روند تحولات مناسب برای آینده خودروهای ارتباطی

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، با وجود این، در حال حاضر نیز تعداد اندکی از مدیران اجرایی صنعت خودرو اطمینان کافی به روند ابداعات صورت گرفته در خودروهای مرتبط داشته و هنوز اغلب این مدیران به نحوه این تغییرات اطمینان کافی ندارند.

این بی‌اعتمادی خودروسازان نیز قابل درک و منطقی است. در واقع برای خودروسازان برقراری ارتباط بین نیازها و ملزومات رو به رشد خودروهای مرتبط- از یکسو- و صنایع بسیار پیچیده الکترونیک – از سوی دیگر - بسیار سخت و دشوار است.تشکیلات سازمانی و زنجیره تامین کالا در صنایع خودروسازی طی دهه گذشته تکامل چشمگیری یافته و پیچیده‌تر شده است. به نحوی‌که چشم‌انداز توسعه و پیشرفت در این صنایع، درازمدت شده، الزامات پیچیده‌ای بر تولید حاکم شده و ملزومات ایمنی نیز بسیار سختگیرانه‌تر اعمال می‌شوند. این در حالی است که ساختارها و تشکیلات سازمانی و زنجیره تامین در صنایع پیشرفته الکترونیک بسیار ساده‌تر از خودروسازان بوده و به همین دلیل نیز این صنایع قادر خواهند بود با توجه به نیاز مصرف‌کنندگان در کوتاه‌ترین زمان ممکن تغییرات لازم را اعمال کنند.

چرخه توسعه در این صنایع بسیار کوتاه‌تر بوده و یک نگاه ساختاری در این صنایع شکل گرفته که به آنها اجازه می‌دهد در کوتاه‌ترین زمان ممکن دست به‌کار شده و برای ارائه فناوری اقدام کنند و در صورت بروز اشکال یا اشتباه احتمالی بعد از ارائه سرویس یا محصول مورد نظر معذرت‌خواهی کرده و رفع عیب کنند. درواقع به‌کارگیری این نوع نگاه در صنایعی که اشتباهات ممکن است به قیمت جان آدم‌ها تمام شود بسیار پرمخاطره بوده و مشکل‌ساز خواهد بود. بنابراین براساس قانون مور: «به‌کارگیری مستمر و دائمی محاسبات کامپیوترها به این معنا است که در آینده از خودروسازان بخواهیم تا دائما در یک سردرگمی ذهنی برای انتخاب بین ابزارهای ارتباطی و کارآیی خودرو به سر برند».

شرکت‌های خودروسازی تاکنون با چنین فرصت و چالشی مواجه نشده بودند. در ادامه پنج راهکار ارائه می‌شود که می‌توانند در این موقعیت راهگشا باشند:

1- با مقوله ارتباط به‌عنوان یک عنصر مفید از گزاره ارزش خودرو برخورد کنیم. تولیدکنندگان خودرو به شکل طبیعی و ذاتی تمایل خواهند داشت که با افزایش و توسعه عناصر دیجیتالی خودرو به سود بیشتری دست یابند. چراکه برای جبران حجم سرمایه‌گذاری صورت گرفته عرضه بیشتر خودرو به بازار در واقع جبران‌کننده این حجم از سرمایه‌گذاری خواهد بود. علاوه‌بر این، خودروسازان به ثروت بی‌پایان حاصل از فروش اطلاعات تولید شده در خودروهای ارتباطی نیز چشم دوخته و این اطلاعات خود یک منبع درآمد می‌شود. البته خودروسازان نمی‌توانند این تکنولوژی و فناوری اطلاعاتی را به‌عنوان یک واحد تجاری مجزا هدایت و راه‌اندازی کنند، چراکه از یکسو دارای تمرکز کافی جهت تدوین استراتژی در بازار فناوری اطلاعات به‌عنوان یک منبع تولید سرمایه نیستند و از سوی دیگر مدیریت فروش اطلاعات به‌دست آمده از خودروها (که مشتری‌ها تولیدکنندگان آنها هستند) ریسک بسیار زیادی همراه داشته و ممکن است خوشنامی برند یا علامت تجاری آنها را تهدید کند. همچنین این ابزار ممکن است مانند تب زودگذر ماشین‌های تلفن‌دار در دهه 1980 و 1990 باشد و به عبارتی چشم‌انداز اغواکننده ماشین‌های مرتبط می‌تواند مثل خودروهای تلفن‌دار تمرکز تولیدکنندگان را از موضوع اصلی رقابت -که فروش خودرو است – به هم زند و این مساله برای خودروسازی نوعی تهدید به حساب می‌آید.

