به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»،  تولیدکنندگان تایر در سکوت خبری، قیمت جدید محصولاتشان را تعیین و به شبکه توزیع بازار اعلام کردند و نخستین سری خرید از تولیدکنندگان در هفته گذشته نهایی شد تا از هفته بعد قیمت جدید لاستیک برای مردم رونمایی شود. در حالی که همه تصور می کنند سقف افزایش قیمت انواع تایر 50 درصد است، شنیده ها از برخی فروشندگان بازار حاکی از آن است که افزایش قیمت تایرهای تولید داخل از میانگین 65 تا 90 درصد متغیر است و این یعنی باید بعد از اعلام قیمت های جدید در بازار منتظر زلزله در این حوزه باشیم. تولید کنندگان تایر پیشتر از ابتدای سال تا مردادماه طی 2 مرحله مجموعا مجوز افزایش تا 55 درصد قیمت را دریافت کرده بودند و در فاز جدید 50 درصد مجوز افزایش قیمت اعطا شد که با احتساب این موضوع، قیمت تایر هم اکنون در بازار نسبت به اسفند ماه سال گذشته بیش از 150 درصد افزایش را نشان می دهد. ما به بهانه این رویداد مهم در یکی از پرتقاضاترین بازارهای مصرفی جانبی خودرو، به سراغ ساسان فرقدین، مدیر استارتاپ هایپرتایر و یکی از فعالان این بازار رفته ایم تا رویدادهای بازار و صنعت لاستیک را دقیق تر مورد بررسی قرار دهیم.

- نخستین واکنش فروشندگان بازار نسبت به افزایش قیمت تایرها چه بوده است ؟
با افزایش قیمت ها در بازار، فروشندگان با مشکل تامین نقدینگی مواجه شده اند. این مساله تنها مختص تایرهای تولید داخل که مشمول افزایش قیمت زیاد شده اند نمی شود بلکه برای تایرهای خارجی نیز افزایش نرخ ارز نیمایی مزید بر علت شده و بازار تایر با مشکل تامین نقدینگی در هر دو حوزه تایرهای داخلی و وارداتی مواجه است.

-قیمت لاستیک مشخصا در فهرست جدید شرکت ها چقدر افزایش پیدا کرده است ؟
تولیدکنندگان تایر در دو مرحله تا مردادماه مجوز افزایش جمعا 55 درصدی قیمت را داشتند و مجدد از ابتدای آذرماه مجوز افزایش 50درصدی قیمت به آن ها اعطا شد اما در حقیقت قیمت ها بیشتر از این میزان افزایش پیدا کرده است و تولیدکنندگان اعداد تعیین شده را رعایت نکردند و همه بالاتر از این میزان قیمت ها را افزایش داده اند.

- آیا وزارت صمت نظارتی بر قیمت گذاری ها نداشته است؟
روند قیمت گذاری از سوی وزارت صمت و سازمان حمایت به انجمن تولیدکنندگان تایر واگذار شده بود و من شنیده ام که این وزارت خانه به قیمت های جدید اعتراض کرده اما وقتی شرکت ها برای فروشندگان بازار صورت حساب صادر کرده اند و پول سری جدید تایرها را هم گرفته اند دیگر این اعتراض تاثیری ندارد.

-میانگین افزایش قیمت تایرها چقدر بوده است؟
میزان افزایش قیمت ها متغیر بوده به گونه ای که در برخی سایزها افزایش 70 یا 90 درصدی قیمت مشاهده می شود اما در مجموع به طور میانگین افزایش قیمت کمتر از 65 درصد نداشته ایم. یک جفت تایرپراید در اسفند سال گذشته پیش از 3 مرحله افزایش قیمت حدودا 348 هزار تومان قیمت داشت در حالی که در فهرست جدید قیمت هر جفت آن به 886 هزار تومان رسیده که نشان دهنده افزایش بیش از 150 درصدی است.

