عیب‌یابی خودرو به زبان ساده؛ عیب‌یابی سیستم ترمز (بخش دوم)

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»،در شماره پیشین عیب‌یابی خودرو به زبان ساده به بررسی نحوه عملکرد سیستم ترمز و برخی ‌عیوب متداول آن پرداختیم. در این قسمت به بررسی سایر مشکلات احتمالی موجود در سیستم ترمز خواهیم پرداخت.

با فشردن ترمز، خودرو دچار ارتعاش می‌شود
بروز ارتعاشات‌ هنگام ترمزگیری خصوصا در سرعت‌های بالا نشانه بروز خرابی در اجزای دیسک و لنت یا کاسه است. اگر این لرزش بیشتر در غربیلک فرمان مشاهده شود، مشکل از ترمزهای جلو است. اتمام لنت‌های ترمز و ساییدگی آنها به مقدار بیش از حد استاندارد می‌تواند در ترمزگیری‌ها صدا و ارتعاش شدید ایجاد کرده و حتی باعث خط افتادن دیسک‌های جلو شود که خود این خط‌افتادگی و پله‌کردن دیسک می‌تواند عامل تشدید لرزش و صدا باشد. اگر فرمان ‌هنگام ترمز گرفتن شروع به زدن می‌کند (مشابه حالت بالانس‌نبودن چرخ‌ها) در این حالت دیسک‌های ترمز دچار تابیدگی شده‌اند. تابیدگی دیسک ترمز خصوصا در خودروهایی نظیر ریو و پراید که فاقد دیسک خنک‌شونده هستند، بیشتر رخ داده و علت آن تماس یافتن دیسک داغ با آب سرد (عبور از داخل آب تجمع یافته) است.
ارتعاش اتاق خصوصا در ناحیه ستون‌ها و آینه وسط در هنگام ترمزگیری نشانه معیوب‌بودن ترمزهای عقب است. تابیدگی یا خط‌افتادگی دیسک‌های عقب و یا خط افتادن کاسه‌ها در مدل‌های مجهز به ترمز کاسه‌ای چنین معضلی را به وجود می‌آورد.

ترمز‌ها سوت می‌کشند
سوت‌کشیدن ترمز تقریبا یکی از بزرگ‌ترین و متداول‌ترین مشکلات سیستم ترمز است که بسیاری از خودروها به آن دچار شده و اکثر تعمیرکاران نیز از رفع کامل آن عاجزند. در بیشتر موارد، سوت‌کشیدن ترمزها ناشی از جنس و نوع مواد به کار رفته در لنت‌ها (و گاهی دیسک و کاسه) است. از آنجایی که لنت‌های امروزی فاقد آزبست در ساختار خود هستند، احتمال شنیده‌شدن جیغ ترمز بیشتر است.
بدین ترتیب می‌توان گفت که در بیشتر موارد با مشاهده سوت‌کشیدن ترمزها باید به فکر استفاده از برند لنت مرغوب‌تری باشید اما اگر لنت‌های ترمز شما قابل اطمینان باشند، سوت‌کشیدن ترمز می‌تواند ناشی از دلایل زیر باشد:
وجود خلاصی و شل‌شدگی در اجزای ترمز: این ایراد باعث می‌شود که هنگام ترمزگیری مجموعه دچار ارتعاش شود و لنت نیز کامل با سطح دیسک یا کاسه درگیر نشده و دچار درگیری یکطرفه و لرزش با فرکانس بالا شود که حاصل آن شنیدن صدای سوت و در شرایط حاد ارتعاش و جیغ است.
وجود رطوبت: رطوبت کارایی ترمزها را کاهش داده و باعث تولید صدای جیغ می‌شود. اگر به‌تازگی از کارواش خارج شده‌اید و یا از درون آب تجمع‌یافته در سطح جاده عبور کرده‌اید، برای خشک‌شدن ترمزها کافی است در سرعتی عادی (حدود 60 کیلومتر) چند بار به صورت ملایم ترمز کنید.
پله‌شدن دیسک یا خراشیدگی کاسه: وجود ناهمواری در سطح دیسک و کاسه، باعث درگیری نادرست لنت با آن و خراشیدگی و سایش نادرست می‌شود که نتیجه آن سوت‌کشیدن خواهد بود.
خرابی فنرها و شیم‌های لرزه‌گیر: لنت‌ها به وسیله فنرها و شیم‌های لرزه‌گیر مهار می‌شوند تا در حین ترمزگیری ارتعاش و صدا تولید نکنند. طبیعتا خرابی لرزه‌‌گیرها باعث بروز مشکل و تولید صدا می‌شود.
شیشه‌ای‌شدن سطح دیسک و لنت: این ایراد هنگامی به وجود می‌آید که ‌حین رانندگی به صورت مداوم ترمزهای شدید و ناگهانی زده شود و اگر این مدل رانندگی از عادات راننده باشد، در اثر حرارت بالا به مرور زمان سطح دیسک و لنت شیشه‌ای شده و ضمن کاهش کارایی، صدای سوت تولید می‌شود.
تمام شدن لنت: تمام‌شدن لنت با صدای سوت و لرزش شدید همراه است. صدایی که بر اثر برخورد شاخص با دیسک به وجود می‌آید تا به مالک حواس‌پرت یادآوری کند که زمان تعویض لنت فرا رسیده است.

