به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از دنیای اقتصاد،  پیش از این نیز دو شرکت بزرگ خودروساز کشورمان یعنی ایران خودرو و سایپا با اعلام کمبود ماسک در مبارزه با شیوع ویروس کرونا خود را برای تولید ماسک بهداشتی تجهیز و از سال گذشته تولید در این زمینه را آغاز کردند. به این ترتیب دو شرکت خودروساز کشورمان نیز در راستای مسوولیت اجتماعی خود بخشی از خطوط تولید را به ساخت تجهیزاتی در این مورد اختصاص دادند. اما سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که چرا خودروسازان جهانی برای ساخت تجهیزات پزشکی مبارزه با کرونا پیش‌قدم شدند و خبری از فعالیت دیگر صنایع در این زمینه نیست. به‌عنوان نمونه اگرچه صنایع نساجی در تولید ماسک، توانمندی بیشتری نسبت به خودروسازان دارند اما چرا اقدام تولید‌کنندگان خودرو در تولید این اقلام بهداشتی برجسته‌تر شده است؟ و سوال دوم اینکه چگونه کارخانه‌هایی که پیش از این به تولید خودرو می‌پرداختند به سرعت دوخت ماسک و تولید ژل بهداشتی یا ساخت دستگاه تنفسی را جایگزین کرده‌اند؟
تولید تجهیزات پزشکی به جای خودرو
همانطور که مشخص است هر شرکتی بسته به توانمندی خود در تولید تجهیزات پزشکی در راستای مقابله با کرونا، اقداماتی انجام داده است به‌طوری‌که برخی شرکت‌های بزرگ خودروساز که به تکنولوژی‌های «های‌تک» دسترسی دارند با مشارکت شرکت‌های تولید‌کننده تجهیزات پزشکی اقدام به تولید دستگاه تنفسی کرده‌اند و برخی دیگر نیز تولید ماسک و ژل ضدعفونی را در دستور کار قرار داده‌اند. به‌عنوان نمونه ایران‌خودرو و سایپا با اعلام وضعیت قرمز شیوع کرونا در کشورمان تولید ماسک را آغاز کردند و بخشی از نیاز کشور در تامین ماسک را پاسخگو بودند. فعالیت این دو شرکت در شرایطی برای تولید ماسک همچنان ادامه دارد که شرکت‌های بزرگی همچون جنرال‌موتورز، فیات، تسلا، تویوتا،‌فورد و فولکس واگن اعلام کرده‌اند با مشارکت شرکت‌هایی که در زمینه تولید دستگاه‌های تنفسی فعال هستند قراردادهایی را منعقد تا پاسخگوی نیاز عموم در این مورد باشند.

بدین ترتیب طبق آخرین اخبار منتشر شده سه شرکت آمریکایی جنرال‌موتورز، فورد و تسلا قول داده‌اند که منابع‌شان را برای تولید این دستگاه‌ها به‌کار بگیرند. از سوی دیگر شرکت خودروسازی ژاپنی نیسان و تیم‌های فرمول یک در بریتانیا نیز برای همکاری اعلام آمادگی کرده‌اند.چندی پیش نیز دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در توییتی خبر داد که فورد، جنرال‌موتورز و تسلا قرار است ساخت دستگاه تنفس مصنوعی و سایر ملزومات پزشکی را آغاز ‌کنند. بر این اساس هر چند خودروسازانی که مجهز به صنایع‌ های‌تک هستند در این زمینه اعلام آمادگی کردند اما برخی از کارشناسان هشدار داده‌اند که تغییر خط تولید برای خودروسازان چندان هم آسان نخواهد بود. خبرگزاری بی‌بی‌سی چندی پیش با مدیر شرکت همیلتون مدیکال‌،‌ سازنده دستگاه تنفس مصنوعی مصاحبه کرده بود و وی در این گفت‌وگو تاکید داشته که ساخت دستگاه تنفسی قطعات و مواد لازم خاص خود را دارد و ساخت این دستگاه‌ها به دانش تخصصی نیاز دارد.وی عنوان کرده که «این دستگاه‌ها بسیار حساسند و نه تنها نیاز به سخت‌افزارهای متعدد دارند بلکه نرم‌افزارهای زیادی هم برای ساخت آن لازم است و اگر یکی از اجزای آن درست کار نکند، کل دستگاه از کار می‌افتد و دیگر قابل استفاده نیست.»

