موتورسیکلت‌های بیـراهه‌نورد

به گزارش پایگاه خبری«عصر خودرو»، خود کلاس موتور‌های آفرود نیز در حالت کلی به 5 نوع مختلف تقسیم می‌شود. یکی از این دسته‌ها، موتور‌های کراس هستند که برای تردد در مسیر‌های سخت و پیست‌های مسابقه طراحی می‌شوند. همچنین موتور‌های اندورو که به Dual Purpose نیز شهرت دارند و مناسب تردد در مسیر‌های شهری و نا‌هموار هستند. در دسته دیگر تریال‌ها (تریل‌ها) قرار می‌گیرند که به خاطر نداشتن زین برای نشستن موتور‌سوار، مسابقات مخصوص به خود را دارند و برای مانع‌نوردی طراحی شده‌اند. Rally Raid‌ها نیز ترکیبی از موتور‌های اندورو و نمونه‌های خیابانی هستند. فلسفه طراحی این موتور‌ها داشتن پیشرانه‌های حجیم و پر قدرت در کنار سواری نرم اما با قابلیت تردد در مسیر‌های بیراهه برای شرکت کردن در مسابقاتی است که مسیر‌های بلند مثل رالی‌ها دارند. دسته آخر نیز که در کشورمان دیده نمی‌شود، Track Racing‌ها هستند که در مسابقات آنها را می‌توان با مسابقات Nascar برای خودرو‌ها مقایسه کرد؛ یعنی مسابقه در مسیر دایره‌ای.

موتور کراس:

موتور کراس‌ها خود به چند دسته دیگر تقسیم می‌شوند. اما چیزی که بیشتر از بقیه شناخته‌شده‌تر است، موتور‌هایی هستند که معمولا تک‌سیلندر بوده و پیشرانه آنها از انواع دو‌زمانه یا چهارزمانه با حجم‌های 50 سی‌سی برای سواری افراد خردسال تا مدل‌های 650 سی‌سی برای مسابقات سنگین بزرگسال و انجام حرکات نمایشی پرش، ساخته می‌شوند.
دلیل اینکه در این کلاس هنوز هم پیشرانه‌های دو‌زمانه وجود دارد، تردد آنها در مسیر‌های غیرشهری و پیست‌های مسابقه است که بحث آلاینده‌ها مطرح نیست و از طرفی شتاب این موتور‌سیکلت‌ها و ساختمان کاری آنها را ساده‌تر کرده و از وزن آنها می‌کاهد که در نتیجه راندمان کاری موتور‌سیکلت بالا‌تر می‌رود. موتور کراس‌ها فاقد تجهیزات رفاهی و ایمنی مثل سیستم روشنایی و راهنما در عقب و جلو، مجموعه آمپر‌ها و کیلومتر‌شمار، زین نرم برای تردد در مسیر‌های بلند، فنر‌بندی نرم‌تر برای سواری در مسیر‌های آسفالته، سیستم ترمز ABS، اگزوز خروجی با صدای نرم و... هستند که آنها را مختص استفاده در مسیر‌های بیرون جاده می‌کند.

Track Racing‌:

می‌توان آنها را به موتور‌هایی برای مسابقات
nascar در دنیای موتور‌سیکلت‌ها تشبیه کرد؛ یعنی موتور‌هایی که برای حرکت در یک مسیر دایره‌ای خاکی یا یخ‌زده به کار می‌روند که در این مسیر موتور‌ها دارای سرعت‌های بالایی بوده و همیشه در حالت دریفت کردن و سر خوردن هستند.  پیشرانه این موتور‌سیکلت‌ها از انواع چهار‌زمانه ساخته می‌شوند. این موتور‌ها که با سوخت متانول کار می‌کنند، با داشتن کورس پیستون بلند امکان سرعت بالا را برای آنها فراهم می‌کنند. از دیگر ویژگی‌های جالب این موتور‌ها نداشتن سیستم تعلیق در عقب و همچنین سیستم ترمز است. ضمن اینکه فقط 2 دنده دارند که یکی برای شتاب‌گیری درشروع حرکت و دیگری برای حرکت در سرعت‌های بالاست.  این موتور‌ها فقط در مسابقات و درون پیست کاربرد دارند. مسابقات آنها معمولا دارای 4یا 6 و یا 8 شرکت‌کننده می‌شود.

موتورهای اندورو:

این موتور‌سیکلت‌ها همان چیزی هستند که آنها را در سطح شهر‌ها می‌بینیم؛ یعنی یک موتور با کاربری داخل و خارج جاده. دارای تمام تجهیزاتی هستند که موتور کراس‌ها فاقد آنها بوده و به همین خاطر حتی برای تردد و گشت‌زنی مسیر‌های نسبتا دور در کنار مسیر‌های خارج جاده نیز مناسب هستند.
موتور‌های اندورو نیز در دو نوع دو‌زمانه و چهارزمانه ساخته می‌شوند که البته به خاطر بحث آلاینده‌ها و ممنوعیت تردد در شهر‌های برای پیشرانه‌های دوزمانه، امروزه این پیشرانه‌ها از رده خارج شده‌اند. موتور‌های دو‌منظوره یا همان اندورو‌ها، حجم‌های مختلفی از 100 سی‌سی تا 650 سی‌سی دارند که در کنار اگزوز خروجی کم‌صدا و زین نرم‌تر و داشتن سیستم‌های روشنایی و... قابلیت تردد در سطح شهر را دارا هستند.
ضمن اینکه این موتور‌ها دارای دنده‌های بیشتری بوده تا سواری راحت‌تر و نرم‌تری را فراهم کنند. این موتور‌سیکلت‌ها نیز دارای مسابقات مخصوص به خود هستند.

