نوآوری‌های شفابخش

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، در این مطلب نگاهی داریم به مهم‌ترین سیستم‌های ایمنی در طول تاریخ خودروسازی که هم به نوعی روند تکاملی ایمنی خودرو را نمایش می‌دهند و هم ‌بیشترین اثر ‌را در کاهش تصادفات و مرگ‌و‌میر سرنشینان و اشخاص ثالث داشته‌اند.

ترمز‌های دیسکی‌
با بالارفتن سرعت خودرو‌ها به مرور زمان، نیاز به یک توقف سریع‌تر، کوتاه‌تر و ایمن‌تر به شدت حس می‌شد و این دقیقا مشکلی بود که در ترمز‌های کاسه‌ای قابل رفع نبود. برای اولین‌بار از ترمز‌های دیسکی در سال 1902 در بیرمنگام انگلیس رونمایی شد اما نبود تکنولوژی لازم برای ساخت انبوه این قطعه باعث شد تا 51 سال بعد، برای اولین‌بار جگوار از ترمز‌های دیسکی در خودرو مسابقه‌ای خود یعنی جگوار C-Type استفاده کند و در سال 1955 نیز، سیتروئن در خودرو لوکس DS استفاده از این تکنولوژی را برای اولین‌بار در یک خودرو تولید انبوه به کار بگیرد.

کمربند ایمنی‌
هر چند شایعات زیادی این روز‌ها در فضای مجازی مبنی بر ایرانی‌بودن مخترع کمربند ایمنی شنیده می‌شود اما باید بدانیم که اولین‌بار کمربند ایمنی در میانه قرن نوزدهم میلادی و توسط یک مهندس انگلیسی در نیویورک ثبت اختراع شده است. اما استفاده از این ابزار بسیار کارآمد برای بار اول در یک خودرو تولید انبوه، توسط شرکت‌های Nash در سال 1949 و فورد در سال 1955صورت گرفته است که این رویه نیز بعد از انجام آزمایشاتی بود که توسط یک موسسه تحقیقاتی درباره میزان اثر نجات‌بخشی این قطعه ‌روی سرنشینان خودرو صورت گرفت. قابل ذکر است که با وجود انواع و اقسام سیستم‌های ایمنی در خودرو‌های مدرن امروزی، هنوز هم کمربند ایمنی با بیش از 50درصد کاهش آسیب‌های ناشی از تصادف، بالاترین کارایی را داشته و این رقم برای ایربگ در حدود 30 درصد تخمین زده می‌شود.

کمربند ایمنی سه‌نقطه‌ای‌
کمربند‌های ایمنی در ابتدا بسیار ساده بوده و از دو قسمت که به هم گیره می‌شدند، ساخته شده بود. این کمربند‌ها آزادی عمل راننده و سرنشین را در حین سواری می‌گرفت و چون قابل تنظیم نبود، مشکلاتی نیز برای استفاده‌کنندگان به همراه داشت تا اینکه در سال 1958 یکی از مهندسان ولوو به نام نیس بوهلین کمربند ایمنی سه‌نقطه‌ای را ابداع کرد و ولوو نیز به سرعت آن را به شکل یک استاندارد در محصولاتش به کار گرفت. بد نیست بدانیم که در انگلیس استفاده از کمربند ایمنی برای راننده و شاگرد از سال 1983 اجباری شد و از سال 1991 قانون استفاده از کمربند ایمنی در کل اروپا برای همه افراد داخل خودرو به تصویب رسید.

کیسه هوا ‌
ایربگ یا همان کیسه هوا در سال‌های دهه 50 میلادی در آمریکا متولد شد اما در اروپا و می‌توان گفت برای اولین بار به صورت کاملا جدی در دنیا، مرسدس بنز این تکنولوژی را ‌ روی خودرو‌های سواری‌اش به کار گرفت. این شرکت آلمانی در دهه 80 میلادی از ایربگ در اس‌کلاس سری w126 خود استفاده کرد که در آن زمان یک آپشن انتخابی از سوی خریدار بود. بعد از مرسدس بنز، پورشه در محصول 944 خود و بعد از آن نیز در هوندا لِجند از ایربگ این بار به صورت استاندارد و نه آپشن استفاده شد و کم کم با اثر نجات‌بخشی این قطعه، دیگر شرکت‌های خودروسازی نیز تا پایان قرن بیستم آن را در لیست وسایل ایمنی محصولاتشان حتی به صورت آپشن قرار دادند.

نقاط مچاله‌شونده ‌
در سال 1952 شرکت مرسدس بنز اقدام به طراحی اتاق w114 خود یا همان مرسدس معماری کرد که در طراحی آن برای اولین‌بار ایمنی غیر‌فعال بدنه را به صورت حرفه‌ای در پیش گرفت. همیشه سعی می‌شودکه در تصادفات اتاق تا حد ممکن سالم باقی بماند و دماغه خودرو بیشترین انرژی جنبشی ایجاد شده در تصادف را جذب کرده تا کمترین اثر آن به کابین برسد. برای این کار باید از نقاط مچاله‌شونده و جاذب انرژی تصادف استفاده کرد و این طرحی بود که مرسدس برای اولین‌بار در بنز w114 پیاده کرد.

