به‌گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از ایسنا،  کارشناسان محیط زیست در یک مطالعه گسترده مشاهده کردند که سال گذشته میزان انتشار گاز کربن در صنعت انرژیِ جهانی از سال 2011 میلادی با بیشترین سرعت افزایش یافته‌ است و  میزان انتشار گاز کربن در سال 2018 حدود دو درصد افزایش داشته که نسبت به سال‌های 2011 به بعد سریع‌تر بوده‌ است.

در این بررسی آمده‌ است که میزان انتشار گاز کربن در صنعت انرژی جهانی در سال گذشته طی مدت یک دهه با بالاترین سرعت افزایش داشته‌ است. همچنین در گزارش سالانه انرژی جهانی شرکت BP برای اولین بار تاکید شده که نوسانات دمایی، استفاده جهانی از سوخت‌های فسیلی را به رغم اقدامات صورت گرفته برای مقابله با آب و هوایی افزایش داده است.   

تغییرات دمایی ثبت شده که حاکی از گرم‌تر یا سردتر شدن روزها بیش از حد طبیعی است، به جهش بزرگ در میزان مصرف گاز در جهان طی 30 سال کمک کرده‌ است. طبق اعلام روزنامه گاردین، همچنین این تغییرات دومین افزایش متوالی مصرف زغال سنگ را به دنبال داشته و روند کاهشی ثبت شده طی مدت سه سال را که اوایل این دهه گزارش شده بود، تغییر داده‌ است. 

اما طبق اعلام سایت مدیریت کل اوپک و روابط با مجامع انرژی، طی هشت سال گذشته، 3.3 میلیون بشکه در روز افزایش تقاضای نفت خودروهای شخصی مربوط به خودروهای شاسی بلند بوده و با ادامه روند استقبال عمومی، انتظار می‌رود دو میلیون بشکه دیگر به این رقم تا سال 2040  افزوده شود که اثر حضور 150 میلیون خودروی برقی را خنثی می‌کند.

این موضوع نشان می‌دهد که تغییر الگوها و سلایق مصرفی، می‌توانند بر میزان دستیابی به اهداف کلان کاهش انتشار تاثیرگذار باشد.

تعداد خودروها در ایران به ازای هر 1000 نفر، 240 دستگاه و متوسط مصرف روزانه بنزین در سال 1397 حدود 88 میلیون لیتر بوده است. بر اساس اعلام مؤسسه مطالعات و کنترل ترافیک تهران، مصرف بنزین طی سال‌های 1390 تا 1397 کمی کمتر از 50 درصد افزایش داشته است. این در شرایطی است که سال گذشته ایران از فهرست کشورهای وارد کننده بنزین خارج شد که همین مساله لزوم توجه به میزان مصرف را بیش‌تر کرده است.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که برای کاهش مصرف بنزین می‌توان در مرحله اول به تولید و استفاده از خودروهای کم مصرف روی آورد، سیاست بعدی با توجه به حجم ذخایر گاز کشور می‌تواند برنامه جایگزینی سوخت CNG با بنزین باشد، همچنین گسترش حمل و نقل عمومی و یا سیاست‌های قیمتی نیز می‌تواند باعث کنترل و کاهش مصرف بنزین در کشور باشد.

سیاست‌گزاران نسبت به مصرف بنزین حساس باشند

در این باره علیرضا صادق‌آبادی - معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران - تاکید دارد که سیاست‌گزاران باید همیشه نسبت به مصرف بنزین در کشور حساس باشند و تا زمانی که در بودجه کشور محلی برای واردات بنزین یا درآمدی برای ایران از محل صادرات آن در نظر گرفته نشده باشد، سیاست‌گزاران نسبت به هشدارهای افزایش مصرف واکنشی نشان نمی‌دهند و در واقع نسبت به آن حساسیت ندارند.

در حال حاضر ظرفیت تولید بنزین ایران حدود 110 میلیون لیتر در روز و متوسط میزان مصرف حدود 94 میلیون لیتر در روز اعلام شده است که طبق گفته‌های مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، این میزان مصرف با تعداد خودروهای موجود سازگاری ندارد و این عدد را می‌توان در گینس به عنوان آماری منفی ثبت کرد و این در شرایطی است که سیاست‌گذار حساسیتی بر افزایش مصرف ندارد و این به دلیل تأمین سوخت از داخل است چراکه تولید داخلی بنزین نه بر واردات و نه بر صادرات اثری ندارد.

روند صعودی مصرف بنزین

همچنین  محسن دلاویز - مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت - به ایسنا گفته بود که مصرف نهایی انرژی در سال 1395 معادل 1348.65 میلیون بشکه معادل نفت خام بوده است که حدود 24 درصد آن معادل 320 میلیون بشکه معادل نفت خام در بخش حمل و نقل مصرف شده است. (48 درصد بنزین، 34 درصد نفت گاز و 15 درصد گاز طبیعی) که از این میزان مصرف انرژی در بخش حمل و نقل حدود 273 میلیون بشکه معادل نفت خام آن در بخش فرآورده‌های نفتی بوده است.

