توفان اسنپ ها در بازار مسافرت درون شهری

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از شهروند ، روی درهای شیشه‌ای آگهی بزرگی چسبانده‌اند که  راننده استخدام می‌کنیم. حالا آژانس‌های تلفنی زیادی درسطح شهر تهران به این وضع دچار شده‌اند. خلاصه ماجرا این است که ریزش راننده‌های آژانس شدید شده است و دیگر کمتر کسی به آگهی استخدام آژانس‌دارها توجه می‌کند.  مالکان آژانس‌های تلفنی  می‌گویند؛ راننده‌هایشان به سرعت جذب اسنپ و تپسی شده‌اند و حالا آنها مانده‌اند و حوض‌شان.  آنها روزهایی را به یاد می‌آورند که استخدام در آژانس تلفنی نخستین راه‌حل هر بیکاری بود، زیرا ایرانی‌ها معمولا هیچ کاری را سراغ نداشتند که تنها با ١٥ تا ٢� ‌میلیون تومان سرمایه ایجاد شود، اما حالا ورق برگشته و زمان خداحافظی راننده‌های سنتی سر رسیده است. براساس اعلام مرکز آمار ایران، تهران ‌هزارو٧� � آژانس تلفنی مجوزدار دارد که حدود ٦� ‌هزار خودرو دراختیار دارند. این درحالی است که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرده که تعداد راننده‌های اسنپ از ٣� ‌هزار نفر گذشته و به ١� � ‌هزار نفر رسیده است. ازسوی دیگر این ماجرا رانندگان سنتی آژانس‌ها بودند که بارها توسط اتحادیه‌شان از رونق اسنپ و تپسی شاکی شده و حتی کار را به شکایت کشاندند.  با این وجود، محمود واعظی وزیر ارتباطات تمام‌قد از مدرنیته‌شدن این کسب‌وکار دفاع کرد و گفت: نمی‌توانیم مردم را مجبور کنیم در ٢� ‌سال گذشته زندگی کنند. حالا گویا رانندگان سنتی هم به این نتیجه رسیده‌اند و به سرعت پایگاه‌های قدیمی‌شان را تخلیه کرده‌اند و جذب آژانس‌های موبایلی می‌شوند. آنها به ریزش شدید مسافران آژانس‌های سنتی و شرایط ساده‌تر کار و درآمد بیشتر آژانس‌های موبایلی اشاره می‌کنند و از پیشرفته‌شدن شغل‌شان راضی به نظر می‌رسند. 

آگهی‌های وسوسه‌کننده برای رانندگان سنتی
«ماهانه ٥‌میلیون درآمد داشته باشید» جمله‌ای که این روزها توجه بسیاری از رانندگان آژانس‌ها و مسافرکش شخصی  خیابان‌های تهران را خود جلب کرده است. کنار هر گذر و خیابان استند گذاشته‌اند و تبلیغات خیابانی برای جذب راننده راه انداخته‌اند. یکی از رانندگان سنتی که خود را سیدآقا معرفی می‌کند، از افت شدید درآمد رانندگان سنتی به «شهروند» توضیح می‌دهد: رانندگان در آژانس ماهانه حدود یک  تا یک‌ونیم‌ میلیون تومان درآمد دارند که البته این درآمد خالص آنها نیز محسوب نمی‌شود و باید سهم ٢� تا ٢٥‌درصدی مالکان آژانس‌ها را از آن کم کرد.   او توضیح می‌دهد: زنگ‌خور آژانس‌ها بسیار کم شده است و در روز شاید دو سرویس به هر راننده نرسد. همین موضوع درآمد راننده‌های سنتی را بشدت کاهش داده است. درعین این‌که رانندگان آژانس‌ها موظفند، تمام ٨ساعت کاری را درمحل کارشان بگذرانند و مثل رانندگان تاکسی نیست که درمسیرها دنبال مسافر بگردند.   راننده دیگری که خود را نژاد محمود معرفی کند و به ‌تازگی جذب اسنپ شده است، به «شهروند» می‌گوید: دنیا به‌روز شده و ما هم باید خودمان تغییر دهیم. الان نمی‌توان انتظار داشت که مردم همچون گذشته برای برقراری ارتباط با یکدیگر فقط تلفن بزنند یا پیامک بدهند. تکنولوژی این امکان را برای آنها فراهم کرده که با استفاده از نرم‌افزارهایی هزینه‌های خود را کاهش دهند.