لنت‌ها درگیری دائم دارند
نصب نادرست لنت‌ها، رگلاژ اشتباه مجموعه ترمز یا شیم‌گذاری غلط و خرابی فنرهای لرزه‌گیر باعث درگیری پیوسته لنت می‌شود. باید در نظر داشت که در ترمزهای دیسکی همواره باید تماس مختصری میان لنت و دیسک وجود داشته باشد اما مقدار این تماس نباید در حدی باشد که لنت‌ها نیرویی به دیسک وارد کنند در غیر این صورت مشکل درگیری لنت بروز کرده و موجبات سایش زودهنگام، سوت‌کشیدن، انحراف ‌حین ترمزگیری و ... را به وجود می‌آورند.

چراغ هشدار ABS روشن شده و یا چشمک می‌زند
هنگامی که محاسبه‌گر ABS خطایی را تشخیص دهد، چراغ هشدار آن درون صفحه نمایشگر روشن شده و به راننده هشدار می‌دهد که مشکلی در سیستم ABS به وجود آمده و از این پس ABS غیر فعال است. در بیشتر موارد، خطای ABS ناشی از بروز مشکل در سنسورهای آن است. در پشت هر چرخ، سنسورهای ABS قرار دارند که این سنسورها به کمک یک عدد چرخ‌دنده یا حلقه دندانه‌دار، سرعت دوران هر چرخ را به محاسبه‌گر ABS ارسال می‌کنند. اگر فاصله سنسور با چرخ دنده از تنظیم خارج شود و یا ‌روی سطح سنسور یا میان دنده‌ها را آلودگی بپوشاند، شاهد خطای ABS خواهیم بود. در ترمزهای کاسه‌ای این امر خصوصا هنگام تجمع غبار لنت رخ می‌دهد. بعد از رانندگی در محیط گل‌آلود یا خاکی نیز ممکن است شاهد چنین خطایی باشیم. سوختن سنسور یا قطع سیم‌های آن نیز از دلایل بعدی چنین هشداری هستند.

در بیشتر موارد با انتخاب لنت ترمز مرغوب از سوت کشیدن آن مصون خواهید بود

ارتعاش و زدن غربیلک فرمان در ترمزگیری، نشانه خرابی دیسک‌های جلو  است

سنسور ABS و چرخ‌دنده آن اگر کثیف شود، شاهد خطای ABS خواهیم بود

نصب صحیح شیم‌ها و فنرهای لرزه‌گیر گامی مهم در فرآیند تعویض لنت است

شیشه شدن یا پله‌کردن دیسک ترمز باعث صدای سوت دائمی و ارتعاش در ترمز است

نویسنده: عارف منظری