خودروسازان زیر منگنه "افزایش بهای تمام شده" و "شورای رقابت"

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» ، از بزرگان و لیدرهای این صنعت می‌توان به دو خودروساز بزرگ (ایران خودرو و سایپا) اشاره کرد؛ این دو شرکت و سایر شرکت‌های خودروساز در رالی چند ماه گذشته شاخص بورس، حرفی برای گفتن نداشتند و بازار نیز به این گروه توجه خاصی نداشت. این در حالی است که شروع روند صعودی بورس افزایش نرخ ارز بود و از آنجایی که صنعت خودرو یک صنعت "ارزبر" محسوب می‌شود و بخش قابل توجهی از قطعات خودرو وارد می‌شوند، افزایش نرخ ارز به مزاج این صنعت خوش نیآمد و شرایط را برای ادامه فعالیت خودروسازان مشکل کرده است و تنها در صورتی وضعیت این شرکت‌ها بهبود می‌یابد که بتوانند مجوز افزایش نرخ فروش محصولات خود را از شورای رقابت دریافت کنند که این مهم نیز بسیار سخت و زمان‌بر خواهد بود.
به هرحال قیمت ارز افزایش یافت و خودروسازان با توجه به افزایش نرخ ارز و عدم دریافت مجوز برای افزایش نرخ فروش محصولات خود، شرایط نامناسبی را پشت سرگذاشتند؛ بسیاری از تحلیلگران این صنعت، منتظر بودند تا گزارش‌ها 6 ماهه این دو غول خودروسازی کشور روانه کدال شود تا راحت‌تر و دقیق‌تر در خصوص وضعیت این دو شرکت اظهار نظر کنند. در ادامه به بررسی اجمالی صورت‌های مالی شش‌ماهه این 2خودروساز خواهیم پرداخت.
ایران خودرو اسیر افزایش نرخ ارز
در نگاه اول به صورت‌های مالی 6 ماهه ایران خودرو، نخستین نکته‌ای که جلب توجه می‌کند، درآمدهای عملیاتی شرکت است؛ به‌دلیل افزایش نرخ ارز، برای مدت محدودی فروش خودرو توسط شرکت‌های خودروسازی متوقف شد که دلیل اصلی آن را می‌توان در بلاتکلیفی قیمت فروش جستجو کرد. این مهم از جمله مهمترین دلایل کاهش درآمد عملیاتی شرکت ایران خودرو است. در ردیف درآمدهای عملیاتی شاهد آن هستیم که درآمدهای عملیاتی مربوط به 6 ماهه نخست 97 حدود 112 هزار میلیارد ریال است که در مقایسه با مدت مشابه 15 درصد کاهش را تجربه کرده است.
از سوی دیگر، بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی نیز در مقایسه با مدت مشابه نیز تغییر خاصی نداشته که نشان می‌دهد با توجه به آن که درآمدهای عملیاتی تغییری نداشته است، اما بهای تمام شده با توجه به افزایش نرخ ارز زیاد شده است. همین موضوع منجر شد تا بر خلاف نیمه نخست سال گذشته، شرکت در سال 97 صورت‌های مالی خود را با زیان ناخلص همراه کند. زیان ناخالص شرکت برابر با 9 هزار میلیارد ریال که با توجه به منفی بودن سایر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی، این رقم به 14 هزار میلیارد ریال زیان عملیاتی تبدیل شده است.
متاسفانه هزینه های مالی که کمر بسیاری از شرکت‌های تولیدی را خم کرده است، در این شرکت نیز وجود دارد و با احتساب هزینه‌های مالی، شرکت دارای 25 هزار میلیارد ریال زیان در 6 ماهه نخست سال جاری است. زیان شرکت در 6 ماهه نخست امسال به ازای هر سهم 1678 ریال بوده که رقم بسیار قابل توجهی است.
ایران خودرو که برای سال 97 قصد اعلام سود داشت، به یکباره و با گزارش شش ماهه خود فعالان بازار را غافلگیر کرد؛ هر چند که ممکن است، در 6 ماهه دوم سال جاری و با توجه به رایزنی‌هایی که با شورای رقابت انجام خواهد شد، وضعیت بهتر شود.
