وقتی اسب‌های مینیاتوری سرکش می‌شوند!

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، در این مطلب قصد داریم تا به طور خلاصه به بررسی دلایل افزایش قیمت محصولات فراری در بازار ماکت ایران بپردازیم و وضعیت کلی را با نیم نگاهی به بازار جهانی و نظرات مجموعه‌داران بسنجیم.

دشواری‌های یافتن ماکت فراری
کافی است تا علاقه‌مند به جمع‌آوری ماکت سوپراسپرت‌ها و خودروهای ایتالیایی باشید تا بدانید جمع‌کردن محصولات فراری به‌مراتب از رقبایی همانند پاگانی و لامبورگینی دشوارتر است. اصلی‌ترین دلیل برای این وضعیت، سختگیری فراری برای فروش لیسانس محصولات خود به تولیدکنندگان ماکت است. در ابتدای قرن بیست‌و‌یکم، ‌هاتویلز به طور انحصاری تولید ماکت‌های فراری را در دست گرفت و برندهای کیوشو، اگزوتو، CMC و BBR نیز به طور محدود برخی محصولات این برند را با دریافت مجوز از خود کمپانی و برند‌ هاتویلز، تولید کردند. با اتمام این قرارداد در سال 2014 بود که برند بوراگو این لیسانس را خریداری کرد و تمام آرزوهای مجموعه‌داران برای تولید محصولات فراری توسط برندهایی همانند اتوآرت و نورو نقش بر آب شد. حتی کمپانی‌های کیوشو و CMC نیز برای تولید محصولات فراری با مشکلاتی اساسی روبه‌رو شدند و تولید محصولات فراری با یک کاهش شدید در تنوع، خصوصا در بخش ماکت‌های فلزی حرفه‌ای توام شد.
مشکل دیگر مجموعه‌داران ایرانی اما واردات بسیار انحصاری و کوتاه‌مدت محصولات‌ هاتویلز در دوران طلایی این برند بود. محصولات این برند در رده‌های ساده، الیت و سوپرالیت به طور نامنظم ایران وارد شدند. با آنکه تعداد زیادی از محصولات این برند، حتی در رده‌های الیت و سوپرالیت، از نظر کیفیت و جزئیات در برابر برندهای حرفه‌ای حرف چندانی برای گفتن ندارند، اما محصولات خوب ‌هاتویلز نیز چندان کم‌شمار نیستند.
مشکل دیگر اما واردات نامنظم سایر تولیدکنندگان محصولات فراری در مقیاس‌های 1:18 و 1:43 بود. کمتر واردکننده‌ای محصولات قدیمی‌تر کیوشو که در میانشان تعداد زیادی فراری وجود داشت را به بازار کشورمان عرضه کرد و محصولات اگزوتو نیز در مقیاسی تقریبا ناچیز به ایران راه یافتند. بیشتر فراری‌های وارد‌شده به بازار ایران از محصولات سال‌های اخیر کیوشو همانند 250GTO، 355 و F40 هستند و محصولات CMC نیز تقریبا به طور مداوم به ایران وارد شده‌اند. بنابراین به طور کلی از نظر تنوع محصول و دسترسی کلی، محصولات فراری در کشورمان وضعیت چندان مناسبی ندارند.

