به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو» به نقل از نسیم‌آنلاین، «آزاد سازی تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد اروند» خبری بود که شهریور ماه 93 استاندار خوزستان با عنوان هدیه دولت به مردم از آن یاد کرد، هدیه ای که از همان ابتدا با مخالفت دولت‌مردان دولت یازدهم روبرو شد.
اولین و جدی‌ترین مخالفان تردد خودروهای منطقه آزاد اروند محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت معدن و تجارت و ناصر سراج رئیس بازرسی کل کشور بودند. دایره مخالفان تردد خودروهای پلاک اروند روز به روز بیشتر می‌شود، از الهام امین زاده معاون حقوقی رئیس جمهور گرفته تا اعضای کمسیون اقتصادی مجلس و ترکان دبیر شورای عالی مناطق آزاد، همه و همه تردد خودروهای پلاک اروند را غیرقانونی اعلام کردند.
بعد از کشمکش‌های بین استاندار خوزستان و وزیر صنعت دولت یازدهم هیئت دولت با صدور مصوبه ای حق را به پدر صنعت داد، هیئت وزیران در جلسه 1393/6/19 به پیشنهاد وزارت صنعت، معدن و تجارت و به استناد اصل 138 قانون اساسی مصوبه ای تصویب کرد و آب پاکی را روی دست استاندار خوزستان ریخت، بر اساس این مصوبه تردد خودروهای با پلاک مناطق آزاد صرفاً در محدود این مناطق مجاز است و ورود آن‌ها به قلمرو گمرکی با رعایت قوانین و مقررات مربوط امکان پذیر است. این مصوبه در تاریخ 1393/6/23 از سوی معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شده است.
قانون در این ارتباط چه می‌گوید؟
یک- برابر قانون و مقررات وضع شده بند 3 ماده 9 تصویب نامه مقررات صادرات و واردات و امور گمرکی مناطق آزاد تجاری صنعتی مصوب هشتم خرداد ماه 1373 و همچنین ماده 16 آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی مناطق آزاد و بند (د) ماده 4 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی مصوب سال 1372 بر تردد خودروها در مناطق آزاد دلالت دارد، در نتیجه گرفتن چنین تصمیمی در استان با قانون منافات دارد.
دو- دکتر «سید محمد مهدی غمامی» حقوقدان و استادیار دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق (ع) در بررسی حقوقی بخشنامه استاندار خوزستان با رد صلاحیت مقتدایی جهت افزایش شعاع تردد می‌آورد: مطابق ماده (4) قانون اصلاح قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران – مصوب 1372- تصمیم گیری در خصوص مناطق آزاد تجاری – صنعتی در صلاحیت هیئت محترم وزیران است و هیچ مقامی حق تصمیم‌گیری در خصوص مسایل این منطقه را ندارد.
ضمناً طی یک قاعده‌ی حقوقی صلاحیت‌های تعیین شده توسط قانون، قابل واگذاری به غیر نیست مگر اینکه خود قانون اجازه دهد که در این مورد هم اتفاق نیفتاده است. نکته مهم‌تر آن که تردد خودروهای منطقه‌ی آزاد گرچه تابع تصمیمات هیئت وزیران است ولی: (1) تصمیم هیئت وزیران مطابق «ت» ماده‌ی (4) منوط به تایید فرماندهی کل قوا است: «تصویب مقررات امنیتی و انتظامی مناطق با تأیید فرماندهی کل قوا». (2) با قبول اینکه فرماندهی محترم کل قوا مقررات انتظامی مربوط به تردد خودروهای پلاک مناطق آزاد را تایید کرده است. این مقررات صرفاً در داخل منطقه آزاد معتبر است و نه خارج از منطقه‌ی آزاد.
آزادی تردد خارج از مناطق مصوب، مغایر صریح ماده (1) قانون و روح حاکم بر قانون است چرا که صلاحیت هیئت وزیران تنها محدود است به محدوده‌ی منطقه آزاد که مصوب مجلس می‌باشد (تبصره 3 ماده 1 ) به این ترتیب تصمیم گیری در خصوص تردد خودروهای منطقه آزاد در محدوده‌ی منطقه آزاد در صلاحیت انحصاری هیئت وزیران است و البته آن‌ها هم نمی‌توانند مجوز تردد خارج از محدوده را صادر کنند.
در نتیجه استاندار هیچ صلاحیتی در این زمینه ندارد. این نتیجه را جور دیگری نیز می‌توان استدلال کرد. اینکه در مجموع صلاحیت‌های استانداران در تمامی قوانین و مقررات نمی‌توان متنی را پیدا کرد که به استانداران اجازه تصمیم‌گیری در خصوص مناطق آزاد را داده باشد یا به و اجازه نقض تصمیم صریح قانون گذار را.
از ابتدای امسال2 برابر کل کشور خودرو وارد اروند شد! / خودروهایی که بدون پرداخت عوارض گمرکی وارد می‌شوند.
