به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از صمت، در سال نو و با امضای قراردادهای جدید خودروسازان با شرکای خارجی، قطعه‌سازان از جمله بخش‌هایی هستند که بیشترین نقش را در تحقق این اهداف بازی می‌کنند. بر این اساس برای آگاهی از روند فعالیت زنجیره‌های تامین خودروسازان، گفت‌وگویی با محمود طالب، معاونت مهندسی و تکوین محصول گروه صنعتی سازه‌گستر انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

روند سفارش خودروسازان برای تولید قطعات چگونه و بر اساس چه استانداردی است؟
گروه صنعتی سازه‌گستر تامین‌کننده تمام قطعات مورد نیاز سایپا به استثنای اکسل، موتور و اجزای مرتبط با پاورتری است. بنابراین فهرستی از قطعات برای خودروهای در حال تولید و نیز خودروهای جدید در تعهد سازه‌گستر است و بسته به برنامه تولیدی تعیین شده در ابتدا سالانه و سپس 3 ماهه و در نهایت یک ماهه تدوین می‌شود. در واقع فهرستی از قطعات در دستور کار قرار دارد که بر اساس آن در گروه‌های تامین و تکوین ـ که پیش‌تر قراردادها با سازندگان منعقد شده ـ تهیه و آماده می‌شود. بدین معنی که امسال می‌دانیم به طور نمونه اگر 400 هزار خودرو داریم و این تعداد شامل 2 هزار قطعه است، در طول یک ماه چند قطعه از کدام سازنده تامین می‌شود. همچنین درباره خودروی جدید به‌تدریج فهرستی که در بالا اشاره شد به جریان خواهد افتاد. خودروهای قدیمی مانند خانواده ایکس 100 یا خانواده تیبا که در حال ساخت آن هستیم نیز فهرست مشخص و فریز شده‌ای دارند. همچنین با تغییرات فناوری و تغییر خواسته‌ها و استانداردها باز قطعات تکراری بوده و تنها تغییراتی جزئی در آن رخ می‌دهد. اما وقتی خودروی جدیدی به چرخه تولید اضافه می‌شود به‌تدریج فهرست جداگانه آماده و ارائه خواهد شد. به طور نمونه در ابتدا 10 درصد و سپس 20 درصد تعیین می‌شود و این درصدها با توجه به توان داخلی و صرفه اقتصادی افزایش می‌یابد و ساخت داخلی آن انجام می‌شود. بدین ترتیب کار سازه‌گستر، گسترده‌تر می‌شود.

در صحبت‌های خود به داخلی‌سازی تدریجی قطعات خودروهای جدید اشاره کردید. پیش از داخلی‌سازی و بومی‌سازی، قطعات چگونه تامین می‌شوند؟
اگر خودرو وارداتی باشد به شکل سی‌کی‌دی وارد می‌شود مانند برلیانس و سراتو که در ابتدا بسته کامل، خریداری و به‌تدریج قطعاتی از این بسته حذف و داخلی‌سازی می‌شود. اما زمانی هست که خودرو از پایه، جدید و در حال طراحی شدن در شرکت سایپاست. در این شرایط ماهیت، اندکی متفاوت است و باید فازهایی طی شود تا به تولید انبوه برسد. به طور نمونه پروژه آینده، اس پی 100 است که در مراحل طراحی به سر می‌برد و سازه‌گستر نیز همزمان کار را پیش می‌برد. بدین ترتیب زمانی که طراحی خودرو به اتمام برسد، تمام قالب قطعات نیز آماده شده است. در واقع خودروسازان و قطعه‌سازان با یکدیگر از صفر تا صد مراحل را کار می‌کنند که یک تا 2 سال طول می‌کشد به نتیجه برسیم.

