پشت فرمان نخستین خودرو الکتریکی بازار ایران

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، بازار ایران برای اولین بار شاهد یک خودرو تمام الکتریکی خواهد بود، خودرویی که به‌عنوان نخستین محصول تمام الکتریکی رسمی بازار می‌تواند مسیر جدیدی را در بازار خودرو کشور ایجاد کند. مسیری که شاید خیلی قبل‌تر باید توسط خودروسازان بزرگ کشور پیش‌گرفته می‌شد اما به دلایلی تا الآن به تعویق افتاده. درست است که در کشور هنوز زیرساخت لازم برای سوارشدن خودرو برقی وجود ندارد اما حضور یک خودرو جدید می‌تواند نگاه مردم و دستگاه‌های مسئول را نسبت به خودرویی که تنها با برق‌کار می‌کند و هیچ آلایندگی ندارد عوض کند. هفته گذشته شرکت کارمانیا به‌صورت رسمی از سدان EK1 بانام اصلی SA01 محصول شرکت سودا چین است رونمایی کرد. این سدان کلاس C با یک‌بار شارژ کامل می‌تواند مسافتی بین 350 تا 400 کیلومتر را در جاده بپیماید و موتوربرقی آن توان تولید 240 نیوتن متر گشتاور را دارد که با در نظر گرفتن وزن 1390آن عدد نسبتاً خوبی به‌حساب می‌آید. در این مطلب، نگاهی به توانایی‌های فنی این خودرو روی کاغذ و در عمل می‌اندازیم.

پیشینه خودروسازی برقی چین
صنعت خودرو چین که از دهه 90 میلادی اقداماتی را در خصوص تولید دوچرخه و موتورسیکلت برقی شروع کرد از اوایل قرن 21 و در مسیر توسعه صنعت کشورش پا در عرصه تولید خودرو برقی گذاشت. شرکت‌های زیادی در این خصوص تأسیس شد و استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا در کشور چین مورداستفاده قرار گرفت. استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا به‌وسیله همکاری با برندهای معتبر و همچنین انتقال تکنولوژی از سوی کشورهای آمریکایی و اروپایی باعث شد تا چین در دهه گذشته در حوزه تولید خودروهای برقی به یک کشور پیشتاز در جهان تبدیل شود. شرکت هنان سودا یکی از پیشگامان در این حوزه است و به‌تازگی موفق شده تا محصول برقی جدیدش SA01 را به بازار آلمان صادر کند.

نگاه به‌ظاهر
ظاهر خودرو در نگاه اول چهره یک خودرو الکتریکی را ندارد و این مسئله به این دلیل استفاده پلتفرم مشترک این خودرو با سوزوکی SX4 (که از سال 2006 تا 2018 تولید می‌شد) است که احتمالاً برای کاهش دادن هزینه‌ها در شرکت سودا از این پلتفرم استفاده‌شده است. ابعاد 1576×1737×4417 اتاق خودرو EK1 به‌عنوان یک سدان کلاس C نسبت به رقبا بنزینی موجود در این سایز مقداری کوچک‌تر است اما شعاع گردش 4.6 متری آن نسبت به رقبا دیگر در وضعیت بهتری قرار دارد. در خصوص چهره و طراحی بدنه این خودرو نظرات مثبت و منفی زیادی وجود دارد اما باید در نظر داشت که انتخاب چهره خودرو بر اساس المان‌های خاصی صورت می‌گیرد ولی درنهایت انتخاب ظاهر خودرو کاملاً سلیقه‌ای است و به‌جز مواردی خاص در حوزه انتخاب و محل قرارگیری چند المان مهم، نمی‌توان در مورد بقیه فاکتورهای ظاهری خودرو نظر قطعی داد. خودرو EK1 نیز همانند بسیاری از خودروهای دیگر موجود رد بازار از استانداردهای طراحی خاص خودش برخوردار است اما شاید چهره آن در نگاه اول آن‌چنان جذاب و فریبنده نباشد.

سیستم‌های ایمنی
خودرو EK1 استانداردهای پایه سیستم ایمنی را دارد. ترمز ABS، سیستم مانیتورینگ فشار باد تایرها، قفل مرکزی به همراه قفل کودک، قابلیت قفل شدن درها در سرعت 115 کیلومتر در ساعت، ایزوفیکس(قابلیت نصب صندلی کودک) ازجمله مهم‌ترین سیستم‌های ایمنی موجود رد این خودرو هستند. نکته لازم به ذکر در این مورد این است که با توجه به گشتاور 240 نیوتن متری و استفاده از موتوربرقی که گشتاور حداکثر را از ابتدای حرکت در اختیار راننده قرار می‌دهد، عدم وجود سیستم ESP یا TCS در این خودرو بسیار احساس می‌شود.