به عقیده عده‌ای، خودروسازان باید از تمام امکانات موجود در خودروهای مرتبط جهت عرضه به بازار استفاده کنند تا از این طریق از سایر رقبا متمایز شده و پیشی بگیرند. در واقع براساس ارزیابی‌های صورت گرفته افزودن چنین ویژگی‌هایی به خودروها در حال حاضر حدود 500 دلار آمریکا برای هر وسیله نقلیه هزینه در بر خواهد داشت. چنین افزایش قیمتی برای اکثر مصرف‌کنندگان قابل قبول است چراکه براساس نظرسنجی سال 2014 بازار خودرو که در سایت Autotrader.com صورت گرفته 56 درصد از مالکان خودروها اعلام کرده‌اند که متمایل به استفاده از خودروهای جدید با امکانات دیجیتالی بیشتر هستند.

بنابراین خودروسازان باید به‌منظور حمایت از علامت تجاری یا برند خود، ابتدا نوع کارکردهای دیجیتالی مورد نظر جهت افزودن به توانایی خودروهای ارتباطی را شناسایی کنند تا بر نحوه یکپارچه‌سازی این نرم‌افزارها و خودرو و چگونگی همسان‌سازی آنها تمرکز یابند. به عبارت دیگر خودروسازان باید از تمرکز بیش از حد بر فرآیند طراحی خصوصیات یا قابلیت‌های ارتباطی مورد نیاز خودرو اجتناب کنند. چراکه تولیدکنندگان قطعات و خدمات و برنامه‌های کامپیوتری دارای تجربه و سرعت کافی در ارائه محصولات خود به بازار بوده و قادر هستند به سرعت نسبت به ارائه قابلیت یا ویژگی مورد نظر خودروسازان اقدام کنند. خودروسازان باید برقراری ارتباط بین راننده و خودرو را تحت کنترل و حمایت خود قرار داده و فرآیند طراحی و مالکیت ویژگی‌های ارتباطی را به گونه‌ای تحت کنترل خود قرار دهند که از رعایت ملزومات ایمنی و کارآیی آنها در یاری رساندن به راننده، اطمینان حاصل کنند.

2- خودروسازان باید از رعایت تمام ملزومات و محدودیت‌های ایمنی خودرو در تمامی جزئیات مربوط به خودروهای ارتباطی اطمینان حاصل کنند و از آنها پیروی کنند. ایمنی مقدم بر تمام مسائل دیگر است. با وجود اینکه استفاده و به‌کارگیری نرم‌افزارهای جذاب در داخل خودروها با ذائقه مصرف‌کنندگان همخوانی داشته و برخی از شرکت‌های تولیدکننده این سرگرمی‌ها و نرم‌افزارها نیز تمایل زیادی برای ارائه محصولات خود به صنایع خودروسازی دارند، با این وجود، خودروسازان نباید و نمی‌توانند کوچک‌ترین سهل‌انگاری و مصالحه یا مسامحه‌ای در مورد مسائل ایمنی داشته باشند. بی‌پروایی و سهل‌انگاری به طمع دستیابی به سود بیشتر ممکن است به قیمت جان مصرف‌کنندگان تمام شود و جبران کردن چنین اشتباهاتی بسیار سخت و شاید غیرممکن است.