حتی مقام‌های وزارت دفاع آمریکا به روزنامه واشنگتن‌پست گفته‌اند بیش از یک سال زمان لازم است تا خودروسازان و شرکت‌های هوا-فضا بتوانند دستگاه تنفس مصنوعی بسازند.

  اقلام پزشکی با برچسب خودرو
شیوع ویروس کرونا در جهان سبب شده تا بسیاری از کسب و کارها تعطیل شوند. زنجیره خودروسازی جهانی نیز از این مساله متاثر شد و بسیاری از شرکت‌های خودروساز و قطعه‌ساز فعالیت‌های خود را تا تعیین تکلیف بیماری کووید -19 تعلیق کردند. همانطور که عنوان شد در این میان برخی برندهای خودروساز بین‌المللی به دنبال تغییرکاربری خطوط تولید رفتند تا به نوعی مسوولیت اجتماعی خود را در مقابله با گسترش ویروس کرونا به انجام برسانند، اقدامی که خودروسازان داخلی نیز در آن مشارکت داشتند. در حال‌حاضر  خودروسازانی مانند پژو سیتروئن و رنو در فرانسه، جنرال‌موتورز، فورد و تسلا در ایالات متحده‌آمریکا، جگوار لندروور در انگلستان، بی‌ام‌و و فولکس واگن در آلمان، لامبورگینی در ایتالیا و همچنین ماهیندرا در هند با ایجاد تغییراتی به سمت تولید تجهیزات پزشکی از جمله دستگاه‌های تنفسی و ماسک مورد نیاز برای مقابله با بیماری کووید-19 شتافتند. به‌عنوان مثال مسوولان شرکت رنو می‌گویند که مهندسان خودرو تجارب خود در زمینه تولید تجهیزات پیشرفته سه بعدی را در زمینه تولید تجهیزات پزشکی به‌کار گرفته‌اند.

جنرال‌موتورز نیز با همکاری یک شرکت تولید‌کننده دستگاه تنفسی برنامه تولید این دستگاه را در ایندیانای آمریکا دارد. همچنین این خودروساز، در کارخانه وارن در میشیگان، روزانه 50 هزار ماسک تولید می‌کند. شرکت خودروسازی فورد هم با بخش سلامت جنرال الکتریک برای توسعه ساخت دستگاه تنفسی دست به‌کار شده است همچنین فورد تولید ماسک‌های N95 را نیز آغاز کرده است. در حال‌حاضر فورد با ظرفیت 100 هزار ماسک در هفته به جلوگیری از شیوع ویروس کرونا کمک می‌کند.

تویوتا هم در حال نهایی‌سازی قرارداد با دو کمپانی برای تولید دستگاه تنفسی است. فیات نیز ظاهرا تولید یک میلیون ماسک در ماه را آغاز کرده و ابتدا توزیع آن را از بیمارستان‌ها شروع خواهد کرد. به غیر از تسلا نیز که ساخت دستگاه تنفسی را در برنامه خود دارد بی وای دی نیز بزرگ‌ترین کارخانه تولید ماسک در جهان را افتتاح کرده که روزانه 5 میلیون ماسک و 300 هزار بطری مواد ضدعفونی تولید می‌کند.

گروه فولکس واگن نیز بنا بر اخبار منتشر‌شده، چاپگرهای سه بعدی خود را در اختیار تولید قطعات دستگاه تنفسی قرار داده است. به این ترتیب در شرایطی غول‌های خودروساز جهانی و همچنین خودروسازان کشورمان تولید تجهیزات پزشکی را در دستور کار قرار دادند که این شرکت‌ها را می‌توان در زمینه تولید تجهیزات پزشکی به نوعی در خط مقدم مقابله با بیماری کووید-19 قرار داد.اما این سوال را بار دیگر مطرح می‌کنیم که چرا خودروسازان؟