قیمت منطقی یا خیالی؟
مواردی که مطرح کردیم سبب شده است تا وضعیت بازار ماکت‌های فراری چندان مناسب نباشد. تا چندی پیش، افراد کمی به سراغ جمع‌آوری محصولات فراری می‌رفتند و بازار خرید و فروش ماکت‌های فراری نیز چندان داغ نبود. با این حال با اتمام موجودی بسیاری از محصولات فراری، کاهش بیش از پیش تنوع محصولات این برند و ملاک قرار دادن سقف قیمت‌های وب‌سایت‌هایی همانند E-bay سبب شده است تا قیمت ماکت‌های فراری در ایران به سرعت افزایش پیدا کند. در میان محصولات فراری اما برخی موارد همانند F40 و تستاروسا ساخت کیوشو و همچنین محصولات دایکست BBR  شدیدا دچار افزایش قیمت شده‌اند، تا جایی که می‌توانند در این زمینه با بیشتر محصولات مرسدس بنز و ب‌ام‌و رقابت کنند. اما سوالی که پیش می‌آید این است که آیا این افزایش قیمت منطقی است؟
همانند سایر ماکت‌های کلکسیونی، پاسخ به این سوال نیز چندان ساده نیست. در وب‌سایت‌هایی همانند ebay در بیشتر مواقع عرضه و تقاضا ملاک قیمت‌گذاری بوده، بعضا عرضه محصولات جدیدتر به شدت در قیمت نمونه‌های قبلی تاثیر می‌گذارند. اما طبق معمول در آشفته‌بازار ماکت کشورمان، بیشتر علاقه‌مندان برای قیمت‌گذاری روی ماکت فراری خود، به سراغ بالاترین قیمت‌های ebay می‌روند. قبلا هم اشاره کردیم که در موارد متعددی، ممکن است که یک ماکت در این وب‌سایت با قیمتی بسیار بالا چندین بار آگهی شود، اما هرگز فروخته نشود. علاوه بر این ممکن است که یک ماکت خاص به دلیل تقاضای زیاد در یک بازار معین، در یک کشور بسیار گران‌تر از سایر کشورها باشد. بنابراین ملاک قرار دادن قیمت‌های ebay در برخی مواقع چندان منطقی نیست. با این حال این انتظار که پایین‌ترین قیمت ebay ملاکی برای قیمت‌گذاری یک ماکت باشد نیز چندان عادلانه به نظر نمی‌رسد.
مورد دیگری که به ذهن خطور می‌کند، بررسی ارزش خرید این ماکت‌هاست. در برخی موارد همانند محصولات BBR، کیفیت و جزئیات در کنار محدود‌بودن تولید سبب می‌شود تا محصول نهایی بسیار ارزشمند و گرانبها باشد. بنابراین ممکن است پرداخت مبالغی در حدود دو تا سه برابر محصولات جدید نسبتا گران‌قیمت اتوآرت برای این ماکت‌ها چندان غیرمنطقی نباشد. با این حال در مواردی خاص نیز جوسازی و سودجویی برخی، سبب شده است تا ماکت‌هایی خاص به طور فزاینده‌ای دچار افزایش قیمت شوند. برای مثال در بازار ماکت ایران مرسوم شده است که تمامی نمونه‌های F40 ساخت کیوشو قیمتی بالا دارند. این در حالی است که با اندکی گشت و گذار در ebay، مشاهده خواهید کرد که این ماکت در انواع گوناگونی عرضه شده است که هر یک در بازه قیمت متفاوتی قرار دارند. در این میان رنگ‌های مشکی مات و مشکی پایین‌ترین قیمت را داشته، رنگ‌های قرمز و زرد قیمت بالاتری دارند. علاوه بر این نمونه‌های سری High End با وجود جزئیات بالاتر، به لطف کیفیت رنگ پایین‌تر و مشکلات ساخت سال‌های اخیر کیوشو، قیمتی پایین‌تر از سری اول و معمولی دارند. نکته جالب توجه دیگر این است که نمونه‌های عادی F40 که کمیاب‌تر از سایر نمونه‌ها هستند، قیمتی بالاتر از انواعی همانند Light Weight دارند. خود سری Light Weight نیز انواعی دارد که در این میان برخی باله مشکی رنگ، رینگ‌های مشکی و عده‌ای نیز هر دو را دارند. با این حال در بازار ایران تمامی افراد سعی دارند تا F40 کیوشو را بدون در نظر گرفتن نوع و رنگ و سری ساخت، به بالاترین قیمت ممکن بفروشند.
وضعیتی مشابه برای محصولات‌ هاتویلز نیز حاکم است. بسیاری از محصولات این برند با قیمتی بسیار پایین در ebay قابل خریداری هستند و حتی برخی نمونه‌های سری با کیفیت Elite نیز ممکن است به‌راحتی با ارقامی در حدود 50 دلار قابل خریداری باشند. با این حال در ایران مرسوم شده که تمامی فراری‌های ‌هاتویلز و خصوصا نمونه‌های الیت به لطف پایان تولید، قیمتی بالاتر از ارزش حقیقی خود دارند.

  آینده
متاسفانه همانند محصولات مرسدس بنز و ب‌ام‌و، در مورد ماکت‌های فراری نیز نمی‌توان در آینده نزدیک وضعیت مناسبی را متصور شد. با این حال به‌تازگی شاهد آن هستیم که به لطف اشباع‌شدن بازار، عرضه مجدد برخی محصولات و تولید نمونه‌های جدیدتر، قیمت برخی ماکت‌ها به ارقام معقول نزدیک شده است. چنین وضعیتی نیز ممکن است برای ماکت‌های فراری رخ دهد. لازمه تحقق این وضع، در وهله اول هوشیاری مجموعه‌داران، سرعت عمل واردکنندگان و در نهایت انصاف فروشندگان است. علاوه بر این ممکن است با عرضه محصولات جدیدتر با کیفیتی معقول، قیمت نمونه‌های قبلی نیز پایین بیاید؛ وضعیتی که با ورود فراری 250GTO ساخت CMC برای نمونه ساخت کیوشو رخ داد و امروزه قیمت نمونه کیوشو با وجود اتمام تولید، در بازار ایران بسیار منطقی است.