سرگردانی بیمه‌شدگان شخص ثالث

به گزارش پایگاه خبر«عصرخودرو» به نقل از شهروند، برای مثال از ابتدای ‌سال جدید مبلغ ریالی دیه از ١٦٥‌ میلیون تومان به ١٩� ‌میلیون تومان برای ماه‌های غیر حرام و از ٢٢� ‌ میلیون تومان به ٢٥٣.٣‌ میلیون تومان برای ماه‌های حرام افزایش یافت. بر این اساس بیمه‌گذاران باید برای تهیه الحاقیه مربوط به مابه‌التفاوت افزایش دیه اقدام و تعهدات بیمه‌نامه وسیله نقلیه خود را افزایش دهند. این در حالی است که از ٢١ فروردین ٩٥ نخستین ماه حرام (رجب) آغاز شد و بیمه‌گذاران شخص ثالث باید با دریافت الحاقیه سقف تعهدات حداکثری قبلی خود را از ٢٢� ‌ میلیون تومان به ٢٥٣‌ میلیون تومان افزایش دهند؛ چراکه درغیراین‌صورت، اگر حادثه‌ای برای راننده خودرو اتفاق بیفتد که در آن ملزم به پرداخت دیه شود، مابه‌التفاوت مبلغ دیه ‌سال قبل و جدید یعنی ٣٣‌ میلیون تومان را باید خود بپردازد.

در این زمینه شرکت‌های بیمه سقف تعهدات بیمه شخص ثالث را در زمان حادثه محاسبه می‌کنند ولی به دلیل این‌که به‌طور معمول فرآیند رسیدگی و دادرسی پرونده‌های مربوط با دیه بیش از یک‌ سال طول می‌کشد و پرداخت دیه براساس یوم‌الادا بودن انجام می‌شود، مابه‌التفاوت مبالغ دیه زمان حادثه با دیه روز برای دارنده بیمه شخص ثالث مشکل‌آفرین می‌شود و در بسیاری از موارد باعث زندانی شدن مقصر حادثه می‌شود.

قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث یکی از قوانینی است که به دلیل آزمایشی بودن با مشکلات بسیاری برای ذینفعان خود شامل شرکت‌های بیمه، بیمه‌گذاران شخص ثالث و خسارت‌دیدگان ثالث همراه بوده است. درمجموع می‌توان برای این قانون که البته هم‌اکنون مراحل دائمی‌شدن خود را می‌گذراند دو مشکل اصلی مطرح کرد که نخست به سازوکار دریافت الحاقیه پس از اعلام نرخ دیه جدید از سوی قوه قضائیه مربوط می‌شود و دیگری درخصوص میزان و نحوه دریافت دیه خسارت‌دیدگان است که به دلیل طولانی شدن فرآیند دادرسی در دادگاه‌ها همواره به سال‌های بعد کشیده شده و باعث تفاوت مبلغ بیمه شخص ثالث خودرو با مبلغ دیه روز است که البته قرار است در قانون جدید هردوی این مشکلات برطرف شود.

قانون بیمه شخص ثالث پس از اصلاحاتی جزئی در سال ١٣٨٧ از سوی مجلس شورای اسلامی برای یک دوره آزمایشی پنج‌ساله یعنی تا پایان ‌سال ١٣٩٣ ابلاغ شد تا پس از پایان دوره آزمایشی یک‌بار برای همیشه این قانون اصلاح و دائمی شود. بر این اساس قانون اصلاح‌شده که البته به اعتقاد برخی کارشناسان همچنان اشکالات و کاستی‌هایی دارد در سال ٩٤، بررسی و تصویب مجلس را پشت‌سر گذاشته و به شورای نگهبان ارجاع شده است. این درحالی است که این قانون که هم‌اکنون و در سال جاری نیز ملاک عمل قرار دارد و داشت، مشکلات زیادی برای بیمه‌شدگان و خسارت‌دیدگان ایجاد می‌کند. درواقع برخی از ابهامات و مسکوت ماندن برخی از موارد مانند نحوه پرداخت دیه خسارت‌دیدگان فوتی شرکت‌های بیمه، بیمه‌شدگان و حتی خسارت‌دیدگان را دچار مشکل می‌کند.

وجود 1235 راننده زندانی در کشور

بر همین اساس هم‌اکنون تعداد زیادی از مقصران حادثه به همین دلیل در زندان به سر می‌برند. در همین زمینه مدیرعامل ستاد دیه کشور از زندانی بودن 1235 راننده در اثر حوادث رانندگی خبر می‌دهد. سیداسدالله جولایی با بیان این‌که مرگ حدود شش هزار ایرانی در سوانح رانندگی نوروزی 5‌ سال اخیر یک هشدار بزرگ برای دریافت الحاقیه‌ است، گفت: تنها با احتساب دو هفته اول سال‌های 90 تا 94 حدود 5‌ هزار و 738 هموطن جان خود را از دست دادند و چند‌برابر این آمار مصدوم و مجروح را در کشور داریم که مشکل بیشتر مسببان این حوادث اگر روانه زندان شده باشند، بعد از موضوع اطاله دادرسی بدون‌ شک بحث عدم دریافت الحاقیه بیمه‌های شخص ثالث است.

به گفته مدیرعامل ستاد دیه کشور هم‌اکنون از جمع ١٢٣٥ محکوم حوادث رانندگی حاضر در سطح زندان‌های کشور 780 مددجوی واجد شرایط (370 محکوم ناشی از فوت و 410 زندانی منجر به جرح) بابت عدم توانایی در پرداخت دیه در حبس به سر می‌برند.