سیستم‌های رفاهی
سدان جدید کارمانیا ازنظر سیستم‌های رفاهی در وضعیت قابل قبولی قرار دارد. بعد از نشستن داخل کابین خودرو، صفحه نمایشگر لمسی بزرگ که در وسط پنل میانی و زیر دریچه‌های کولر قرار دارد به‌سرعت به چشم می‌خورد. این مانیتور بزرگ باقابلیت استفاده از سیستم GPS، سیستم صوتی باقابلیت اتصال USB و شارژ موبایل، بلوتوث و استفاده از دوربین دید عقب را در اختیار راننده قرار می‌دهد. در کنار این‌ها آینه وسط باقابلیت ضد نور شدن(به‌صورت دستی)، سیستم تهویه مطبوع الکترونیکی با تنظیم دستی، قابلیت تنظیم آینه‌های جانبی به‌صورت برقی  قابلیت تنظیم ارتفاع چراغ‌های جلو ازجمله مهم‌ترین آپشن های موجود در این خودرو برقی به‌حساب می‌آیند.

مشخصات فنی
خودرو EK1 یک سدان کلاس C تمام الکتریکی با موتور آن از نوع سنکرون مغناطیس دائمی AC است که 107 اسب بخار و 240 نیوتن متر خروجی دارد. سیستم انتقال قدرت این سدان برقی به‌صورت Direct Drive(اتصال مستقیم موتور به چرخ) است و به همین واسطه مفهوم گیربکس و دیفرانسیل و الباقی ادوات سیسم انتقال قدرت در این خودرو وجود ندارد و موتور به‌صورت مستقیم به چرخ‌های جلو نیرو وارد می‌کند. موتوربرقی این خودرو می‌توان تا 9000 RPM دوران کند و این خودرو 1390 کیلوگرمی را تا حداکثر 135 کیلومتر بر ساعت حرکت دهد. همچنین حداکثر وزن مجاز برای این خودرو با توجه به وزن پایه و سیستم تعلیق در کاتالوگ رسمی شرکت 1765 کیلوگرم ذکرشده است. در خصوص شتاب صفرتا صد در کاتالوگ اطلاعاتی نوشته‌نشده اما در تست‌های عملی شتاب صفرتا 60 کیلومتر آن به‌صورت حدودی زیر 3 ثانیه است. باتری نصب‌شده روی این خودرو 45 کیلووات ساعت ظرفیت دارد که با سیستم شارژ سریع در کمتر از یک ساعت به 80 درصد می‌رسد و با برق شهری 220 ولت و با آداپتور مخصوص طی 8 ساعت به شارژ کامل می‌رسد. بر اساس اعلام شرکت، این باتری 2300 سیکل (با توجه به میانگین مصرف بسیار کم آن‌که معادل 15.5 کیلووات ساعت به ازای هر 100 کیلومتر است چیزی معادل پیمایش 700 هزار کیلومتر) به‌درستی کار می‌کند و بعدازآن بهتر است تعویض شود. زمان شارژ 8 ساعته با برق شهری تقریباً در میانگین بسیاری از خودروهای برقی جهان عددی استاندارد است. اگر در نظر داشته باشید که یک فرد بخواهد برای رانندگی روزمره در شهر از این خودرو استفاده کند، به ازای هرچند روز استفاده باید یک‌شب تا صبح خودرو خود را به برق بزند که این کار از رفتن تا پمپ‌بنزین و ایستادن در صف و سوخت‌گیری کردن به‌مراتب راحت‌تر است.
تجربه رانندگی
در اولین برخورد با خودرو EK1 اصلی‌ترین نکته‌ای که جلب‌توجه می‌کند، بی‌صدا بودن سیستم محرک خودرو حتی در حین رانندگی با دور بالا است. گشتاور 240 نیوتن متری که بدون استفاده از گیربکس و دیفرانسیل به‌صورت مستقیم به چرخ‌های جلو وصل شده باعث می‌شود تا با کوچک‌ترین اشاره به پدال گاز خودرو 1390 کیلوگرمی به جلو پرتاب شود.
رانندگی با EK1 حس متفاوتی دارد چراکه علاوه بر برقی بودن خودرو که حس کاملاً متفاوتی از خودرو بنزینی را در رانندگی به شما منتقل می‌کند، بهره‌گیری این خودرو از سیستم فرمان برقی، سیستم تعلیق مک فرسون در چرخ‌های جلو و سیستم ترمز دیسکی خنک شونده در چرخ‌های جلو باعث می‌شود قدرت بالای موتور هم به‌خوبی توسط فرمان مهر شود و هم به‌سادگی توسط ترمزها کاهش پیدا کند. به‌علاوه، استفاده از سیستم تعلیق مستقل در محور جلو باعث شده تا فرمان پذیری خودرو در حین مانورهای ناگهانی وضعیت خوبی داشته باشد و حداقل احساس کم فرمانی را به راننده القا کند ولی در عوض در مسیرهای پرفرازونشیب تعلیق قسمت عقب خودرو تا حدودی خشک است و ممکن است برای سرنشینان آزاردهنده باشد.