شرایط کارمان بهتر شده است
نژاد محمود راننده‌ای که به گفته خودش ٢ماه است فعالیت خود را با این کسب‌وکار نوین آغاز کرده است، به «شهروند» می‌گوید: پیش از این‌که در یک آژانس مشغول به کار شود، مغازه‌ای اجاره  و در آن میوه‌فروشی می‌کرد، بازار خریدوفروش بشدت راکد شده  و ناچار شدم برای گذران امور زندگی رانندگی کنم. دو‌سال اول که در آژانس کار می‌کردم، شرایط بد نبود و روزانه حداقل ٦ سرویس می‌رفتم. بنزین سهمیه‌ای می‌گرفتیم، اما بعد از راه‌اندازی اسنپ و تپسی شرایط سخت‌تر شد.
او ادامه می‌دهد: البته در‌سال اول فعالیت خود استفاده از اپلیکیشن خیلی فراگیر نشده بود و نگرانی از بابت آنها وجود نداشت، اما استقبال از این کسب‌وکارهای اینترنتی در‌سال ٩٥ به اوج خود رسیده بود و آژانس‌ها توان رقابت با آنها را نداشتند، برای همین نداشتن جواز کسب مورد انتقاد قرار گرفت تا شاید اینگونه مقابل موج استفاده  از این اپلیکیشن‌ها گرفته شود، اما این بهانه‌جویی‌ها هم راه به جایی نبرد.  دربرخی از روزها شرایط به قدری بد است که حتی ٤ سرویس هم نمی‌رویم. حالا اگر هزینه هر سرویس را به‌طور میانگین ٢� ‌هزار تومان درنظر بگیریم، ٨� ‌هزار تومان درآمد ناخالص یک راننده آژانس است که از این رقم  ١٦‌هزار تومان به کمیسیون صاحب آژانس اختصاص می‌یابد و ١� ‌هزارتومان هم پول بنزین خودرو می‌شود. اگر اصطلاک خودرو را هم درنظر نگیریم، درآمد یک راننده آژانس روزانه چیزی حدود ٥� ‌هزارتومان و درآمد ماهانه (٢٥ روزکاری) یک یا حداکثر یک‌ونیم‌میلیون تومان می‌شود.  نژاد محمود درخصوص سختگیری صاحبان آژانس می‌گوید: تمام کسانی که در آژانس‌ها مشغول کار می‌شوند، سند وسیله نقلیه‌شان را نزد آژانس به امانت می‌گذارند. هیچ حق انتخابی ندارند و نمی‌توانند بگویند من این مسیر را می‌روم، فلان مسیر را نه.
رشد ٧� ‌درصدی تقاضای ماهانه اسنپ
فعالان آژانس‌های موبایلی شرایط متفاوتی را سپری می‌کنند. نه از اجبار درمسیرهای انتخابی‌شان خبری هست و نه ساعت کاری. با این وجود درآمد مناسبی را می‌توانند کسب کنند. میلاد اسلامی‌زاد، مشاور ارشد بازاریابی اسنپ دراین‌باره به «شهروند» می‌گوید: رانندگانی که ٨ساعت در روز کار کنند، حداقل ١� سرویس را می‌روند، البته این رقم در روزهایی که شانس با او یار است، به ١٤ تا ١٥ سرویس هم افزایش می‌یابد. وقتی از او در رابطه با صحت تبلیغات درآمد ٥‌میلیون تومانی می‌پرسیم، می‌گوید: کاملا درست است و رانندگان درصورتی که زمان بیشتری بگذارند، می‌توانند درآمد بالاتر داشته باشند.   البته شهرام شاهکار، مدیرعامل اسنپ هم همچنان آمار تعداد متقاضیان درخواست سرویس اسنپ را محرمانه می‌داند و در پاسخ به «شهروند» به ذکر این جمله که تعداد درخواست‌هایمان ماهانه  ٧� ‌درصد رشد دارد، بسنده می‌کند. به گفته مدیر روابط عمومی اسنپ، بر اساس  هدف‌گذاری صورت گرفته قرار است که مدت زمان انتظار مسافر برای رسیدن خودرو از کمتر از ٧ دقیقه به کمتر از ٣ دقیقه کاهش یابد. هرچند که مدیرعامل اسنپ آمار تعداد درخواست‌های ثبت شده برای خودرو توسط این اپلیکیشن را محرمانه می‌داند، اما آن‌گونه که روابط عمومی اسنپ به «شهروند» توضیح می‌دهد، رانندگان فعال در این کسب و کار روزانه حداقل ١� سرویس خواهند داشت حتی در برخی موارد تعداد سرویس‌های‌شان به ١٥ مورد هم می‌رسد.
اما درحالی‌که بسیاری هزینه‌های بالا و مدیریت قدیمی و ناکارآمد را دلیل اصلی کاهش تقاضا از موسسه‌های کرایه خودرو تهران می‌دانند، آژانس‌داران تهرانی اسنپ و تپسی را عامل کاهش زنگ‌خورشان اعلام کرده  و می‌گویند: آژانس‌های خودرو کلی عوارض و مالیات و ...  می‌دهند و آن وقت تاکسی موبایلی‌ها بدون هیچ مشکلی دارند نان ما را آجر می‌کنند. 
