ضعف‌های ایمنی راه‌ها در ایران

به گزارش پایگاه خبری«عصر خودرو» به نقل از ایسنا، در نیم‌قرن اخیر، افزایش روزافزون ترافیک در راه‌ها در مقابل فواید اقتصادی و سرعت جابجایی کالا و مسافر، به‌سرعت بر تعداد و شدت سوانح جاده‌ای افزوده است. ازاین‌رو، بحث تصادفات و ضایعات مالی و جانی ناشی از آن، به یکی از چالش‌های اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، در سال‌های اخیر، تصادفات رانندگی به‌عنوان هشتمین عامل مرگ‌ومیر در جهان شناخته شده است. بر اساس این گزارش، هرسال بیش از 1.3 میلیون نفر در سوانح ترافیکی کشته می‌شوند. البته بیش از 90 درصد تلفات جاده‌ای در کشورهای دارای میزان درآمد کم یا متوسط به‌ویژه اقتصادهای نوظهور هستند که در آن‌ها شهرنشینی و توسعه با رشد اقتصادی همراه است.

ایران طبق گفته متخصصان ازجمله کشورهایی است که بیشترین موارد مرگ‌ومیر و مصدومیت ناشی از تصادفات را دارد که این وضعیت در مقایسه با دیگر کشورهای جهان بسیار نگران‌کننده است. کاهش میزان تصادفات جاده‌ای و متعاقباً کاهش جراحات و تلفات ناشی از آن از دغدغه‌های مسئولین است. به همین جهت تحقیق و شناسایی عوامل مؤثر بر تصادفات و ضعف‌های موجود، برای برنامه‌ریزی و به‌کارگیری اقدامات لازم جهت رفع آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد.

در حال حاضر مقایسه و ارزیابی عملکرد ایمنی راه در سطح فراملی عملی شایسته است، چراکه با این مقایسه هر کشوری می‌تواند به درک بهتر و عمیق‌تری از وضعیت ایمنی راه‌های خود دست یابد و برای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در آینده، دقیق‌تر عمل کند.

محققانی از دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین در همین راستا، پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن، به بررسی عملکرد ایمنی راه در ایران و مقایسه آن با کشورهای درحال‌توسعه پرداخته شده است.

در این مطالعه، زیرمجموعه‌ای از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره با عنوان روش‌های فرارتبه‌ای به‌منظور ارزیابی عملکرد ایمنی راه به کار گرفته شده است.

با توجه به نتایج به‌دست‌آمده مشخص شد که در بین پنج رکن ایمنی راه، رکن «مدیریت ایمنی راه» دارای بیشترین اهمیت و رکن «مراقبت بعد از سانحه» دارای کمترین اهمیت است. همچنین، زیرمعیار نهاد راهبر در رکن مدیریت ایمنی راه بیشترین اهمیت و زیرمعیار صندلی کودک از رکن کاربران ایمن راه کمترین اهمیت را از دید کارشناسان دارد.

به گفته حمیدرضا بهنود، استادیار و پژوهشگر دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین و همکارانش، «در بین 15 کشور مورد بررسی، کشور لهستان رتبه اول را کسب کرده و بهترین عملکرد را دارد. دراین‌بین، کشور ایران رتبه 13 را به خود اختصاص داد که بیانگر عملکرد نسبتاً بد کشور ایران نسبت به سایر کشورها است و کشورهای آرژانتین، رومانی و هندوستان در رده‌های بالاتر از ما قرار دارند».

آن‌ها افزوده‌اند: «بیشترین ضعفی که در ایران وجود دارد در رکن مربوط به ایمنی وسایل نقلیه بوده است، درنتیجه بیشترین سرمایه‌گذاری بایستی در این بخش و سپس به ترتیب در بخش‌های بازرسی رسمی، استفاده از صندلی کودک توسط کاربران، نهاد راهبر، عابر پیاده و دوچرخه‌سواران و استفاده از کلاه ایمنی توسط کاربران صورت گیرد».

همان‌گونه که اشاره شد، بر اساس یافته‌های این پژوهش، ازنظر نقاط قوت بیشترین شاخصی که جلب‌توجه می‌کند، سیستم مراقبت از مصدومین در رکن مراقبت بعد از سانحه بود که وضعیت مثبت این شاخص را نسبت به سایر شاخص‌ها نشان می‌دهد.

این یافته‌ها که می‌توانند با دادن دید مناسب به مسئولان امر، در بهبود وضعیت ترافیکی راه‌های کشور مفید باشند، در «پژوهش‌نامه حمل‌ونقل» منتشر شده‌اند. این فصل‌نامه با همکاری پژوهشکده حمل‌ونقل و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی انتشار می‌یابد.