افزایش سرمایه راهی برای بهبود وضعیت آینده
همچنین خبرهای گوناگونی پیرامون ایران خودرو وجود دارد که از آن جمله می‌توان به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها اشاره کرد، اگر ایران خودرو تصمیم بگیرد که افزایش سرمایه انجام دهد، قطعا شرایط بسیار متفاوت خواهد بود، هر چند این خبر، فقط از نظر قیمتی و ساختار مالی شرکت تاثیرگذار خواهد بود و اتفاق خاصی در بنیاد شرکت رخ نخواهد داد. اما به هر حال خبر مثبت بوده و می‌تواند برای بهبود وضعیت آینده شرکت مثمرثمر باشد.
سایپا هم زیان داد
افزایش بهای تمام شده محصولات
سایپا نیز صورت‌های مالی 6 ماهه خود را روانه کدال کرد، این شرکت نیز حال و روز خوشی نداشت و مانند ایران‌خودرو نیمه نخست سال را به زیان به پایان رساند. اما تفاوتی که صورت‌های مالی سایپا با ایران‌خودرو دارد، بهبود درآمدهای عملیاتی شرکت در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته است. شرکت در 6 ماهه نخست سال جاری، 53 هزار میلیارد ریال درآمد عملیاتی کسب کرده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 12 درصد رشد داشته است، اما بهای تمام شده کالای فروش رفته، نه تنها تمام آن 12 درصد را جبران کرده، بلکه فراتر از آن نیز رفته است. بهای تمام شده نیز نسبت به سال گذشته 19 درصد افزایش داشته است که مانند ایران‌خودرو، نتیجه افزایش نرخ ارز است.
هرچند این شرکت در صورت‌های مالی 6 ماهه خود سود ناخالص شناسایی کرده است، اما سایر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی منجر شده تا سود ناخالص به زیان عملیاتی تبدیل شود. هزینه‌های مالی نیز موجب شد تا شرکت پرونده نیمه نخست سال جاری را با 17 هزار میلیارد ریال زیان روانه کدال کند. زیان شرکت به ازای هر سهم برابر با 437 ریال است.
شرایط شرکت‌های خودروسازی در نیمه نخست سال جاری چندان مناسب نبود، اما به واقع کلید حل مشکل این صنعت چیست؟ زمانی که برجام به نتیجه رسید، اولین گروهی که مورد اقبال بازار قرار گرفت، صنعت خودرو بود. دلیل آن نیز ورود غول‌های خودروسازی جهان به‌ویژه خودروسازان فرانسوی بود. شرکت‌هایی که در سال 91 بدون پرداخت هیچ گونه غرامتی، ایران را ترک کردند و خودروسازان داخلی ضررهای بسیار سنگینی متحل شدند. اما در کمال ناباوری و پس از موفقیت برجام، مجددا شرکت‌های خودروساز داخلی با همان شرایط قبلی اقدام به عقد قرارداد با شرکت‌های خودروسازی خارجی کردند.
صنعت خودرو هم نیروی انسانی خلاق و هم پتانسیل‌های لازم را برای شکوفایی در داخل کشور دارد و تنها حلقه مفقوده این صنعت، اهتمام مسئولان است. راه پیشرفت و توسعه صنعت خودروسازی از مسیر خودکفایی می‌گذرد و باید هر چه سریع‌تر حلقه وابستگی این صنعت با کشورهای خارجی قطع شود، هر چند این اقدام ممکن است چند سال زمان ببرد تا صنعت خودروسازی بتواند به صورت مستقل به روند توسعه و پیشرفت خود ادامه دهد، اما قطعا بهترین و کارآترین مسیر برای صنعت خودرو همان مسیری است که صنعت پتروشیمی طی کرده و الگوی مناسبی برای دیگر صنایع کشور شده است.
محمود احترامی، کارشناس شرکت بین المللی آلپاری