌‏ای از وضعیت تردد سرویس مدارس در اختیار رانندگان و اولیای دانش‌‏آموزان قرار خواهد گرفت؛ استفاده از این نرم‌‏افزار تا حد بسیاری موجب آسودگی خاطر والدین خواهد شد تا دیگر شاهد اتفاقات ناگوار در زمینه حمل‏‌ونقل دانش‌‏آموزان (این گروه از شهروندان بسیار حساس) در کشور نباشیم.

ضامنی: مکانیزه شدن فرآیند خدمات حمل‌‏ونقل دانش‌‏آموزی در قالب یک سامانه یکپارچه و سراسری از سوی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور به اتحادیه تاکسیرانی‌‏های شهری کشور محول شد و پس از برگزاری جلسات متعدد با مسئولین آموزش‏‌ و پرورش سامانه پایش ناوگان دانش‌‏آموزی (سپند) توسط این اتحادیه طراحی و آماده‏‌سازی شد.

* از طرف اتحادیه تاکسیرانی چه اقداماتی برای طرح انجام شده است؟

سامانه طراحی شده با هدف بررسی عملکرد در سال تحصیلی 96-97 به صورت آزمایشی در شهر قزوین به مرحله اجرا درآمد. پس از اعلام نتیجه مثبت از عملکرد سامانه، دسترسی لازم برای کاربران شهرداری‌‏های کل کشور و آموزش و پرورش استان‏ها در سراسر کشور ایجاد و طی برگزاری دوره‌‏های آموزشی متعدد در اختیار کاربران مربوطه قرار گرفت.

به دنبال معرفی صورت گرفته از سوی اتحادیه و همکاری ارگان‌‏های مرتبط، هم‌‏اکنون ثبت اطلاعات در سامانه در کل کشور توسط کاربران در حال انجام است و تسریع این روند به منظور دست‌یابی به نتایج بهتر نیازمند همکاری هرچه بیشتر کاربران موثر خصوصا آموزش‏‌ و پرورش و شهرداریها است.