14 درصد اصفهانی ها از موتورسیکلت برای تردد در شهر استفاده می کنند که بعد از خودرو شخصی محبوب ترین وسیله نقلیه است؛ همین راکبان موتورسیکلت عامل اصلی آلودگی هوا در شهر اصفهان هم شده اند که به زعم کارشناسان نصف جهان آلوده ترین شهر ایران شده است.
راکبان موتورسیکلت سهم عمده ای از صدمه دیدگان و فوت شدگان در راه ها را هم به خود اختصاص داده اند. در کشورهای پردرآمد 5 تا 18 درصد مرگ و میرها، عامل ترافیکی است و این درصد در کشورهای در حال توسعه دوبرابر می شود.
از سوی دیگر میزان مرگ و میر راکبان موتورسیکلت سوار 14درصد با تصادفات جاده‌ای و 38 درصد هم از طریق تصادفات درون‌شهری است؛ در اصفهان موتورسیکلتها عامل اصلی تصادفات هستند و بیشترین آمار مرگ و میر نیز ناشی از تصادفات موتورسیکلت است؛ کارشناسان معتقدند که آموزش و فرهنگ سازی می تواند نقش مهمی در کاهش استفاده از موتورسیکلت و جلوگیری از تصادفات و صدمات ناشی از این وسیله نقلیه باشد.
کلاه ایمنی گران است
پسر سه ساله اش را در سبد جلو موتور نشانده است. پسرک دو دسته موتور را محکم گرفته است؛ در ترک موتور هم زن به همراه شیرخواره اش نشسته است. او که در گذشته کارگری در کارگاه تولیدی بوده است به خبرنگار مهر اظهار داشت: دو سال پیش باشرایط اقتصادی پیش آمده، کارگاه ورشکسته شد و از کار بیکار شدم. به هزار بدبختی توانستم این موتورسیکلت را بخرم تا با کار در اسنپ زندگی ام لنگ نشود.
جمشید صداقت ادامه داد: اگر شرایط اقتصادی به گونه ای بود که می توانستم صاحب خودرویی باشم هیچ گاه از موتورسیکلت استفاده نمی کردم.
وی در جواب اینکه چرا از کلاه ایمنی استفاده نمی کنید با ضرب المثلی پاسخ داد و گفت: هر کلاه کاسکت حداقل 50 هزار تومان هزینه دارد. ضمن آنکه مگر در شهر با چه سرعتی حرکت می کنم که خطر مرا تهدید کند؛ استفاده از کلاه ایمنی برای آنهایی است که از موتورسیکلت تفننی و برای جلب توجه استفاده می‌کنند نه ما که به اصطلاح هشت مان گرو نه مان است.
به نظر می رسد موتورسیکلت امروز به بخش جدایی ناپذیر از فرهنگ و اقتصاد استان اصفهان تبدیل شده است اما نمی توان از این موضوع که اصفهان رتبه نخست تصادفات منجر به فوت با موتورسیکلت را در کشور دارد هم به آسانی گذشت
کنار ورودی میدان نقش جهان چندین پارکینگ وجود دارد اما در ورودی پیاده راه سازی شده میدان نقش جهان، موتورسیکلت های پارک شده در کنار هم و زنجیر شده توی ذوق می زند.
گردشگری که از شانگهای چین به اصفهان آمده است با تعجب به موتورسیکلت های اصفهان اشاره کرد و به خبرنگار مهر گفت: چقدر در شهر اصفهان موتورسیکلت زیاد است. در این چند روزه از چپ و راست موتورسیکلت می آید و این همه موتورسیکلت پارک شده زیبنده میدان تاریخی نقش جهان نیست.
صاحب پیشه ای در میدان نقش جهان که از اشاره های گردشگر متوجه می شود درباره موتورسیکلت های پارک شده صحبت می کنیم به میان صحبت ما آمد و ابراز داشت: بیشتر کارهای همین بازار به وسیله موتورسیکلت انجام می شود؛ اگر موتورسیکلت نبود اقتصاد این شهر نمی چرخید.
