به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، به گفته کارشناسان، هر چند توافق هسته‌ای تاثیر بسیاری در بخش‌های مختلف صنعت خودرو از جمله تولید، کیفیت و قیمت دارد؛ اما مجموع این عوامل تاثیر مستقیمی در بخش تقاضا دارند، موضوعی که با رکود یکساله بازار خودرو ابعاد تازه‌ای پیدا کرده است.

مدت‌ها است که صنعت خودرو کشور با «چالش تقاضا» روبه‌رو ست. چالشی که رغبت تولید بیشتر را در شرکت‌های خودروسازی کاهش داده و مدتی است دست از سر خودروسازان برنمی‌دارد و این نگرانی را افزایش داده که مبادا پیش‌بینی‌ آنها برای تحقق 4/ 1 میلیون دستگاهی تولید در سال‌جاری را با مشکل مواجه کند. با این حال خودروسازان براساس برنامه تولید خود پیش می‌روند و امیدوارند که در آینده نزدیک بخش تقاضا لااقل به عرضه خودرو برسد.

بسیاری از کارشناسان بحران تقاضا در صنعت و بازار خودرو را ناشی از تاثیرپذیری این صنعت از مسائل کلان سیاسی و اقتصادی از یکسو و کاهش کیفیت و افزایش قیمت می‌دانند. مشکلی که در سال‌های 91 و 92 با بحران تولید آغاز شد؛ بنابراین پس از افزایش یکباره قیمت‌ها به دلیل تشدید تحریم‌ها توانی برای مشتریان باقی نگذاشت و بخش تقاضا در صنعت خودرو را با چالش روبه‌رو کرد. با این وجود، دوران تلخ خودروسازان با ارائه برنامه‌های مدون در زمینه مباحث کلان سیاسی و اقتصادی به سر آمد و این موضوع باعث بهبود شرایط اقتصادی در سال 93 شد به طوری که تیراژ تولید خودرو در کشور با افزایش 50 درصدی به 2/ 1 میلیون دستگاه رسید. از سوی دیگر هر چند توان مشتری ایرانی برای خرید خودرو با توجه به تورم موجود افزایش آنچنانی نداشت، اما تقاضا طبق رویه معمول پیش می‌رفت .بحران تقاضا در بازار خودروی کشور در نیمه سال گذشته نمود پیدا کرد و مشتریان خودروهای داخلی به بهانه عدم تناسب قیمت با کیفیت محصولات داخلی از خرید دست کشیدند و حتی در برهه‌ای تولیدات خودروسازان را تحریم کردند، اما ادامه این موضوع حالا نگران‌کننده شده است. در این بین بسیاری از کارشناسان مشکل بحران تقاضا در بازار خودرو را به علت انتظار کاهش قیمت از سوی مشتریان و بلاتکلیفی آنها می‌دانند و معتقدند که با اعلام خبر توافق در ماه‌های آینده بازار خودرو نیز جان خواهد گرفت.

در همین راستا با تحقق توافق هسته‌ای حالا خودروسازان امید به رونق بازار دارند و امیدوارند در دوران پساتحریم با روشن شدن وضعیت اقتصادی کشور و پایان یافتن دوران بلاتکلیفی، مشتریان از یک سو و حضور خودروسازان خارجی از سوی دیگر بخش تقاضا در صنعت خودرو را تحریک کنند.

بسیاری از کارشناسان نیز معتقدند که مشکل ایجاد شده برای بخش تقاضا که بحران بسیاری را در بازار و صنعت خودرو ایجاد کرد در دوران پساتحریم رو بهبود می‌رود. دورانی که در آن به میزان عرضه محصول، تقاضا نیز به اندازه کافی وجود داشته باشد و بازار نقش مهمی در تعیین قیمت خودرو خواهد داشت.

تحریک تقاضا با ورود خودروسازان خارجی

اگرچه تحریم‌های همه‌جانبه کشورهای غربی علیه ایران بسیاری از مناسبات اقتصادی کشور را با چالش جدی مواجه کرد و صنعت و بازار خودرو با تاثیرپذیری از تحریم‌ها، بحرانی‌ترین شرایط را تجربه کرد به طوری که خودروسازان خارجی حاضر در ایران بار سفر بستند و رفتند با این وجود حالا با تحقق توافق هسته‌ای بسیاری امیدوارند در دوران پساتحریم با حضور دوباره خودروسازان خارجی در بازار ایران ضمن رفع مشکلات، بازار کنش مثبتی نشان دهد و بخش تقاضا نیز تحریک شود. بسیاری از کارشناسان نیز با تاکید بر حضور خودروسازان خارجی به‌صورت همکاری مشترک با خودروسازان ایرانی از بهبود کیفیت و توسعه محصول در بازار ایران خبر می‌دهند و معتقدند که این موضوع می‌تواند موجب افزایش تقاضا در بازار خودروهای داخلی شود.

آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» مشکل خودروسازان در گذشته را ناشی از اعمال تحریم‌ها می‌داند و می‌گوید: در چند سال گذشته خودروهای داخلی با وجود افت کیفیتی که داشتند به دلیل افزایش قیمت نتوانستند مشتری ایرانی را راغب به خرید کنند؛ زیرا مشتریان نمی‌توانستند نسبتی میان قیمت و کیفیت محصولات برقرار کنند. همین موضوع باعث شد تا بازار و صنعت خودرو با کاهش تقاضا روبه رو شود.
بغزیان معتقد است که در دوران پساتحریم صنعت خودرو می‌تواند با دریافت دانش و تکنولوژی روز ضمن افزایش کیفیت به توسعه محصولات خود بپردازد. این موضوع می‌تواند رغبت مشتری ایرانی به خرید خودرو را افزایش دهد.