حتی رانندگانی که بر به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین در خودروها اصرار می‌ورزند نیز ایمنی خود را دربالاترین سطح اولویت قرار می‌دهند. براساس نظرسنجی بازار خودرو، 84 درصد از مصرف‌کنندگان و مالکان خودرو، ایمنی را مقدم بر سایر امکانات می‌دانند. همچنین، در حال حاضر قانون‌گذاران نیز مشغول تنظیم قوانین برای ویژگی‌های الحاقی به خودرو هستند تا میزان اختلال حواس حین رانندگی را کاهش دهند. برای مثال در فوریه 2014، کمیسیون تجارت، علوم و حمل‌ونقل – به خودروسازان و شرکت‌های فناوری اطلاعات اخطار داده است که این شرکت‌ها مساله کاهش اختلال حواس در حین رانندگی را که ناشی از ویژگی‌های جدید ارتباطات اینترنتی هستند باید در اولویت قرار دهند. خودروسازان باید هنگام افزودن ویژگی‌های جدید به خودرو، مساله ایمنی را در اولویت قرار دهند به نحوی‌که ویژگی‌های جد‌ید خودرو علاوه‌بر جذابیت برای مصرف‌کنندگان، نباید باعث حواس پرتی آنها از تمرکز بر مسیر شود.

3- خودروسازان باید با فراهم کردن امکاناتی اقدام به تامین امنیت سایبری کنند. علاوه‌بر ایمنی جانی، امنیت سایبری نیز یکی دیگر از مواردی است که خودروسازان باید برای حفظ آن، از آمادگی کافی برای مقابله با مهاجمان سایبری برخوردار باشند. در حال حاضر شرکت تسلاموتورز خدمات ارتباطی را به‌عنوان یک گزینه انتخابی به مصرف‌کنندگان پیشنهاد می‌دهد و حتی برای آن در تبلیغات خود قیمت‌گذاری نیز کرده است. فعالیت‌های شرکت بی‌ام دبلیو نیز در این زمینه تقریبا مشابه تسلا است. به‌زودی، با کاهش هزینه و توسعه کارآیی‌های این خدمات (خدمات ارتباطی) اغلب خودروها مجهز به ارتباط بی‌سیم یا وایرلس خواهند شد. حال با درنظر گرفتن توانایی این سیستم‌ها در شناسایی مشکلات مکانیکی خودرو و ابزارهای هوشمند برقراری ارتباط می‌توان تصور کرد که حجم عظیمی از اطلاعات تولید و ذخیره خواهد شد. از آنجا که برخی از این خودروها از نوع تجملاتی و گران‌قیمت هستند، بنابراین مورد توجه هکرها یا مهاجمان سایبری قرار خواهند گرفت؛ بنابراین خودروها تبدیل به اهدافی آسیب‌پذیر خواهند شد که مهاجمان فضای مجازی (هکرها) همواره برای آسیب رساندن به آنها، آنها را مورد سوء قصد قرار می‌دهند.

متاسفانه خودروسازان در این زمینه بسیار عقب هستند و پیشرفت‌های لازم در این زمینه صورت نگرفته است؛ در آینده‌ای نزدیک، شرکت‌ها باید یک سیستم پشتیبان (back up) برای تمامی سامانه‌ها یا سیستم‌های حساس و کلیدی در نظر گیرند. همچنین برای جلوگیری از درز اطلاعات بین زیرسامانه یا زیر سیستم‌ها، اقدام به طراحی و جانمایی سیستم‌های محافظ دیوار آتشین (fire wall) کنند. به این وسیله در صورتی‌که هر یک از سامانه‌های مجازی مورد حمله سایبری قرار گرفته یا از کار بیفتد، سایر بخش‌ها به شکل عادی به فعالیت خود ادامه خواهند داد و تحت‌تاثیر قرار نمی‌گیرند. با این حال این راهکارها هنوز هم کافی نبوده و باید سیستم‌های حفاظتی بیشتری در نظر گرفته شوند.
بنابراین، خودروسازان باید همواره به‌صورت فعال و پیشگیرانه قابلیت‌های محافظت سایبری خود را تا سطح بالایی تکامل داده و افزایش دهند و نوعی دفاع غیرعامل را در این زمینه فعال کنند.