- در تایرهای سایز بزرگ تولید داخل وضعیت افزایش قیمت ها به چه صورت است ؟
قیمت گذاری جدید تایرهای سایز بزرگ داخلی به هیچ وجه توجیه منطقی ندارد چرا که این تایرها سابقه درخشانی در بازار ندارند و ما در روند نصب، مشکلات زیادی با این تایرها بخصوص در زمینه بالانس داریم اما نحوه قیمت گذاری جدید به گونه است که این تایرها رقیب تایرهای وارداتی شده اند که با نرخ دلار در کشور عرضه می شوند و این موضوع نشان دهنده اعتماد به نفس بالای تولید کنندگان است. برای مثال در قیمت گذاری جدید یک برند، تایر سایز 205/55R16 حلقه 899 هزار تومان تعیین شده یعنی یک تایر رینگ 16 ایرانی جفتی 1.8 میلیون تومان در حالی که برند معتبر خارجی مانند تراینگل، با همین سایز جفتی 2.1 میلیون تومان است که از نظر تکنولوژی و کیفیت، تفاوت بین تراینگل و این تایر ایرانی زمین تا آسمان است و دلیلی ندارد که مشتری به سراغ تایر ایرانی برود.

-به نظر می رسد برند های سازنده تایر که قبلا بسته به کیفیت و برند، اختلاف قیمت داشتند در فهرست جدید قیمت ها، مشابه یکدیگر افزایش قیمت داده اند، آیا این موضوع صحت دارد؟
سناریو قیمت گذاری جدید به گونه ای است که برند های نسبتا ضعیف داخلی، با استفاده از نفوذ در ارگان های مربوطه، تایرهایشان را مشابه دیگر برند ها گران کرده اند و هم اکنون تایرها ی همه برند ها در هر سایز تقریبا قیمت مشابهی دارد. برند ها در قیمت گذاری جدید، گران ترین لاستیک از هر برن درا مبنا گاشته اند و نه لاستیک تولیدی خودشان و سپس روی آن قیمت فرمول افزایش را اعمال کرده اند. موضوع اینجاست که خیلی از این برند ها عرضه گسترده ای در خطوط تولید خودروسازان (OEM)  دارند و این افزایش قیمت درامدشان از خطوط تولید خودروسازان را به شدت افزایش می دهد در حالی که از نظر کیفیت مشکلات فراوانی در بازار دارند.

-چرا مجوز چنین افزایش قیمتی به تولید کنندگان تایر داده شد؟
تولیدکنندگان تایر معتقد بودند که افزایش قیمت ها باعث می شود قیمت ها در حاشیه بازار کاهش پیدا کند در حالی که در فاز جدید افزایش قیمت، حتی با شروع زمزمه ها، قیمت ها نه تنها کاهش پیدا نکرد بلکه حاشیه بازار هم قیمت هایش را افزایش داد به گونه ای که برای مثال قبل از افزایش قیمت ها، قیمت یک جفت تایرپراید در بازار آزاد 900 هزار تومان بود و تولیدکنندگان قیمت جدید 886 هزار تومان برای هر جفت را تعیین کردند و الآن قیمت آن در حاشیه بازار به حدود 1.3 میلیون تومان برای هر جفت رسیده است! مادامی که قیمت گذاری دستوری وجود داشته باشد و تولید کنندگان بخواهند عدم بهره وری را در قیمت گذاری جبران کنند این اتفاق ادامه خواهد داشت.

-آینده بازار تایر با قیمت ها جدید را چگونه می بینید ؟
من آینده خوبی را برای این بازار متصور نیستم. تولید کنندگان ایرانی درست است زحمت زیادی می کشند اما فناوری،ماشین آلات و بسازی از متریال و دانش فنی آن ها وارداتی و بعضا متعلق به چند دهه قبل است که تحقیق و توسعه نیز بر پایه همین دانش نسبتا قدیمی انجام می شود. به محض آنکه فرصتی برای واردات تایر بوجود بیاید که چندان هم دور نیست، مردم اقبال بیشتری نسبت به برند های وارداتی نسبت به برند های تولید داخل نشان خواهند داد و در نهایت تایر ایرانی با حاشیه زیان بالا باید به فروش برسد.