به نظر می رسد موتورسیکلت امروز به بخش جدایی ناپذیر از فرهنگ و اقتصاد استان اصفهان تبدیل شده است اما نمی توان از این موضوع که اصفهان رتبه نخست تصادفات منجر به فوت با موتورسیکلت را در کشور دارد هم به آسانی گذشت.
اما فرمانده انتظامی استان اصفهان در زمینه تناقض هایی که برای حذف یا نگهداشت موتورسیکلت ها وجود دارد، با اشاره به اینکه حوزه اجتماعی بسیار ظریف است و باید پیش از هر اقدام بررسی های لازم برای جلوگیری از ضرر و زیان به مردم و جامعه انجام شود، به خبرنگار مهر گفت: درباره برخورد با راکبان موتورسیکلت فرضیه های گوناگونی وجود دارد.
سردار مهدی معصوم بیگی تاکید کرد: اگر با متخلفان موتورسیکلت سوار اعم از نگذاشتن کلاه ایمنی و نداشتن گواهی نامه برخورد جدی شود عده ای می گویند که اینها از قشر ضعیف جامعه هستند اگر هم برخورد جدی نشود عده ای دیگر سروصدایشان بلند می شود که راکبان موتورسیکلت سوار قانون را رعایت نمی کنند و با آنها برخوردی نمی شود.
در ترویج فرهنگ استفاده از کلاه ایمنی موفق نبوده ایم، پلیس نمی تواند برای گذاشتن کلاه ایمنی بر سر راکبان اقدامی بکند؛ تنها راه موثر فرهنگ سازی و آموزش از دوران کودکی و در تمام مقاطع زندگی است
در ترویج فرهنگ استفاده از کلاه ایمنی موفق نبوده ایم
وی با اشاره به اینکه در ترویج فرهنگ استفاده از کلاه ایمنی موفق نبوده ایم، ادامه داد: پلیس نمی تواند برای گذاشتن کلاه ایمنی بر سر راکبان اقدامی بکند؛ تنها راه موثر فرهنگ سازی و آموزش از دوران کودکی و در تمام مقاطع زندگی است.
وی افزود: از یک سال و نیم پیش طرح استفاده از موتور برقی توسط پلیس اصفهان برای اولین بار در کشور مطرح شد.
سردار معصوم بیگی با بیان اینکه استفاده از موتور برقی هم نیاز به فرهنگسازی دارد، تاکید کرد: اینکه از موتور برقی استقبال نشده جای بررسی دارد اما پلیس فراتر از وظایف خود در این حوزه ها اقدام کرده است.
در طول سالهای گذشته کاهش 50درصدی تصادفات راکبان موتورسیکلت سوار با آموزش مستقیم و غیرمستقیم ایجاد شده است و از یک سال گذشته تاکنون نیز آمار تصادفات منجر به فوت که موتورسیکلتها عامل اصلی آن بوده اند درصدی از کاهش را نشان می دهد، این امر نشان از آن دارد که تا رسیدن به نتیجه مطلوب نباید از نقش آموزش و فرهنگ سازی در کاهشن تصادفات ناشی از این وسیله نقلیه جمع و جور دنیای امروز غافل شویم.
طرح جامع حمل و نقل راه حل معضل موتورسیکلت
در این ارتباط رئیس کمیسیون حمل ونقل و فناوری شورای اسلامی شهر اصفهان با تاکید بر نقش آموزش در استفاده بهینه از موتورسیکلت گفت: یکی از معضلات شهر اصفهان که همچون کلاف سردرگم می ماند موضوع موتورسیکلت هاست.
امیراحمد زندآور با اشاره به تصادفات فوتی و مصدومان موتورسیکلت سوار ادامه داد: در سال 1395 تعداد کشته های موتورسیکلت سوار 210 نفر بود که در سال 1396 به 97 نفر کاهش یافت و این روند کاهشی در سال گذشته به 56 نفر تقلیل یافته است و درصدد هستیم این آمار را به صفر برسانیم.
وی افزود: فرهنگسازی و آموزش فرهنگ ترافیک و استفاده از کلاه ایمنی در روند کاهشی مصدومان و متوفیان موتورسیکلت سوار نقش مهمی دارد.