آیا تاکنون سابقه داشته تولیدات مغایر با درخواست خودروسازان باشد؟
سازه‌گستر در تحویل قطعات بسیار سختگیر است و ایراداتی که به خودمان می‌گیریم از دید یک بیننده بیرونی بسیار زیاد است. در گروه سایپا قطعات برای تایید مراحل سختی را می‌گذرانند، حتی شاید سخت‌تر از رقبای دیگر این شرکت و چه بسا سازندگان از این همه سختگیری شاکی هستند و این موضوع به دلیل اهمیتی است که به کیفیت کار داده می‌شود. روند کار در کشورهای صنعتی به این شکل است که 6 سال روی پروژه خودرویی کار می‌کنند تا محصولی از خط تولید خارج شود. در این میان ممکن است یک خودرو 6 ماه تولید شود اما به طور قطع 6 سال برای آن کار انجام شده است. این در حالی است که در کشور ما به دلیل مسائل اقتصادی موجود، نمی‌توان 6 سال زمان صرف طراحی و تولید یک خودرو کرد و این 6 سال به 2 سال تقلیل می‌یابد. اما وقتی محصولی از خط تولید خارج می‌شود بازخورد گرفته و اگر اشکالی وجود داشته باشد دوباره اصلاح می‌کنیم، به همین علت عوامل متعددی برای کنترل داریم. به طوری که در 3 ماه نخست از بازار بازخورد گرفته و نتایج این رصد را اعمال و اصلاح می‌کنیم؛ اموری که در واقعیت روی کاغذ و با ذهنیات مهندسی نمی‌توان دید و باید در عمل دید. برای تمام شرکت‌های بزرگ دنیا ممکن است یک بار این اتفاق افتاده باشد که قطعه‌ای اشکال داشته و پس از بازگشت اصلاح شود. ممکن است این اتفاق در این حوزه نیز رخ دهد که البته این مسئله جزو استثناهاست. آیا این امکان وجود ندارد که هنگام طراحی خودرو تعامل نزدیکی بین خودروسازان و قطعه‌ساز وجود داشته باشد و همزمان با یکدیگر کار را پیش ببرند؟
به‌طور معمول برای قطعات خودروهایی که سال آینده تولید می‌شوند، سرمایه‌گذاری نمی‌شود زیرا ظرفیت بعضی از این قطعه‌سازان محدود است. در واقع امکانات لازم برای این همه تنوع در یک زمان در کشور فراهم نیست. ضمن اینکه قیمت‌ها گران می‌شود و تولید توجیه اقتصادی نخواهد داشت. این در حالی است که از تمام ظرفیت موجود در صنعت قطعه‌سازی کشور استفاده می‌کنیم و ترجیح می‌دهیم از محصولات داخلی استفاده کنیم.

در حال حاضر سازه‌گستر با چند قطعه‌ساز همکاری دارد؟
همکاری این شرکت صنعتی با 500 تا 600 سازنده شناور است و این تعداد بستگی به قطعات مورد نیاز در زمان‌های مختلف دارد.

وضعیت قطعه‌سازان زیرمجموعه سازه‌گستر به لحاظ فناوری در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
طبیعی است زمانی که گیربکس در حال کار است چرخ‌دنده‌ها با یکدیگر درگیر هستند. صنعت خودرو و قطعه‌سازی کشور نیز این گونه کار می‌کند و همزمان با یکدیگر در حال رشد هستند. بنابراین صنعتگر امروز با صنعتگر 5 سال گذشته تفاوت‌های بسیاری دارد و دانش آنها هر سال بروزتر می‌شود. هر چه ارتباط بیشتر شود، تیراژ افزایش یافته و تنوع تولید و به همان نسبت توسعه نیز بیشتر خواهد شد. ممکن است واحدهایی باشند که هنوز خود را روزآمد نکرده‌اند بنابراین ناگزیر هستند سطح پایین‌تری از قطعات را تولید کنند. اما به طور کلی فناوری در صنعت قطعه‌سازی در حال توسعه و قطعات پیچیده‌تر و فنی‌تر در حال تولید است. ورود محصولات چینی ما را مجبور می‌کند تا با یک سلسله از فناوری‌ها ارتباط برقرار کنیم. زیرا اگر بخواهیم به روش پیشین تولید کنیم نمی‌توانیم در بازار رقابتی باقی بمانیم. از سوی دیگر سازندگان نیز در تلاش هستند هر روز توانایی خود را ارتقا بخشند که به طور طبیعی رقابتی بین سازندگان در جریان است.

