انواع کامیون‌های سه‌محوره در کشورمان را از نظر تیپ حرکتی بشناسیم

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، در مطلب زیر به بررسی انواع دو‌محوره و سه‌محوره در بین کامیون‌های موجود در کشورمان می‌پردازیم.

تعریف تک‌‌
اصطلاحی که در بین مردم کشورمان درباره کامیون‌های دو‌محوره شنیده می‌شود، تک است که اشاره به تک‌محور‌بودن محور‌های محرک آن دارد. البته به اشتباه حتی ممکن است کامیون‌های دو‌محوره دو‌دیفرانسیل نیز در این بین تک خوانده شوند که به دلیل تعداد بسیار کم مدل‌های شخصی اینگونه کامیون‌ها، این اشکال چندان هم بزرگ نخواهد بود. اما همان‌طور که در مطالب گوناگون گفته‌ایم، بهتر است تا به آرایش محور اینگونه خودرو‌ها اشاره شود که به تیپ آنها به طور فنی و علمی 2×4 گفته می‌شود که بیانگر وجود 4 نقطه اتصال با زمین (‌4 لاستیک در دو محور، بدون در نظر گرفتن اینکه محور عقب دارای تایر‌های دوتایی است یا تکی؛ چرا‌که این نحوه استفاده تاثیری در نامگذاری‌ها نخواهد داشت‌) و محرک‌بودن فقط دو نقطه از این 4 نقطه اتصال است. به عبارت دیگر، به معنی حضور دو محور در کامیون است که فقط یک محور آن دارای دیفرانسیل بوده و محرک و پیش‌برنده است.

سه‌محوره‌ها ‌
اما در انواع سه‌محوره، هر چند دو آرایش کلی 2×6 و 4×6 و تعداد بسیار کم مدل‌های سه‌دیفرانسیل 6×6 به طور شخصی و غیر‌نظامی می‌توان دید، اما در بین همین آرایش ساده سه‌محور‌بودن هم انواع گوناگونی از نظر تیپ حرکتی و فابریک یا کارگاهی بودن آنها وجود دارد که در این قسمت به توضیح کوتاهی از آنها خواهیم پرداخت. البته باید بدانیم که در مدل‌های سه‌محوره 2×6 یعنی دارای یک دیفرانسیل و یک محور محرک هم، محور دوم غیر‌محرک می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد. از این نظر که فرمان‌پذیر باشد و یا نباشد، در صورت فرمان‌پذیر‌بودن در پشت چرخ جلو باشد و یا جلوی محور محرک و یا پشت آن، دارای تایری هم‌سایز محور‌های دیگر باشد و یا تایری کوچک‌تر داشته باشد و.‌.‌.

سه‌محوره 4×6 ‌
یکی از شایع‌ترین و رایج‌ترین تیپ‌های کامیون‌ها و کشنده‌های سه‌محوره، نمونه دارای دو‌دیفرانسیل یا به عبارتی دارای دو محور محرک است که در زبان فنی به آن 4×6 گفته می‌شود. این نوع کامیون‌ها و کشنده‌ها به صورت فابریک دارای سه محور هستند که دو محور انتهایی آنها نقش پیش‌برنده را بازی می‌کند. می‌توان گفت جز تعداد محدودی از ساخته‌های یکی از شرکت‌های کوچک اروپایی، همه مدل‌های 4×6 بدون قابلیت بالاگیر هستند که به  این معنی است که محور سوم همیشه ‌روی زمین در حرکت است که از این رو، استهلاک این کامیون‌ها کمی بالاتر است. باید بدانیم که محور محرک عقبی در زمان نیاز و به خواست راننده درگیر می‌شود و در زمان معمولی، فقط محور دوم نقش محور محرک و به جلو برنده را بازی می‌کند تا به این صورت استهلاک خودرو کمتر شود.