رئیس کمیسیون حمل ونقل و فناوری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به انواع آموزش ها و فرهنگ سازی گفت: تاثیر پنجاه درصدی کاهش تصادفات راکبان موتورسیکلت سوار با آموزش مستقیم و غیرمستقیم ایجاد شده است. با اینکه شهرداری شهر اصفهان موظف به آموزش در این حوزه نیست اما به دلیل اهمیت موضوع اقدام های مهمی انجام داده است.
افزایش رشد فرهنگ ترافیکی در گرو همیاری همه نهادهای مرتبط
وی اضافه کرد: انتظار می رود در یک بسیج عمومی و اهتمام جدی تمام دستگاه ها و سازمان های ذی ربط در افزایش رشد فرهنگ ترافیکی تلاش جدی کنند. راکبان موتورسیکلت هم به عنوان مسئولیت اجتماعی موظف به استفاده از کلاه ایمنی هستند.
زندآور با اشاره به استفاده از موتورهای برقی به جای موتور سیکلت های بنزینی اظهار داشت: اگرچه استفاده از موتور برقی راهکار موثری در کنترل موتورسیکلت هاست اما به علت قیمت بالا و عمر کم باتری، عده ای اندک قادرند هزینه آن را پرداخت کنند.
رییس کمیسیون حمل ونقل و فناوری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به مطالعات جامع حمل و نقل شهر اصفهان تصریح کرد: در سال های گذشته مطالعاتی توسط دانشگاه اصفهان و صنعتی در روان سازی حمل و نقل عمومی و کنترل موتورسیکلت ها انجام شد که مورد تایید وزارت کشور واقع نشد.
وی اضافه کرد: طرح مطالعات جامع حمل و نقل شهری اصفهان باید طرح جامع و تفصیلی باشد و مطالعات سنجیده بر روی آن انجام شود تا بیست سال آینده را پوشش دهد. مطالعات سطحی و ناقص در حل مشکل موتورسیکلت سواران راهی به جایی نخواهد برد. هرگاه مطالعات انجام شد و مورد تایید وزارت کشور، شورای ترافیک کشور و استان واقع شد می توان با تصویب طرح در صحن شورای اسلامی شهر مشکلات موتور سیکلت را به صورت سنجیده و راهبردی حل کرد.
از سویی در همه دنیا استفاده از موتورسیکلت های برقی جای موتورهای سوختی را گرفته است و همین امر هم در پاکیزگی هوا نقش دارد هم به دلیل کنترل بهتر این وسیله نقلیه در کاهش تصادفات نقش دارد، موضوعی که در کشور ما به دلیل قیمت بالای این موتورسیکلت هنوز جای کار بسیار دارد و نیازمند چاره اندیشی اساسی برای تولید این موتورسیکلتها از طریق حمایت از کارخانه های داخلی تولیدکننده این نوع موتورسیکلت هستیم.
عدم استفاده از کلاه ایمنی اقدامی غیرقانونی
کارشناس تصادفات اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان اصفهان گفت: در بسیاری از کشورهای با درآمد متوسط و پایین موتور سیکلت سهم زیادی در حمل‌ونقل داشته و کاربران این وسایل نقلیه نسبت بالایی از افراد صدمه دیده و یا فوت شده در راه‌ها را به خود اختصاص می‌دهند چرا که در این کشورها میزان مالکیت خودرو کمتر است و سهم استفاده از موتور سیکلت معمولا نسبت به کشورها با درآمد زیاد بیشتر است.
بررسی تصادفات فوتی سال 1397 استان اصفهان نشان می‌دهد که 14 درصد تلفات ناشی از تصادفات رانندگی در جاده‌های برون‌شهری به موتور سواران اختصاص دارد که 45 درصد این افراد در اثر ضربه به سر، جان خود را از دست داده‌اند
معید ذهبیون افزود: در کشورهایی با سطح درآمد زیاد میزان مرگ و میر موتورسواران حدود 5 تا 18 درصد کل مرگ و میرهای ترافیکی را تشکیل می‌دهند و این مقدار برای کشورهای در حال توسعه در حدود 2 برابر است؛این عدد در استان اصفهان بین 14 برای تصادفات جاده‌ای و 38 درصد برای تصادفات درون‌شهری است.