عبدالحسن مقتدایی استاندار خوزستان یکم شهریور در گفتگو با ایرنا گفت: از ابتدای امسال 25 هزار دستگاه پلاک اروند به خوزستان وارد شده است. این درحالی‌که بر اساس آخرین آمارهای گمرک در 4 ماهه ابتدای امسال 14 هزار و 186 دستگاه خودرو سواری به ارزش بیش از 337 میلیون و 974 هزار دلار وارد کشور شده و ارزش یورویی این میزان واردات 304 میلیون و 456 هزار یورو بوده است.
با این حال و فقط طی چند ماه ابتدایی امسال، استان خوزستان دو برابر کل کشور خودرو وارد کرد، خودروهایی که با پلاک منطقه آزاد اروند شماره گذاری می‌شوند و از پرداخت عوارض گمرکی معاف هستند. این خودرو می‌توانند طی سه بازه زمانی 15 روزه مرخصی بگیرند و از استان خارج شوند. اگر میانگین ارزش هر خودرو وارد شده به این استان طی امسال را 28 هزار دلار در نظر بگیریم، فقط طی 5 ماهه ابتدای امسال حدود 700 میلیون دلار (حدود 2 هزار و 500 میلیارد تومان) ارز از کشور خارج شده است.
دبیرخانه مناطق آزاد همکار اول اجرای بخشنامه غیرقانونی
رویه دبیرخانه شورای مناطق آزاد در قبال تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد اروند انتقاد رسانه ای و همکاری پنهانی است. دبیر شورای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی همواره تردد خودروهای پلاک اروند را غیرقانونی شمرده و می‌گوید : در خوزستان بر اساس مصوبه هیئت وزیران اجازه تردد خودروها تا اهواز صادر شده و خارج از آن تخلف محسوب می‌شود، اما از آنجا که در خارج از مناطق آزاد عوامل برخورد و جلوگیری ارتباطی با مناطق آزاد ندارند و مسوولیت آن بر عهده نیروی انتظامی است. بنابراین باید این کار از سوی نیروی انتظامی انجام شود. 
این در حالی است که اگر منطقه آزاد اروند برگه ترخیص خودروها را صادر نکند پلیس راهنمایی و رانندگی نمی‌تواند این خودروها را شماره گذاری کند. عدم نظارت دقیق منطقه آزاد اروند بر ترخیص این خودروها که از ابتدای امسال تاکنون 25 هزار خودرو از ان‌ها وارد شده نشان دهنده این است که زیر مجموعه آقای ترکان به نوعی از این کار منتفع است.
پلیس؛ همکار دوم اجرای بخشنامه غیرقانونی
عبدالحسن مقتدایی در گفتگو با برنامه زنده تلویزیونی پایش شبکه یک سیما پیرو بحث‌های موجود پیرامون تردد خودروهای پلاک اروند در استان خوزستان گفت: این که می‌فرمایند تردد در شعاع 120 کیلومتر فقط مجاز است، از مرکز استان سه چهار مسیر به منطقه آزاد ختم می‌شود و هیچ کس شرطی نگذاشته که شما از کدام جاده به سمت مناطق آزاد تردد کنید.
14 شهرستان استان ما در مسافت 120 کیلومتر با منطقه آزاد هستند و فقط 8 شهر است که خارج از این محدود است.
این گفته استاندار خوزستان با واقعیت هم‌خوانی ندارد، فقط شهرهای اهواز، شادگان، ماهشهر، بندر امام و بخشی از رامشیر در محدوده 120 کیلومتر شعاع هوایی به مرکزیت سازمان منطقه آزاد اروند قرار می‌گیرند. شهرهایی همچون هندیجان، امیدیه، بهبهان، رامهرمز، باغملک، ایذه، هفتکل، مسجد سلیمان، اندیکا، شوشتر، شوش، دشت آزادگان، لالی، گتوند و مخصوصاً دزفول و اندیمشک اصلاً در محدوده شعاع 120 کیلومتر قرار نمی‌گیرند.
در سایت منطقه آزاد اروند و در بیان محدوده تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد اروند آمده است : محدوده تردد 1- تا پلیس‌راه اهواز در ابتدای محور اندیمشک. 2- تا پلیس‌راه اهواز در ابتدای محور رامهرمز. 3- تا پلیس‌راه اهواز در ابتدای محور ماهشهر (اتوبان اهواز – ماهشهر). 4- تا ابتدای محور ملا ثانی تقاطع کمربندی شمالی اهواز. 5- تا کیلومتر 5 جاده اهواز – حمیدیه.
با این حال پلیس طبق قانون باید جلوی تردد خودروهایی که خارج از محدوده در حال تردد هستند را بگیرد.
آیا استاندار توانست سازمان بازرسی را قانع کند تا جلوی تخلف را نگیرد؟
ناصر سراج در مراسم تودیع و معارفه بازرس کل استان آذربایجان غربی در این ارتباط گفت: متأسفانه شاهد بودیم در برخی مناطق آزاد ماشین‌های لوکس و گران‌قیمت وارد کشور می‌شد و در شهرها تا شعاع 120 کیلومتر و فراتر از آن با اخذ مجوزهایی در مناطق دیگر تردد می‌کردند و این در حالی بود که عوارض مربوطه را پرداخت نمی‌کردند و دولت متضرر می‌شد.