هزینه‌های استفاده از خودرو الکتریکی
اگر در نشر داشته باشید که یک خودرو بنزینی به‌صورت میانگین در هر 100 کیلومتر رانندگی شهری 8 لیتر سوخت مصرف کند با در نظر داشتن این موضوع که باک این خودرو  به‌صورت میانگین 45 لیتر است، به ازای هر بار سوخت‌گیری کامل این راننده می‌تواند بیش از 500 کیلومتر با بپیماید که البته این عدد در رانندگی‌های شهری و با وضعیت ترافیک کلان‌شهرها چندان ممکن نیست. از طرفی قیمت مصوب بنزین با سهمیه دولتی 1500 تومان به ازای هر لیتر ست که برای یک باک متوسط 45 لیتری الی 50 لیتری چیزی در حدود 50 تا 65 هزار تومان هزینه در بردارد. اما خودرو الکتریکی EK1 برای هر نوبت شارژ کامل با برق منزل که بین 6 تا 8 ساعت زمان می‌برد چیزی در حدود 3.200 تومان هزینه در بردارد و با هر بار شارژ کامل حداقل مسافتی معادل 300 کیلومتر را می‌پیماید. اگر بدبینانه نگاه کنیم و بگوییم در ترافیک تهران این خودرو با هر بار شارژ 250 کیلومتر را بپیماید، با دو بار شارژ کامل که مجموعاً 6 هزار تومان هزینه دارد به‌اندازه یک باک کامل بنزین که حدود 60 هزار تومان قیمت دارد حرکت می‌کند. این عدد یعنی با هزینه‌ای معادل 10 تا 15 درصد قیمت می‌توان همان مقدار مسافت را با خودرو برقی و بدون آلایندگی بپیماید. در کنار این‌ها، عدم وجود گیربکس، دیفرانسیل و الباقی ادوات فنی موجود در سیستم انتقال قدرت در این خودرو باعث می‌شود تا هزینه تعمیرات آن به مقدار قابل‌توجهی کاهش پیدا کند. همچنین سیستم خنک کاری این خودرو نیز مختص خودش است و این یعنی به‌جز حذف شدن هزینه روغن‌موتور و روغن گیربکس و روغن هیدرولیک، نیازی به استفاده از کولانت های گوناگون نیز در این خودرو دیده نمی‌شود.

گارانتی و خدمات پس از فروش
مدیرعامل شرکت کارمانیا در نشست خبری معرفی این محصول به سؤال یکی از خبرنگاران در مورد ارائه خدمات پس از فروش گفت که نیروی انسانی این شرکت پیش از ورود این خودرو به بازار در خصوص تعمیرات و نگه‌داری این خودرو جدید آموزش‌های لازم را خواهند دید و ارائه خدمات به این خودروها در شبکه نمایندگی این شرکت شروع خواهد شد. به‌علاوه اینکه شرکت کارمانیا برای موتور الکتریکی، کنترلر موتور و پک باتری‌ها گارانتی 6 ساله (یا 150 هزار کیلومتر) را در نظر گرفته و برای سایر قطعات این خودرو 4 سال( معادل 100 هزار کیلومتر) گارانتی کامل لحاظ کرده است.

قیمت و وضعیت بازار
از سوی شرکت کارمانیا هنوز قیمت مصوبی برای این خودرو اعلام‌نشده چراکه با توجه به مواردی همچون نوسانات ارز و هزینه‌های ساخت و تولید و واردات قطعات و البته نداشتن رقیب برقی در بازار ایران، انتخاب قیمت رقابتی برای این خودرو مقداری زمان می‌برد. اما اگر قیمت این خودرو را در بازار چین چیزی در حدود 18 تا 20 هزار دلار در نظر بگیریم، اگر حمایت دولتی برای تخصیص یارانه به تولید خودرو برقی به این قیمت اعمال نشود احتمالاً قیمت نهایی آن از مرز 500 میلیون تومان بالاتر خواهد رفت. ازآنجاکه این خودرو جز خودروهای لوکس به‌حساب نمی‌آید و کاربرد اقتصادی دارد، اگر دولت و دستگاه‌های مربوطه از تولید خودرو برقی در ایران حمایت نکنند، فروش آن باقیمت اصلی می‌تواند جایگاهش را در بازار تحت‌الشعاع قرار دهد.
چرا خودرو برقی؟
اگر از دلایل و مستندات قیمتی که رد بالا در مورد آن‌ها صحبت شد گذر کنیم، خودروهای برقی به نسبت خودروهای بنزینی مواردی همچون هزینه نگهداری کمتر، رانندگی راحت‌تر و پرشتاب‌تر و پیچیدگی فنی کمتر رادارند و تنها موردی که باید برای استفاده از آن‌ها موردتوجه قرار بگیرد، سلامت باتری است. نکته لازم به ذکر در این خصوص این است که باتری‌های موجود در خودروهای برقی بعد از یک تعداد سیکل مشخص شارژ و دشارژ باید تعویض شوند که البته هزینه تعویض باتری‌ها بعد از چند سال به‌مراتب پایین‌تر از هزینه تعمیرات موتور بنزینی در طول سال‌های استفاده خواهد بود.

نوشته و عکس: روزبه نوروزیان