وی در ادامه با بیان این‌که متوسط مصرف روزانه بنزین در سال 1396 حدود 80.7 میلیون لیتر و در سال 1397 حدود 87.7 میلیون لیتر بوده است، تصریح کرد: در این راستا رشد مصرف بنزین در سال 1397 نسبت به سال 1390، معادل 46.5 درصد و هم‌چنین رشد مصرف بنزین در سال 1396 نسبت به سال 1395 بیش از هشت درصد بوده است.

به گفته مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، در سال 1396 به طور متوسط روزانه 51.7 میلیون دلار یارانه (13.1 میلیون دلار یارانه بابت بنزین و 38.6 میلیون دلار یارانه بابت نفت گاز) پرداخت شده است.

راهی برای کاهش مصرف سوخت

از سوی دیگر منطقی کردن سهم هر یک از مدل‌های حمل و نقل از کل حمل و نقل ایران، توسعه حمل و نقل ریلی و کاهش مصرف سوخت در خودروهای تولیدی و ارتقای فناوری تولید خودرو و موتورسیکلت و حرکت به سمت تولید هیبریدی و الکتریکی بخشی از اقدامات در این حوزه اعلام شده است. بر این اساس ارتقای کیفیت و کارکرد ناوگان حمل و نقل کشور (نوسازی ناوگان)، اصلاح، تکمیل، بهبود و تدوین قوانین و مقررات و استانداردهای مرتبط با مصرف سوخت و حمل و نقل و نظارت بر اجرای صحیح آن‌ها، اصلاح و بهبود وضعیت ترافیک و کاهش تقاضای سفر، استفاده از سوخت‌های اقتصادی و سالم‌تر با رویکرد سوخت‌های تجدیدپذیر، بهینه کردن کیفیت سوخت‌ها و سایر فرآورده‌های نفتی مورد مصرف در خودروها و نحوه توزیع آن‌ها و فرهنگ سازی، آموزش و اطلاع‌رسانی، مهم‌ترین مواردی است که در این حوزه مورد توجه قرار گرفته است.

فرسودگی بیش از 1.9 میلیون خودرو طی پنج سال آینده

اما درباره روند کاهشی میزان CO2 خودروها از سال 82 تا 96، مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت اعلام کرده که میانگین وزنی مصرف سوخت خودروهای تولیدی در اتحادیه اروپا در سال 2015 برابر 5.6 لیتر در صد کیلومتر (معادل 130 گرم بر کیلومتر انتشار co2) بوده که این عدد در سال 2020 باید به 4.1 لیتر در صد کیلومتر (معادل 95 گرم بر کیلومتر انتشار co2) برسد که هدف گذاری آمریکا برای 2020 مقدار 5.5 لیتر در صد کیلومتر است.

باید توجه کرد که اتحادیه اروپا در صورت عدم رعایت حدود مجاز تعیین شده، جرایم سنگینی برای تولید کنندگان لحاظ کرده است؛ جرایم لحاظ شده برای انتشار بیش از حد مجاز در دو مرحله در نظر گرفته شده است؛ به‌طوری‌که بین سال 2012 تا 2019 برای یک گرم بر کیلومتر اول اضافه‌تر از حد مجاز، پنج یورو به ازای هر خودرو، برای یک گرم بر کیلومتر دوم اضافه‌تر از حد مجاز، 15 یورو به‌ازای هر خودرو، برای یک گرم بر کیلومتر سوم اضافه‌تر از حد مجاز، 25 یورو به‌ازای هر خودرو و برای میزان انتشارهای بیش‌تر از سه گرم بر کیلومتر از حد مجاز، مقدار 95 یورو برای هر گرم بر کیلومتر به‌ازای هر خودرو اخذ می‌شود.

به اعتقاد کارشناسان، پرداخت سالانه 900 هزار میلیارد تومان یارانه، در شرایطی که بودجه سالانه حدود 400 هزار میلیارد تومان است، هیچ توجیه اقتصادی ندارد و لازم است هر چه سریع‌تر، روند غیر بهینه تخصیص یارانه به بخش انرژی کشور اصلاح شود. البته و بدون تردید نمی‌توان یک‌شبه، مسیر اصلاح الگوی مصرف انرژی را طی کرد و لازم است در این فرآیند، حمایت از دهک‌های کم درآمد جامعه به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

با تمام این اوصاف، اصلاح الگوی مصرف انرژی در ایران به یک الزام تبدیل شده و استقرار مدیریت انرژی در صنایع مختلف نیز از جمله اقدام‌هایی است که به بهبود مصرف کمک می‌کند. بر این اساس، فرهنگ‌سازی از الزام‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت عنوان شده و شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت هم اعلام کرده با توجه به این مهم، طرحی را با مشارکت دانش آموزان کلید زده که پایش‌های این شرکت نشان می‌دهد این طرح نتایج خوبی هم داشته است. در نتیجه، مباحث مرتبط با اصلاح الگوی مصرف انرژی با حمایت وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش، در مدارس و دانشگاه‌های کشور باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.