ترمز ضد قفل‌
یکی از دلایل بروز تصادفات و سوانح در ترمزگیری‌های شدید ناشی از قفل‌شدن چرخ‌ها و خصوصا چرخ‌های محور جلو است که هم منجر به انحراف خودرو خواهد شد و هم قابلیت فرمان‌پذیری و هدایت خودرو را از راننده خواهد گرفت. مرسدس بنز که بیشترین نوآوری را در صنعت خودرو به نام خود ثبت کرده است، در سال 1978 استفاده  از سیستم ترمز ضد‌قفل را در خودرو‌های سواری و به صورت تولید انبوه در دستور کار خود قرار داد و این در حالی بود که این سیستم قبلا برای هواپیماها و در سال 1929 معرفی شده بود. سیستم گفته‌شده توسط شرکت بوش که از توسعه‌دهندگان سیستم‌های مختلف خودرویی تا امروز در دنیا محسوب می‌شود، آماده شد و در ابتدا به صورت سفارشی برای اس کلاس w116 قابل خریداری بود و برای اولین‌بار نیز شرکت فورد در سال 1985 برای محصول گرانادای خود این سیستم را به صورت استاندارد عرضه کرد.

برنامه کنترل پایداری‌
فرض کنیم در یک پیچ در حال حرکت با خودرو هستیم و بنا به شرایط نوع حرکت و سرعت تردد و یا زاویه پیچ، خودرو در حال خروج به خارج مسیر است. این حالت می‌تواند برای مانور‌دادن در حین عبور از یک مانع و یا ترمز‌گیری در یک مسیر که شرایط همه چرخ‌ها یکسان نیست نیز اتفاق بیفتد چرا که در این حالت اگر همه چرخ‌ها نیروی ترمزی برابر دریافت کنند، چون سرعت متفاوتی در زمان پیچیدن دارند، خودرو دچار بی‌تعادلی خواهد شد. برنامه کنترل پایداری که با نام‌های ESC و ESP شناخته می‌شود، در سال 1995 توسط مرسدس بنز و ب‌ام‌و ابداع و اولین بار نیز بر روی اس کلاس و سری 7 پیاده شد که کار آن، تشخیص تمایل خروج خودرو از مسیر بود و برای کنترل خودرو اقدام به ترمزگیری در چرخ‌ها به صورت مجزا کرده و با کنترل دریچه گاز، قدرت و گشتاور تولیدی موتور را نیز در اختیار می‌گرفت. با موفقیت‌های این دو شرکت آلمانی در توسعه این محصول، به سرعت تویوتا، آئودی و ولوو نیز از آن برای ساخته‌های خودشان استفاده کردند و از سال 2014 میلادی نیز، کلیه خودرو‌های تولیدی در قاره اروپا باید به این سیستم مجهز باشند.

ایربگ عابر پیاده‌
عابران پیاده در برخورد با خودرو ‌روی درب موتور پرتاب می‌شوند و در اکثر مواقع با برخورد سر آنها با شیشه و یا انتهای درب موتور خودرو دچار آسیب‌های شدیدی به سر می‌شوند که در برخی حالات منجر به مرگ آنها نیز خواهد شد. ایربگ عابر پیاده راهکاری است که ولوو آن را در سال 2012 پیشنهاد داده و ‌‌روی محصول V40 خود نیز استفاده از آن را آغاز کرده است. در این سیستم یک ایربگ در زیر درب موتور خودرو و متمایل به انتهای آن در حین تصادف باز می‌شود تا سر عابر پیاده بعد از برخورد با خودرو، به جای اصابت به شیشه ‌روی آن قرار بگیرد و در این روش چون درب موتور نیز کمی زاویه گرفته و رو به بالا خواهد آمد، از شدت برخورد بدن عابر پیاده نیز کاسته می‌شود. ایربگ عابر پیاده برای سرعت‌های بالای 50 کیلومتر در ساعت فعال می‌شود و تشخیص برخورد با عابر پیاده از برخورد با حیوان، خودرو و دیگر موانع به عهده 7 سنسور قرار گرفته در دماغه خودرو است.

کروز کنترل تطبیقی ‌
کروز کنترل وظیفه حفظ سرعت خودرو در مسیر را دارد اما نکته مهم در این است که این سیستم جزو وسایل رفاهی خودرو دسته‌بندی می‌شود و اگر مانعی ‌حین حرکت در مسیر خودرو ظاهر شود و راننده اقدام به کاهش سرعت نکند، برخورد با آن حتمی خواهد بود. اما نمونه تطبیقی که سرعت خود را می‌تواند با خودرو جلویی هماهنگ کند، توسط مرسدس بنز و ‌روی کلاس اس و CL این شرکت در سال 1999 پیاده‌سازی شد که در هر دو حالت کاهش و یا افزایش سرعت خودرو جلویی، قابلیت هماهنگ‌کردن با آن را داشت. این کار توسط رادار‌های قرار گرفته در دماغه خودرو صورت می‌گیرد و بعد از مرسدس بنز، جگوار نیز در کوپه اسپرتی خود یعنی XK از کروز کنترل تطبیقی در همان سال بهره گرفت.

سیستم اخطار خروج از خط‌
بسیاری از تصادفات ناشی از خواب‌آلودگی راننده است که منجر به انحراف ‌خودرو به طرفین و برخورد با موانع و یا خودرو‌های دیگر خواهد شد. شرکت سیتروئن در سال 2005 و در سه خودرو C5 ،‌C4 و C6 خود از سیستمی استفاده کرد که خطوط جاده را اسکن کرده و در صورتی که خودرو از روی این خطوط بگذرد و آنها را قطع کند، به راننده اخطار می‌دهد و با لرزش صندلی و یا فرمان آن را از خواب‌آلودگی احتمالی بیدار می‌کند. امروزه بسیاری از خودرو‌سازان اروپایی از این سیستم در ساخته‌های سبک وسنگین خود استفاده می‌کنند.