در این زمینه گزارش جامعی از سوی سازمان بازرسی خدمت رئیس‌جمهور ارسال شد که این گزارش به آقای جهانگیری ارجاع و هفته گذشته در دولت مطرح و مصوب شد هیچ‌کس تحت هیچ شرایطی حق ندارد از مناطق آزاد به مناطق دیگر که دارای گمرک هستند ماشین وارد کند و همچنین تردد این به کل ممنوع شد.
بعد از این اظهارات استاندار خوزستان سازمان بازرسی را فاقد صلاحیت اظهار نظر در مورد خودروهای اروند خواند و گفت : هیچ کدام از مسئولینی که در مورد تردد خودروهای پلاک اروند در استان خوزستان اظهار نظر کرده‌اند اعم از وزیر و بازرسی و دیگران در جایگاهی نیستند که در این ارتباط نظر دهند و نمی‌توانند به این قضیه ورود بکنند، اگر کسانی که مخالف تردد این خودروها هستند، از خود من می‌پرسیدند، من آن‌ها را توجیه می‌کردم. متأسفانه آقای نعمت زاده و بازرسی کل کشور و همه آن‌هایی که جنجال به راه انداختند؛ با بنده که مسئول هستم و باید توضیح و پاسخ بدهم، تماس نگرفتند.
اما این استاندار در تازه‌ترین اظهار نظر در این رابطه گفته؛ یک سال و اندی است که سازمان بازرسی تمامی مسائل مربوط به تردد خودروهای پلاک اروند در سطح استان خوزستان را مورد بررسی قرار داده، جواب‌ها ارائه شده و در مورد تردد خودروهای پلاک اروند هیچ مشکلی را ندیده‌اند.
تبعات تردد خودروهای لوکس در خوزستان
دکتر مجید ابهری جامعه شناس در این ارتباط می‌گوید: در استانی مثل خوزستان که موقعیت افراد بین صفر و صد می‌باشد عبور این خودروها موجب ایجاد سرخوردگی و تبعیض شده است و مخصوصاً بر جوانان تأثیر مستقیمی گذاشته است.
وی می‌گوید: بدبینی به نظام، احساس حقارت در مقایسه با هم ‌سن و سالان خود و یا حس انتقام جویی نسبت به جامعه و سرمایه داران در جوانان ممکن است به خروش اجتماعی و تنش رفتاری منجر شود، بنابراین تردد این خودروهای لوکس علاوه بر اینکه به اقتصاد کشور آسیب می‌زند منجر به عواقب نامطلوب اجتماعی نیز می‌شود.
دکتر ابهری اعتقاد دارد توسعه تردد خودروهای خارجی به تمام مناطق بدون در نظر گرفتن وضعیت اجتماعی، اقتصادی عواقب ناخوشایندی برای جامعه به دنبال خواهد داشت. احساس تبعیض و فاصله طبقاتی ممکن است در رفتارهای افراد و روابط اجتماعی حتی روابط درون خانوادگی آن‌ها تأثیر مستقیم بگذارد و جرائمی مانند سرقت، زورگیری و باج‌گیری را به دنبال خواهد داشت.
کارشناسان نیز بر این باورند از آنجایی که اغلب این خودروها را خودرو های آمریکایی و اروپایی تشکیل می‌دهند و همچنین به دلیل عدم صدور قطعه از طرف این کشورها به ایران، در آینده ای نزدیک خوزستان به گورستان ماشین‌های خارجی تبدیل می‌شود.
در صورتی خرابی این خودروها علاوه بر اینکه در استانی مانند خوزستان تعمیرکار حرفه ای برای تعمیر این خودروها وجود ندارد، افراد نیز در این ناچار می‌شوند با توسل به دلالان کشورهای حاشیه خلیج فارس اقدام به تهیه قطعات این خودروها آن هم با چند برابر بیشتر از قیمت اصلی ان بکنند.
ترغیب مردم به خرید جیپ آمریکایی
استاندار خوزستان در مراسم تجلیل از صادر کنندگان نمونه استان و در ترغیب مسئولان و مردم برای خرید ماشین‌های لوکس و امریکایی گفت: محض اطلاع باید بگویم من 2 خودروی جیپ آمریکایی پلاک اروند برای خود و پسرم خریداری کرده‌ام بنابراین هیچ نگرانی وجود ندارد و برای خرید آن اقدام کنید. (پایگاه خبری تحلیلی شوشان کد خبر: 21577 تاریخ انتشار: 27 آبان 1393 )
استاندار خوزستان در تازه‌ترین اظهار نظر خود اعلام کرده که برگ برنده رو می‌کند و می‌گوید : من فوت کوزه گری خود را هنوز نگه داشته‌ام و اگر جوسازی‌ها بیش از این شود، شکل دیگری از مقابله با این افراد را رو می‌کنیم.