4- چرخه یا دوره سنتی توسعه و پیشرفت در تولیدات باید متحول شود یا اصطلاحا پوست‌اندازی کند. در حال حاضر، سیکل یا دوره توسعه و تولید یک محصول جدید در خودروسازی حدودا بین سه تا پنج سال طول می‌کشد که این زمان با یک سیکل میان‌مدت توسعه داخلی جهت بهبود و تغییراتی - در برخی اجزا مثل طراحی خارجی و امکانات داخلی - در محصول مورد نظر همراه است. اساسا این الگو در طراحی خودروهای ارتباطی کارآیی نداشته و طراحی این خودروها باعث اختلال در این الگوی رایج خواهد شد. خودروسازان باید نسبت به نوآوری‌های صورت گرفته در حوزه فناوری اطلاعات به سرعت واکنش نشان داده و با به روز رسانی محصولاتشان میزان محبوبیت خود را در جمع مشتریان حفظ کنند. برای مثال چنانچه یک خودروساز در طول یک دهه تنها دو یا سه بار در به‌روزرسانی محصولاتش تعلل کند به روشنی می‌توان تصور کرد که خیلی زود از سایر رقبا عقب خواهد ماند و محبوبیتش را از دست خواهد داد. همچنین چنانچه محصولات به‌روزرسانی نشوند، تاثیر قابل ملاحظه‌ای در نگرش مشتری به محصولات اتفاق می‌افتد؛ چراکه ذائقه مشتری همواره در استفاده از تکنولوژی‌های جدید بوده و تعلل در ارائه این تکنولوژی باعث ناخشنودی مشتریان خواهد شد.

هم‌اکنون تعداد اندکی از خودروسازان ویژگی‌های خودرو را با محوریت نرم‌افزاری به روز رسانی می‌کنند. با این وجود آنها نیز باید برای تطبیق مشکلات ذکر شده در چرخه توسعه، چاره‌ای بیندیشند. با این روش، آنها باید سیستم‌های الکترونیکی خود را به زیر‌بخش‌های بیشتری تفکیک کنند و اصطلاحا از سامانه‌های الکترونیک مدولار- در مقایسه با سامانه‌های یکپارچه‌ای که صرفا قابلیت کاربری در خودروها را دارند- بهره برند. این فرآیند باید با به روز رسانی مجازی نرم‌افزارها و قطعات الکترونیک و ارائه یا تحویل سریع آن به مشتریان همراه بوده و در کنار این فعالیت‌ها سیستم حفاظت سایبری نیز همان‌طور که قبلا ذکر شده به‌طور پیوسته به روز رسانی شود.

طراحی نسل‌های جدید و متعدد وسایل الکترونیک، ویژگی‌ها و انتخاب تجهیزات کمکی به راننده و موارد ایمنی باید به موازات و با همپوشانی دوره یا سیکل طراحی اتفاق افتد تا به این ترتیب به‌روزرسانی‌های میان دوره‌ای طرح امکان‌پذیر شود. خودرو سازان باید در آینده روی شبکه‌های ارتباطی بسیار بزرگ خودرو‌ها با حجم حافظه بسیار بالا سرمایه‌گذاری کنند تا از این طریق ظرفیت لازم برای به‌روزرسانی‌های میان دوره‌ای فراهم بوده و نیز امکانات لازم برای ارائه خدمات به روز شده به شبکه دلالان و مصرف‌کنندگان فراهم آید. با فراگیرشدن و قدرتمندتر شدن ابزارهای هوشمند مصرف‌کنندگان، حتی چرخه‌های کوتاه‌تر نیز نیازمند تسهیلات و جذابیت‌های خاصی خواهند بود. پیش از این نیز مصرف‌کنندگان بر همخوانی و یکپارچگی هرچه بیشتر این ابزارها تاکید داشتند. شاهد این موضوع نیز تحقیقات موسسه تحقیق بازار و حقوق مصرف‌کنندگان جی دی پاور است که در سال 2015 انجام گرفت، براساس این تحقیقات، در حال حاضر مصرف‌کنندگان از کیفیت محصولات ارائه شده در بازار رضایت کافی ندارند. لذا برای جبران این موضوع، درآینده تولیدکنندگان خودرو باید دائما بر روند تغییرات بازار نظارت کرده و نسبت به این تغییرات در اسرع وقت واکنش نشان دهند. همچنین باید شناخت و اشراف کافی از توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری داشته باشند.