وی با اشاره به اینکه ضربات وارده به سر عامل عمده فوت و صدمات شدید و ناتوانی موتورسواران است، ادامه داد: از این رو استفاده از کلاه ایمنی به‌عنوان فاکتوری مهم در وضعیت عملکرد ایمنی راه‌ها برای راکبان موتورسیکلت و ترک‌سواران تلقی می‌شود. همانطور که گفته شد، بررسی تصادفات فوتی سال 1397 استان اصفهان نشان می‌دهد که 14 درصد تلفات ناشی از تصادفات رانندگی در جاده‌های برون‌شهری به موتور سواران اختصاص دارد که 45 درصد این افراد در اثر ضربه به سر، جان خود را از دست داده‌اند. بر اساس تحقیقات استفاده از کلاه ایمنی موتور سیکلت، احتمال آسیب به سر را حدود 70 درصد کاهش می‌دهد.
کارشناس تصادفات اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان اصفهان افزود: به منظور تعیین درصد موتورسوارانی که از کلاه ایمنی در جاده‌ها استفاده می‌نمایند، آمارگیری گسترده‌ای در سطح راه‌های استان اصفهان توسط اداره کل راهداری‌وحمل‌ونقل جاده‌ای استان اصفهان انجام گرفته است. در آمارگیری مذکور سعی شده است، تنوع جاده‌ها از حیث نوع راه (بزرگراه، جاده اصلی و راه فرعی) رعایت شود.
وی ادامه داد: بر این اساس مشخص شد که 23 درصد راکبان موتورسواری که از بزرگراه‌ها عبور می کنند، از کلاه ایمنی استفاده کرده اند. این میزان برای راه‌های اصلی برابر 8 درصد و برای راه‌های فرعی برابر 4 درصد است. بر این اساس، میانگین استفاده از کلاه ایمنی توسط راکبان برابر 16 درصد به‌دست آمد.
ذهبیون تصریح کرد: میزان استفاده از کلاه ایمنی توسط موتورسواران سهم پایینی را به خود اختصاص داده است که این مسئله ایجاب میکند، آگاهی‌رسانی به عموم مردم از طریق آموزش‌وپرورش، شهرداری‌ها و صداوسیما به طور موثرتر و جدی‌تری دنبال شود. همچنین اعمال قوانین از طرف پلیس راهنمایی و رانندگی بگونه‌ای که با افزایش آگاهی‌رسانی به مردم همراه باشد، مفید خواهد بود.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال می‌توان راکبان فاقد کلاه را متوقف کردو در مکان مناسبی برای آنها فیلم‌های مرتبط با تصادفات موتورسیکلت و اثر کلاه ایمنی در جلوگیری از صدمات را پخش کرد. پس از آن قطعاً آگاهی افراد نسبت به موضوع بالاتر رفته و سهم استفاده از کلاه بیشتر می‌شود. همچنین پخش فیلم‌های واقعی تصادفات در کنار تشریح آنها توسط کارشناسان امر، می‌تواند منبع مناسبی برای افزایش آگاهی عموم مردم باشد.
بر اساس آیین نامه اجرایی که در سال 84 به تصویب هیات وزیران رسید، استفاده از کلاه ایمنی و کمربند اجباری شد. در این مصوبه که بنا به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های کشور، دادگستری، صنایع و معادن و راه و ترابری و به استناد تبصره 2 ماده واحده قانون استفاده اجباری از کمربند و کلاه ایمنی مصوب 1376، به تصویب رسید.
سوار شدن بر روی موتورسیکلت بدون استفاده از کلاه ایمنی ممنوع و راکبان موتورسیکلت مکلف شدند تا در طول مسیر حرکت از کلاه ایمنی استفاده کنند؛ بر اساس اعلام مسئولان ذی ربط در مرگ و میرهای ناشی از تصادفات رانندگی که موتورسیکلت سواران در آن سهیم بوده اند، فوت اکثرراکبان و سرنشینان موتورسیکلت ها به دلیل عدم استفاده از کلاه ایمنی و ضربه به سر بوده است.