سه‌محوره 2×6 بالا گیر فابریک‌
برخی ‌شرکت‌های تولیدی اقدام به نمونه‌های فابریک از کامیون‌ها و کشنده‌های سه‌محوره خود با آرایش 2×6 می‌کنند. برخی ‌‌از این محصولات در قدیم قابلیت بالا‌بردن محور سوم خود را نداشتند و این محور به صورت همیشگی ‌روی زمین در حرکت بود. اما به سرعت کمپانی‌ها اقدام به طراحی و ساخت انواع بالاگیر کردند تا به این شکل فقط محور سوم در زمانی که نیاز است، استفاده شود. این نمونه خودرو‌ها امروزه هم در اروپا کاربرد و طرفداران زیادی دارد که می‌توان گفت در انواع کشنده بیشتر از نمونه‌های کامیونی دیده می‌شود. در کشنده‌های اروپایی معمولا محور بالاگیر در وسط قرار می‌گیرد و در هر طرف محور چرخ‌های تکی قرار دارد و این در حالی است که در مدل‌هایی که چرخ‌های بالاگیر از نوع جفتی است، این محور در عقب نصب می‌شود. در گذشته و حال هم انواع سه‌محوره‌های بالاگیر در کشورمان تولید و عرضه شده ‌و حتی کشنده‌هایی از این دست نیز دیده می‌شود.

سه‌محوره 4×6 بالا گیر فابریک ‌
این روش آرایش محوری فقط توسط شرکت سیسو دنبال می‌شود و این شرکت فنلاندی که در گذشته محصولاتی بر اساس رنو و در حال حاضر تولیداتی بر اساس مرسدس بنز دارد، اولین شرکت سنگین‌ساز دنیاست که از این روش برای محصولاتش استفاده می‌کند. در واقع این شرکت که دست توانایی نیز در ساخت خودرو‌های خاص و نظامی نیز دارد، برای آکتروس و آروکس‌های ساخت مرسدس بنز، محور‌های خاص خود را قرار می‌دهد و از این راه کامیون‌هایی با آرایش حرکتی مختلف تا انواع تمام چرخ محرک تولید می‌کند.
مهم‌ترین ویژگی محور‌های ساخت این شرکت جدا از توانایی‌های بالاتری که برای تحمل بار و فشار‌های بیشتری دارند، توانایی آنها در بالا گرفته‌شدن با وجود محرک‌بودن آنهاست تا به این روش هم استهلاک کمتری داشته باشند و هم در زمان نیاز، کمک به حرکت خودرو کنند. البته این تکنولوژی ممکن است در مدل‌های چهار و پنج‌محوره این شرکت نیز پیاده شود و فقط مختص انواع سه‌محوره آن نیست.

سه‌محوره 2×6 بالا‌گیر غیر‌فابریک‌
با حضور کامیون‌های سه‌محوره 2×6 فابریک در بازار کشورمان، آهنگران و صنعتگران نیز اقدام به تبدیل انواع دو‌محوره 2×4 به نمونه‌های سه‌محوره 2×6 کردند تا از این طریق تناژ حمل بار این کامیون‌ها افزایش پیدا کند. به این کامیون‌ها اصطلاحا جَکی یا قپان گفته می‌شود که جَکی اشاره به بالا رفتن محور اضافه‌شده با یک جک دارد. این جک در این نمونه می‌تواند پنوماتیک، هیدرولیکی و یا حتی برقی هیدرولیکی باشد. سیستم فنربندی و اتصال این محور به‌گونه‌ای است که شبیه به یک ترازو یک کفه‌ای که در یک طرف سنگ و در طرف دیگر بار قرار دارد، عمل می‌کند و به همین خاطر به این شیوه سه‌محوره‌کردن، قپان نیز گفته می‌شود. مرسدس بنز‌های زیادی از سری‌های 1921 و 1924 سه‌محوره، از این نوع هستند که تناژ حمل باری برابر با نمونه‌های 4×6 فابریک دارند اما استهلاک کمتری برای راننده خود خواهند داشت هر چند که قدرت مانور این کامیون‌ها به خاطر نداشتن سیستم‌های قفل‌کن و جفت‌کن، پایین‌تر از مدل‌های گفته شده است.