5- الگوی عملیاتی تولید خودرو باید مطابق با نیازهای خودروهای ارتباطی تحول یافته و تغییر کنند. ساخت خودرو به شکل طبیعی و براساس نیازهای ذاتی صنعت خودرو شامل الگوهای عملیاتی بسیار پیچیده و تخصصی است، به‌نحوی‌که هر یک از واحدهای عملیاتی براساس یک هدف و مدیریت واحد، هماهنگ شده و تولید می‌کنند. با‌وجود اینکه این الگو برای سال‌های متمادی -در صنعت خودرو- با موفقیت به کارگرفته شده، اما قادر به پاسخگویی الزامات و نیازمندی‌های پرشمار برای تولید خودروهای ارتباطی نیستند.

توسعه و تولید فناوری در چنین حوزه‌ای نیازمند هم افزایی واحدهای تولیدی به صورت گام به گام است تا حجم وسیعی از ملاحاظات و ملزومات با تمام جزئیاتشان در طراحی نهایی در نظر گرفته شوند. تولید خودروهای ارتباطی، به صورت همزمان، شامل مدیریت بخش‌های عملیاتی متعدد داخلی، برنامه توسعه محصولات و سیستم‌عامل خواهد بود. لذا در آینده شاهد گسترش تامین‌کنندگان در خودروسازی خواهیم بود به نحوی‌که بازیگران جدیدی مثل تولیدکنندگان نرم‌افزار وارد گستره تامین‌کنندگان خودرو خواهند شد، تامین‌کنندگان یا تولیدکنندگانی که از یک فضای کاملا متفاوت پا به این عرصه خواهند گذاشت.

مدیریت چنین چالشی به شکل باورنکردنی سخت است.  برای مقابله با چنین چالشی، اغلب تولیدکنندگان خودرو به یکی از دو طریق زیر اقدام به حل مساله کردند: راهکار نخست تاسیس یک یا دو واحد عملیاتی بیشتر در کارخانه بود و راهکار دوم انتصاب یک مدیریت مستقل برای هماهنگی بین واحدها جهت تامین نیازمندی‌های جدید است که هیچ‌یک از این دو راهکار برای حل این چالش به اندازه کافی مناسب نیستند.

به‌جای این اقدامات، شرکت‌های تولیدی باید از یک رهیافت تکاملی بهره برند به نحوی‌که فعالیت‌های مورد نیاز برای تولید خودروی ارتباطی، به تدریج و در یک روند تکاملی با الگوی تولید فعلی یکپارچه شوند. این الگو باید با ارجحیت بخشیدن به ابداعات و فناوری‌های ارتباطی صورت پذیرد و در ادامه یک تیم یا کارگروه بین رشته‌ای واقعی برای خودروهای ارتباطی تشکیل داده و در این کارگروه وظایف و اختیارات هرکس به شکل واضح تعیین شود و قبل از اقدام برای هر کاری باید در این کارگروه اهداف و قابلیت‌های مورد انتظار از خودروی ارتباطی مورد نظر مشخص شود. در نهایت نیز فعالیت‌های مربوط به ساخت خودروهای ارتباطی باید همراستا با سایر بخش‌های تولید و گروه‌ها باشد. مخاطرات یا تهدیدات مربوط به رشد بیش از حد فناوری اطلاعات می‌تواند به فرصتی برای تولیدکنندگان خودرو تبدیل شود. در واقع خودروسازان تنها محدود به تخیلات و ابداعات بشری، قوانین الزام‌آور و میزان تقاضای مصرف‌کنندگان هستند. اما همانند تمامی فرصت‌های این‌چنینی، ناشناخته‌ها، نمی‌تواند مانع از پیشرفت انسان‌های ماجراجو و فرصت طلب شود. نکات پنج‌گانه ارائه شده در این مقاله تنها برای آغاز چنین مسیری راهگشا بوده و خواست انسان‌های بلند نظر بیشترین تاثیر را در این مسیر خواهد گذاشت.

پاورقی
1) خودروهای ارتباطی یا connected cars خودروهایی مجهز به سیستم ارتباط به اینترنت یا هرشبکه بی‌سیم محلی هستند. این نوع تبادل اطلاعات بین عناصر مختلف در داخل و خارج خودرو، شرایط و امکانات مناسب‌تری را برای کاربران این خودروها فراهم می‌کند.