مشکلات حل می‌شود

در راستای دائمی شدن قانون بیمه اجباری شخص ثالث و همچنین مزایای آخرین اصلاحات اعمال‌شده در این قانون طبق تغییرات لحاظ‌شده در قانون جدید با دریافت بیمه‌نامه‌های صادره در ‌سال 95 پرداخت مابه‌التفاوت برعهده صندوق تأمین خسارت‌های بدنی است و اقدامات وقت‌گیر برای خرید الحاقیه به‌طور عملی حذف شده است.

بدین ترتیب طبق اعلام مسئولان بیمه مرکزی الحاقیه‌های بیمه شخص ثالثی که مردم اخیرا خریداری کردند آخرین الحاقیه دریافتی خواهد بود و از‌ سال آینده و براساس قانون جدید نیازی به دریافت آن نخواهد بود و طبق سازوکار تعریف‌شده شرکت‌های بیمه به صورت خودکار باید نسبت به افزایش تعهدات بیمه‌گذاران خود اقدام کنند.

از سوی دیگر با افزایش 30 ماده فعلی به 68 ماده، بسیاری از کاستی‌های قانون در پیشگیری از ورود افراد بدهکار دیه به زندان رفع شده و با استناد به این دو بند که تصریح دارد دستگاه قضا باید تا 15 اسفند ماه هر ‌سال نرخ دیه را اعلام کند و همچنین تمام پرداخت تعهد شرکت‌های بیمه‌گر بایستی یوم‌الادا شوند؛ با‌ قاطعیت می‌توان گفت ورودی زندانیان تصادفات بعد از ابلاغ این قانون دو‌ رقمی خواهند شد.

در همین ارتباط محمدابراهیم امین، رئیس‌ کل بیمه مرکزی در مورد نحوه پرداخت مابه‌التفاوت دیه تصادفات ناشی از اطاله دادرسی در دادگاه گفت: در مواردی که پوشش‌های بیمه‌نامه‌ ناکافی باشد و شرکت‌ بیمه تعهدی برای پرداخت خسارت نداشته باشد، در آن صورت مابه‌التفاوت دیه از صندوق خسارت‌های بدنی پرداخت می‌شود.

وی با اشاره به مصوبه دولت مبنی بر پرداخت مابه‌التفاوت دیه حوادث رانندگی از صندوق خسارت‌های بدنی گفت: در قانون جدید بیمه شخص ثالث این نواقص برطرف می‌شود تا لازم نباشد نهاد دیگری عهده‌دار این کار شود.

تفاوت‌های قانون جدید و قدیم

از جمله مهم‌ترین تفاوت‌های قانون جدید بیمه شخص ثالث در مقایسه با قانون ‌سال 1387 «پیش‌بینی ضمانت‌های اجرایی مناسب برای بیمه‌شدن کلیه وسایل نقلیه موتوری زمینی و برخورد با خودروهای فاقد بیمه شخص ثالث»، «گسترش پوشش‌های بیمه‌ای و عدم نیاز به خرید الحاقیه بابت افزایش سالانه دیه»، «اصلاح معیارهای تعیین حق‌ بیمه و تاثیر سوابق رانندگی و بیمه‌ای دارنده در تعیین میزان آن با لحاظ ملاحظات اجتماعی»، «توسعه وظایف و تکالیف صندوق تامین خسارت‌های بدنی به منظور بسط پوشش زیان‌دیدگان حوادث رانندگی»، «جبران مطلوب خسارت‌های حوادث رانندگی»، «الزام دولت به ایجاد سامانه جامع حوادث رانندگی»، «پیش‌بینی ضمانت‌های اجرایی کیفری و مالی برای جلوگیری از تقلبات و تخلفات بیمه‌ای» و «اتخاذ تدبیر لازم برای اعمال نظارت مؤثرتر بر فعالیت‌های شرکت‌ها و برخورد با موارد قصور یا تخلف آنها از اجرای قانون» است.

سرگردانی خریداران الحاقیه بیمه

این در حالی است که با وجود هشدارهای مکرر بیمه مرکزی ایران در خصوص ضرورت خرید الحاقیه بیمه شخص ثالث برای همسان‌سازی تعهدات بیمه‌نامه با دیه ٢٥٣‌ میلیون تومانی از زمان ابلاغ دیه جدید تا ٢١ فروردین‌ماه که با آغاز نخستین ماه حرام قمری مصادف بود، هنوز بخشی از بیمه‌گذاران موفق به خریداری الحاقیه نشدند. بر این اساس، قطع بودن و ضعف‌های ساختاری شبکه نرم‌افزاری یکی از مهم‌ترین دلایل خدمت‌رسانی نامطلوب نمایندگی‌های بیمه به مشتریان خرید الحاقیه بود.

بر اساس گفته فعالان این صنعت، هرگاه میزان استفاده از این شبکه به‌خصوص در روزهای پایانی‌ سال و زمان صدور الحاقیه‌ها افزایش می‌یابد این شبکه با قطعی‌های مکرری روبه‌رو می‌شود. به همین دلیل برخی از شرکت‌های بیمه اعلام کردند که صدور الحاقیه بیمه شخص ثالث حتی روز تعطیل جمعه مصادف با ٢� فروردین - یک روز مانده به آغاز ماه حرام - هم انجام می‌شود.

با این وجود، تعداد نمایندگی‌های فعال در این روز نیز به اندازه کافی نبود و باعث شد بسیاری با وجود آغاز ماه حرام و افزایش یک‌باره مبلغ دیه بدون الحاقیه بمانند و در روزهای بعد نسبت به خریداری آن اقدام کنند.