-آیا قیمت های جدید، تایرهای ایرانی را وارد رقابت با تایرهای وارداتی کرده است؟
بله در این شرایط برای مثال برند معتبری مانند تراینگل که در زمره تایرهای نسبتا اقتصادی وارداتی قرار می گیرد می تواند گزینه جایگزین به مراتب بهتری در برابر تایرهای داخلی باشد. تایرهای وارداتی مستقیما وابسته به نرخ ارز و شرایط گمرکی هستند و اگر تغییرات تعرفه ای بوجود نیاید، با کاهش ارز که پیش بینی می شود آن ها به رقبای سرسختی برای تایرهای داخلی بدل شوند. فروشنده های سنتی ممکن است تایرهای وارداتی را در بازار به دلیل افزایش قیمت داخلی ها افزایش قیمت دهند اما ما به دلیل اینکه باید معاملات را در سامانه آنلاین تجارت ثبت کنیم، تایرهای وارداتی را با قیمت مصوب در سایت هایپرتایر عرضه می کنیم.

-آیا تایرهای ایرانی با وجود افزایش قیمت، افزایش کیفیت هم داشته اند ؟
نه تنها با اطمینان نمی توانیم بگوییم کیفیتشان افزایش پیدا کرده بلکه بر اساس گزارشات خدمات مجموعه هایپر تایر می توانیم بگوییم کیفیت آن ها کاهش محسوسی داشته است. ما گزارش های زیادی در زمینه نابالانسی یا مشکل در فرم تایرهای ایرانی طی ماه های اخیر داشته ایم و این موضوع در تایرهای سایز بزرگ و اسپرت بیشتر مشاهده می شود به گونه ای که مصرف سرب ما برای بالانس تایرهای ایرانی به شدت افزایش پیدا کرده و سری جدید تایرهای تولیدی ایرانی به سختی بالانس می شوند.

-اگر بخواهید یک تایر ایرانی را با تایر هم قیمت وارداتی مقایسه کنید، چه تفاوت هایی دارند؟
در حال حاضر قیمت یک جفت تایر تراینگل تقریبا با نرخ حاشیه بازار همه سایزهای تایرهای ایرانی برابری می کند اما مردم یا آن را نمی شناسند یا می گویند تایر چینی است در حالی که این تایر با تکنولوژی روز تولید کننده برند گودیر در بازار چین است و در زمینه تولید تایرهای متعدد از جمله تایرهای خودروهای سنگین معدنی در زمره برترین های جهان قرار دارد.
یکی از بزرگترین مشکلات تایرهای ایرانی که در بلندمدت و در معرض آب و هوا مشاهده می شود، خشکی و از دست دادن انعطاف پذیری است که در نتیجه چسبندگی آن را پایین می آورد اما این اشکال در تایرهای دارای استاندارد های بین المللی کمتر دیده می شود و برندی مانند تراینگل در این زمینه عملکرد خوبی بخصوص در کلاس تایرهای اقتصادی دارد.تایرهای خارجی مانند تراینگل به دلیل فناوری بالا سبک تر هستند و در نتیجه استفاده از آن ها مصرف سوخت نسبت به استفاده از تایرهای ایرانی کاهش پیدا می کند. اختلاف وزن هر حلقه تایر ایرانی با تایری مانند تراینگل از حدود نیم کیلو تا 2 کیلو در سایزهای بزرگ است. یکی دیگر از مزیت های تایرهای خارجی، تولید صدای کمتر در حرکت خودرو است که در نتیجه استاندارد بین المللی متفاوت آن ها حاصل می شود. نکته دیگر این است که تایری مانند تراینگل در یک کارخانه تمام رباتیک به تولید می رسد و به دلیل دخیل نبودن دست در تولید، کیفیت کلیه تولیدات در یک سطح قرار دارد اما در تایرهای ایرانی شاهد همسانی محصولات نهایی نیستیم و محصولات خروجی کیفیت برابر و مشابهی ندارند. در زمان نصب، تایرها روی خودرو باید بالانس شوند. بر اساس تجربه ای که ما در هایپرتایر داشته ایم، اگر یک تایر ایرانی به حدود 50 گرم سرب برای بالانس نیاز داشته باشد، همان سایز از برند راینگل حدود 25 تا 30 گرم سرب برای بالانس نیاز دارد که موجب آسودگی بیشتر خاطر در رانندگی هم می شود. گارانتی مساله مهم دیگری است که در تایرهای ایرانی بازه 30 تا 36 ماهه است که در برخی برند ها مدت هاست به مشکلات تایرهای مراجعه کننده برای گارانتی رسیدگی نشده اما برخی برند ها به خوبی رسیدگی می کنند. این در حالی است که تایر خارجی مانند تراینگل 5 سال گارانتی از زمان تاریخ تولید درج شده روی تایر ارائه می کند که تقریبا زمانی فراتر از عمر مفید کامل لاستیک را شامل می شود.