شنیده‌ها حاکی است که برخی قطعه‌سازان از قطعات چینی در خودروهای خود استفاده می‌کنند، این روند را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این موضوع ممکن است 2 علت داشته باشد. اما اگر بخواهیم به طور عمومی این شرایط را توصیف کنیم این روند در زمانی رخ می‌دهد که ظرفیت داخلی وجود ندارد و ناگزیر به واردات هستیم. زمانی قطعه‌ای مانند تایر در یک سایز مشخص به ظرفیت لازم می‌رسد در این شرایط تولیدکنندگان داخلی انتظار دارند از محصول ایرانی استفاده شود در حالی‌که خریدها پیش از این شرایط انجام شده که ناگزیر به استفاده از آن هستیم. اگر قطعه‌سازان بتوانند محصولات مورد نیاز را در داخل تامین کنند هیچگاه دست به واردات نخواهند زد. واردات برای تولیدکننده حتی اگر ارزان‌تر تمام شود به مراتب دشوارتر است. زیرا کیفیت محصولات سازنده داخلی تحت کنترل تولیدکننده است و اگر موردی در کیفیت محصول دیده شود در محصول اولیه بوده و در 50 عدد بعدی مشکلات آن رفع خواهد شد اما در محموله‌های وارداتی این موضوع قابل کنترل نیست، بنابراین تولیدکننده ترجیح می‌دهد از محصول ساخت داخل استفاده کند. با این توضیحات می‌توان فهمید اگر قطعه خودرویی که امسال در حال تولید است در داخل تولید نشود، باید به حتم از خارج تامین شود. در حالی که روند سازه‌گستر همیشه تامین قطعات از داخل است.

با توجه به تعداد قطعه‌سازان زیادی که در مجموعه سازه‌گستر در حال فعالیت هستند، آیا راهکاری از سوی سایپا برای پرداخت مطالبات این دست از قطعه‌سازان پیش‌بینی شده است؟
بحث‌های مالی بر مسائلی متمرکز است که مدیریت می‌شود و فرآیند خود را طی می‌کند. اما آنچه مسلم است اینکه سازندگان ما در این چند سال از لحاظ مالی در مضیقه بودند زیرا گردش مالی صنعت خودرو افت داشته که در نتیجه تیراژ نیز کاهش یافته اما امیدواریم امروز کارها روی غلتک بیفتد. سایپا نیز در این‌باره سعی دارد مشکلات را به حداقل برساند. بی‌شک قطعه‌سازان باید بازگشت سرمایه داشته باشند تا روزآمد شوند.

بله به طور قطع. خوشبختانه صنعتگران حوزه خودرو در سال‌های سخت تحریم به سختی کار کرده‌اند و با همین گردش مالی، روزانه 2 هزار دستگاه خودرو اعم از سبک و سنگین تولید می‌شود.
روند صادرات قطعه در سازه‌گستر به چه شکل است؟
در بخش صادرات اقدامات زیادی در حال انجام است. به هر حال بحث صادرات به دلیل ارزآوری، در گروه خودروسازی سایپا دارای اولویت ویژه‌ای است.

سهم سازه‌گستر در تامین قطعات خودروهای سایپا به تفکیک چگونه است؟
برای خودروهای داخلی هر چه در تعهد بوده، تامین شده است. برای نمونه برای خودروهای خانواده تیبا و ایکس 100 همه قطعات به استثنای پاورتری (موتور و اکسل)، از تولید داخل تامین می‌شود. البته همه قطعات در داخل تولید نمی‌شود به طور نمونه ما متولی تولید ورق و فولاد آلیاژی نیستیم و اگر سازندگان داخلی اقدام به تولید این محصولات نکنند، ناچاریم آن را از طریق واردات تامین کنیم.
بحث بر سر قطعات جدی خودرو از جمله موتور و ساخت موتور ملی است. این بحث مربوط به شرکت صنعتی مگاموتور است و سازه‌گستر روی موتور کار نمی‌کند. اما برای بقیه قطعات برنامه داریم تا آن را در داخل بسازیم.

راهکارهای سایپا و سازه‌گستر برای بهبود زنجیره تامین در سال جدید چیست؟
سازه‌گستر خود را مدیر زنجیره تامین می‌داند و متعهد است برای تامین خواسته خودروسازان و مشتریان هر روز به سمت سازندگان با محصولات کیفی‌تر و نیز قیمت اقتصادی‌تر برود. هدف این مجموعه ترجمه خواسته‌های مشتریان در شرکت سایپا و ارتقای محصولات است.