اسنپ بگیریم یا آژانس
تاکسی‌هایی که هیچ چیز آنها شبیه تاکسی‌هایی که تاکنون می‌شناختیم نیست. نه رنگ و شکل یکسان دارند، نه چانه‌زنی و بگومگو با مسافر، نه هنگام باران غیبشان می‌زند و نه...  تاکسی‌های موبایلی چند وقتی است جای خود را میان سفرهای درون‌شهری شهروندان تهرانی باز کرده و با سرعتی عجیب، به فراگیری لازم رسیده‌اند. آنها از طریق اپلیکیشن‌های موبایلی پیدایشان شده و خدمات می‌دهند و در مدت نه چندان زیاد فعالیت، توانسته‌اند رضایت قابل توجهی را میان مسافران ایجاد کنند. آن‌گونه که مدیرعامل اسنپ به «شهروند» می‌گوید: هر ماه تعداد متقاضیان خودرو از اسنپ نسبت به ماه قبلش بیش از ٧� درصد افزایش می‌یابد. 
این افزایش تقاضا درشرایطی است که مشتریان آژانس‌ها با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. یکی از بزرگترین مشکلاتی که مردم با آژانس‌های کرایه خودرو پیدا می‌کنند، رعایت ‌کردن نرخ مصوب است؛ یعنی آنها به‌درستی نمی‌توانند تشخیص دهند که آیا کرایه‌ای که راننده از آنها طلب کرده، نرخ واقعی و صحیح است یا نه، تا درصورتی که نرخ بالا بود بتوانند در تماس با اتحادیه، شکایت خود را مطرح یا حداقل به راننده اعتراض کنند. شاید شما هم با این مشکل مواجه شده‌اید که برای رفتن از یک نقطه ثابت در شمال به جنوب شهر، در مقایسه با زمانی که همین مسیر را از جنوب به شمال طی می‌کردید، کرایه بیشتری پرداخته‌اید. به‌طور خلاصه یعنی این‌که آژانس‌های کرایه خودرو که در نقاط بالای شهر واقع شده‌اند، کرایه بیشتری می‌گیرند.
به نظر می‌رسد هر آژانسی که در نقاط بهتر شهر واقع شده، به‌طور معمول نرخ بالاتری روی خدمات و کالاهای خود می‌گذارد و البته توجیه‌شان هم این است که مالیات بیشتری به دارایی می‌پردازند یا این‌که ملک‌شان ارزش بالاتری نسبت به ملک آژانس‌های پایین شهر دارد، اما آیا مشتری آژانس از ملک موسسه استفاده‌ای می‌کند که بخواهد پول بیشتری بابت کرایه بپردازد؟ همچنین وقتی از رانندگان آژانس‌ها می‌خواهید که کولر خودرو خود را روشن کنند، هزینه بیشتری از شما طلب می‌کنند، این درحالی است که مسئولان مربوطه بارها و بارها این اقدام را غیرقانونی خوانده‌اند. 
انتقادهای بجا و بی‌جا
از سویی بررسی‌های میدانی از نحوه فعالیت تاکسی‌های موبایلی نشان داد که اوضاع آن‌گونه که مسئولان اتحادیه خودرو کرایه و سازمان تاکسیرانی می‌گویند، وخیم و خطرناک نیست و حتی نقاط قوت فراوانی را نیز دارد. با وجود آن‌که مخالفان خدمات تاکسی موبایلی‌، بالابودن ضریب ناامنی، حذف پرداخت مالیاتی و عدم پایش مناسب رانندگان را به‌عنوان ایراد اصلی خدمات تاکسی موبایل اعلام می‌کنند اما براساس مشاهدات میدانی می‌توان گفت که در انتخاب راننده این شرکت‌ها قوانین نسبتا سفت و سختی وجود دارد. به‌گونه‌ای که در زمان عقد قرارداد با رانندگان خود، مدارکی همچون عدم سوء‌پیشینه و عدم اعتیاد به مواد مخدر را دریافت می‌کنند و همچنین در زمان درخواست خودرو از جانب کاربر نیز، کاربر می‌تواند اسم، عکس، شماره تماس، شماره پلاک، نوع و رنگ خودرو را نیز مشاهده کند. همچنین کاربر می‌تواند مسیر حرکت خود را به صورت آنلاین برای شخص دیگری بفرستد تا از محل وی باخبر باشد که این امر خود باعث می‌شود بیشتر نگرانی‌ها درباره پایین بودن ضریب امنیت این سرویس‌های مجازی برطرف شود.