-آیا تایرهای وارداتی از نظر تیراژ توانایی رقابت با تایرهای تولید داخل را دارند ؟
واردکنندگان ترمز های زیادی اعم از نوسان نرخ ارز، ابزار تعرفه و ... را پیش رو دارند. هیچ وقت فراموش نمی کنیم که به بهانه حمایت از تولید داخل؛ واردات محدود شد و تولیدکنندگان مدعی بودند که امکان تامین تایرهای مورد نیاز بازار حتی تا رینگ 16 اینچ را دارند اما در عمل اینگونه نبود چرا که در بازار حاشیه قیمت بوجود آمد و این به معنی مشکل در تامین تایر مورد نیاز بازار است. اگر تولیدکنندگان توان تامین نیاز بازار را داشتند حاشیه قیمت بوجود نمی آمد.

-آیا در فاصله اعلام قیمت های جدید با افزایش تقاضا برای خرید لاستیک مواجه بودید ؟
ما هنوز هم موجود باقی مانده قبل را در هایپر تایر با قیمت قبلی عرضه می کنیم و افزایش زیادی تقاضا طی این مدت تا اعلام قیمت های جدید را تجربه کردیم. ما به دلیل شفافیت قیمت ها و ثبت در سامانه تجارت نمی توانیم تایر را فراتر از قیمت رسمی بفروشیم اما از اشتیاق مشتریان در شرایط کنونی مشخص است که با افزایش رسمی قیمت ها باید منتظر افزایش چشمگیر قیمت ها در حاشیه بازار نیز باشیم. مشتریان همواره آماده غافل گیر شدن از سمت بازار هستند برای همین و از ترس افزایش بیش از میزان وعده داده شده قیمت ها، همواره با زمزمه گرانی، برای خرید و حتی انبار کردن آن محصول می شتابند.

-آیا تولیدکنندگان تایر در شرایط تحریم عملکرد خوبی داشتند ؟
به نظر من تولیدکنندگان تایر، فرصت طلایی تثبیت برند ها در بازار مصرف داخلی را از دست دادند. آن ها از حدود 2 سال قبل می توانستند با شبکه سازی مدرن و توزیع منصفانه، روش های نوین را جایگزین روش های سنتی گذشته کنند اما با تکیه بر همان روش های سنتی و عدم انعطاف در برابر بازار و با افزایش روز افزون هزینه های زنجیره توزیع، فرصت را از دست دادند.

-هایپر تایر به عنوان نخستین پایگاه فروش آنلاین تایر با نرخ مصوب و بالانس و نصب در محل با خودروهای مجهز، همواره با رشد تقاضا و فروش مواجه بوده، آیا تولید کنندگان تایر در این راه سهمیه هایپر تایر را افزایش داده و از این روند استقبال کرده اند؟
تمامی تولیدکنندگان تایر در مسیر عکس فروش ما حرکت کرده اند و هر چقدر تقاضا و ارائه خدمات ما بیشتر شد، همکاری شرکت ها کمتر شد و ضربه های سنگین به سهمیه تخصیص یافته به هایپر تایر زدند. تولید کنندگان هزینه های زیادی را روی زنجیره توزیع وارد کرده اند که از آن جمله می توان به افزایش ودیعه، کاهش حاشیه سود و ... اشاره کرد که در نتیجه هزینه توزیع کنندگان را افزایش داد. هایپر تایر که هر ماه با افزایش چشمگیر خریداران و مراجعه کنندگان مواجه است، سهمیه اش از تولید کنندگان داخلی طی ماه‌های اخیر به حدود یک سوم کاهش پیدا کرده که نشان می دهد شرکت ها با روند مثبت این مجموعه همراه نیستند.

خبرنگار و عکاس: اعظم صباغ