در پاسخ به این سوال این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که تولید تجهیزات پزشکی مورد نیاز برای مقابله با بیماری کووید- 19 مانند دستگاه‌های تنفس مصنوعی، نیاز به دسترسی به تکنولوژی‌های «های تک» دارد. دسترسی به تکنولوژی‌های «های‌تک» وجه مشترک شرکت‌های فعال در زمینه تولید تجهیزات پزشکی و شرکت‌های خودروساز است. بنابراین دستیابی به تکنولوژی «های‌تک» دست شرکت‌های خودروساز را برای تغییر کاربری و تولید تجهیزات پزشکی باز گذاشته است؛ هرچند که شرکت‌های تولید‌کننده تجهیزات پزشکی چشم‌انداز روشنی در این زمینه متصور نیستند و ساخت دستگاه‌های تنفسی را نیازمند قطعات حساس می‌خوانند. بنابراین تولید ماسک و ژل ضدعفونی‌کننده را که خودروسازان کشورمان نیز تولید آنها را در دستور کار دارند، می‌توان به نوعی بعد از تولید دستگاه تنفس مصنوعی مهم‌ترین اقدام خودروسازان در جهت مبارزه با ویروس کرونا خواند.

  تغییر مسیر خودروسازی
تولید اقلام بهداشتی از جمله دستگاه‌های تنفسی توسط برخی شرکت‌های خودروساز این سوال را مطرح می‌کند که این امر چگونه ممکن است عملیاتی شود؟

بر اساس این گزارش،  یک کارخانه خودروسازی که تا چند هفته پیش به تولید خودرو یا قطعات آن مشغول بود، اکنون کلید تولید اقلام پزشکی را زده است. به این ترتیب این تغییرات اندکی ناباورانه به نظر می‌رسد؛ اما توانایی تغییر مسیر از تولید یک محصول به محصولی دیگر امری است که صنعت خودرو مداوم انجام می‌دهد. خودروسازان همواره مشغول مواجهه با چالش‌های متفاوت روزانه در خطوط تولید خود هستند و برخلاف اینکه تولید کالاهای پزشکی برای مقابله با شیوع کرونا توسط خودروسازان موجب شگفتی برخی شده است، اما این نوع از تغییر مسیر امری آشنا برای خودروسازان است.

اما آدام شرودر، استاد مهندسی مکانیک دانشگاه تولیدو می‌گوید نمی‌توان از ابزار و ماشین‌آلات خط تولید خودرو برای تولید اقلام پزشکی استفاده کرد. بهترین رویکرد آن است که فضا را پاک نگاه داشت و ماشین‌آلاتی مستقر شوند که انعطاف لازم را برای تولید طیفی از محصولات داشته باشند و بتوان آن را بر مبنای نیاز تطبیق داد.

شرودر که خطوط مونتاژ شرکت‌هایی همچون جنرال‌موتورز، هوندا، فورد و هارلی دیویدسون را طراحی و پیاده‌سازی کرده است، می‌گوید که خودروسازان نمی‌توانند با ماشین‌آلات خط تولید خودرو به تولید ماسک و محافظ صورت مشغول شوند. آنها تنها به خالی کردن بخشی از فضای خود نیاز دارند تا با استقرار چند ماشین ساده تولید این اقلام پزشکی را آغاز کنند. برای نمونه شرکت جنرال‌موتورز از توان تخصصی و سخت‌افزاری خود استفاده کرده است تا در همکاری با شرکت ونتک ماهانه 200 دستگاه تنفس مصنوعی را تولید کند. اما مهم‌ترین ویژگی که خودروسازان را در این شرایط به بازیگران کلیدی بدل کرده است توانایی آنها برای استفاده از زنجیره تامین عظیم آنها است. در واقع آنها می‌توانند ظرف دو ماه به اندازه یک دهه دستگاه تنفس مصنوعی تولید کنند. این همان جایی است که مقیاس گسترده و سرعت چشمگیر زنجیره تامین خودروسازی می‌تواند به داد مشکلاتی چنین دشوار برسد. به نظر می‌رسد خودروسازان طی ماه‌‌های آتی اگرچه با افت تولید خودرو مواجه خواهند بود، اما روزهای سختی را برای تولید مواردی نظیر دستگاه تنفس مصنوعی، ماسک، محافظ صورت و حتی مواد ضدعفونی‌کننده در پیش دارند. آمارها نشان می‌دهد که تنها ظرف چند ماه آتی به بیش از 200 هزار دستگاه تنفس مصنوعی نیاز خواهد بود. البته جنرال‌موتورز، فورد، فیات‌ وکرایسلر تنها خودروسازانی نیستند که در مقابله با کرونا برخاسته‌اند. پیش از این نیز و در زمانی که کرونا تنها مختص به چین بود، خودروسازان چینی نیز از تمامی ظرفیت‌های خود برای پاسخ به نیازهای پزشکی و بیمارستانی استفاده کرده بودند.