در همین راستا احمد نعمت‌بخش، رئیس انجمن خودروسازان کشور نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: بعد از لغو تحریم‌ها، شرکت‌های خودروساز توسعه محصولات خود را به سمت خودروهای اروپایی و آمریکایی سوق می‌دهند که این موضوع فرصت بسیار مطلوبی برای بالابردن سطح تکنولوژی و کیفیت خودروهای داخلی است و از سوی دیگر جلب اعتماد مشتریان به‌منظور افزایش تقاضا در کشور است.
وی با اشاره به اینکه در دوران پساتحریم بستر همکاری‌های بیشتر به جریان خواهد افتاد و توسعه محصولات و تنوع در بازار مطمئنا رضایت مردم را جلب خواهد کرد، می‌افزاید: باید در نظر داشته باشیم که ورود تکنولوژی و مدل‌های جدید و متنوع شرکت‌های بین‌المللی و از همه مهم‌تر معتبر جهانی نیازی است که مردم ایران بسیار احساس می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد که اکنون مشتریان از تولید خودروهای داخلی قدیمی رضایت ندارند و ما به عنوان خودروساز این موضوع را قبول داریم، باید در کشور تولید خودروهای قدیمی هرچه زودتر متوقف شود و محصولاتی به روز به بازار عرضه کنیم تا تقاضا نیز افزایش داشته باشد.

به اعتقاد وی از آنجا که بازار خودرو کشور ظرفیت بسیار بالایی دارد شرکت‌های خودروساز می‌توانند به‌صورت اشتراکی با خودروسازان خارجی همکاری کنند، در چنین صورتی خودرو با قیمت مناسب و کیفیت خوب در بازار عرضه می‌شود و به مرور تقاضا نیز با عرضه موجود در بازار بالانس می‌شود و قیمت محصولات نیز براساس خواست مشتری خواهد بود.
با این حال محمدرضا نجفی‌منش در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در حال حاضر تقاضای موجود در بازار در حالت انتظاری است. مردم تاکنون منتظر نتیجه مذاکرات بودند تا ببینند که چه اتفاقی صورت می‌گیرد به همین دلیل بازار خودرو با رکود در تقاضا مواجه بود.

وی با اشاره به بلاتکلیفی مشتریان خودرو از اوایل سال جاری تاکنون که نتیجه مذاکرات عنوان شد، ادامه می‌دهد: با اعلام نتیجه مذاکرات هسته‌ای مشتریان از بلاتکلیفی خارج می‌شوند و مساله کاهش تقاضای موجود در بازار نیز رفع می‌شود.
قیمت رقابتی، شرط افزایش تقاضا

بسیاری از کارشناسان برای مشکل کاهش تقاضا در بازار راه‌حل‌های مختلفی ارایه می‌دهند که مهم‌ترین آنها ارائه قیمت رقابتی است. قیمتی که با قدرت خرید مشتریان خودرو مطابقت داشته باشد. با وجود توصیه‌های بسیار کارشناسان اقتصادی در این باره اما خودروسازان بار دیگر درخواست خود مبنی‌بر افزایش قیمت خودرو را روی میز شورای رقابت گذاشتند. افزایش قیمتی که عمده‌ترین عامل در ایجاد رکود بازار خودرو و کاهش تقاضا خوانده می‌شود.
در این زمینه آلبرت بغزیان شرط جدی تحریک تقاضا در بازار و صنعت خودرو کشور را تناسب میان قیمت و کیفیت محصول می‌داند و می‌گوید: موضوع مهم‌تر آن است که در حال حاضر مشتری ایرانی به‌دلیل رفع تحریم‌ها توقع کاهش قیمت دارد؛ بنابراین خودروسازان نباید نسبت به انتظار مشتریان بی‌توجه باشند؛ درنتیجه شرط افزایش بخش تقاضا، ارائه قیمت مناسب به مشتریان است. در همین رابطه محمدرضا نجفی‌منش نیز می‌گوید: از آنجا که قدرت خرید مشتری ایرانی در طول سال‌های گذشته کاهش یافته؛ بنابراین باید ضمن افزایش و توسعه محصول و ارائه خودرو با کیفیت بتوانیم محصولات را با قیمت رقابتی و براساس توان مشتریان ارائه دهیم.وی معتقد است برای اینکه تقاضا در بازار خودرو تحریک شود باید وام‌های با بهره کم برای متقاضیان فراهم شود تا مردم از محل درآمدهای آتی خود به خرید خودرو بپردازند.با این حال احمد نعمت‌بخش معتقد است که قیمت خودرو باید افزایش پیدا کند؛ زیرا افزایش هزینه‌های خودروسازان باعث زیانده شدن صنعت خودرو شده است.

وی می‌افزاید: به جای آنکه فشار وارد شده به خودروسازان بیشتر شود باید در طولانی مدت به افزایش توان مشتریان ایرانی بپردازیم تا تقاضا افزایش پیدا کند.