موتور کراس یا اِندورو‌؟‌

اول از همه باید بدانیم که کلاسی که به عنوان تریل در بین مردم شناخته می‌شود و به موتور‌های آفرودی که در سطح شهر تردد می‌کنند گفته می‌شود، در واقع کلاس اِندورو است که موتور‌سیکلت‌های این کلاس به عنوان یک موتور دو‌منظوره برای تردد در سطح شهر و همچنین خارج شهر شناخته می‌شوند. موتور‌های تریل، موتور‌سیکلت‌هایی هستند که فاقد زین بوده و برای مانع‌نوردی و انجام حرکات نمایشی از آنها استفاده می‌شود. البته کلاس اندورو یا همان موتور‌سیکلت‌های دومنظوره در بین برخی از مردم و علاقه‌مندان به موتور‌سیکلت‌های XL نیز شناخته می‌شود که دلیل آن هم ورود هوندا‌های 125 و 250 سی‌سی مدل XL در سال‌های بسیار دور از این کلاس در کشورمان بوده است.  اما موتور‌سیکلت‌های نوع کراس با موتور‌سیکلت‌های نوع اندورو دارای تفاوت‌های زیادی بر‌خلاف شباهت ظاهریشان هستند. می‌توان به طور ساده گفت که چون موتور‌سیکلت‌های کراس دارای دنده خورشیدی‌های بزرگ با دنده‌های کمتر هستند و از طرفی سیستم طراحی پیشرانه و سیستم انتقال قدرت آنها به نحوی است که همیشه گشتاور و کشش بالایی در اختیار راننده باشد، به همین خاطر برای تردد در مسیر‌های آسفالته مناسب نیستند. دلیل این امر به این خاطر است که در مسیر‌های آسفالته، باری روی پیشرانه نیست و همین آزادی عمل بیش از حد باعث می‌شود تا گاز دادن با این موتور‌ها و شتاب‌گیری، شبیه به گاز خلاص دادن به یک پیشرانه، استهلاک آنها را تا حد زیادی بالا ببرد. اما تفاوت‌های دیگری نیز بین این دو کلاس دیده می‌شود.  موتور‌های کراس مخصوص تردد در پیست‌ها و انجام پرش‌های بلند ساخته می‌شوند. به همین خاطر فنر‌بندی قوی‌تری دارند و در کنار داشتن پیشرانه‌های پر‌قدرت، برای سبک شدن وزن کلی آنها فاقد تجهیزاتی مثل استارتر، چراغ‌های جلو و عقب، مجموعه آمپر‌ها و کیلومتر‌شمار، جک نگهدارنده و... هستند.
ضمن اینکه صدای خروجی از اگزوز این موتور‌ها بلند و خشن ‌است و برای تردد در سطح شهر اصلا مناسب نیست. در مقابل موتور‌های اندورو، دارای پیشرانه‌های دو‌زمانه و چهارزمانه هستند که با صدای نرمی، در کنار زین‌های نرم‌تر برای سواری بهتر موتور‌سوار، امکان تردد در مسیر‌های کوتاه و بلند را در شهر‌ها امکان‌پذیر می‌کنند.

موتورتریال (‌تریل‌)‌:

موتور‌سیکلت‌هایی هستند که فاقد زین برای نشستن راکب بوده و از آنها برای انجام حرکات نمایشی در عبور از موانع استفاده می‌شود. در این موتور‌ها اصلا بحث سرعت مطرح نیست چرا که فقط در مسابقاتی کاربرد دارند که امکان قابلیت سرعت گرفتن در آنها وجود ندارد. از طرفی چون همیشه امکان برخورد زیر پیشرانه به موانع و لبه آنها وجود دارد، به طور استاندارد دارای پوسته مقاومی در این قسمت هستند. این موتور‌ها چون وزن کمی دارند و ارتفاع آنها نیز پایین است، پایداری بالایی در ثابت ماندن بدون برخورد پای راننده با زمین دارند. ضمن اینکه معمولا تک‌سیلندر با حجم‌های نه‌چندان بالا و حتی با پیشرانه‌های دو‌زمانه برای هر چه سبک‌تر شدن ساخته می‌شوند که با داشتن دنده‌های قدرتی و دنده خورشیدی عقب، شتاب و گشتاور بالایی برای حرکت‌های ناگهانی و جهش‌های سریع دارند. این موتور‌ها که هنوز به صورت دو‌زمانه ساخته می‌شوند، معمولا بین 125 تا 300 سی‌سی حجم دارند.

Rally Raid‌ها‌:

این موتور‌ها ترکیبی از موتور‌های خیابانی و موتور‌های کراس هستند؛ یعنی برای تردد در مسیر‌های داخل و خارج جاده به همراه سرعت بالا با داشتن تمام تجهیزات لازم. به همین خاطر است که در مسابقات بزرگ رالی نظیر داکار، این موتور‌ها کلاس جداگانه‌ای دارند. رالی رید‌ها، توسط کمپانی‌های معروفی مثل یاماها، ب‌ام‌و، KTM، دوکاتی و... ساخته می‌شوند که حجم‌های مختلفی برای پیشرانه‌های آنها در نظر گرفته می‌شود. این موتور‌ها حتی در برخی‌ ساخته‌های ب‌ام‌و دارای پیشرانه‌های بزرگ‌تر از 1200 سی‌سی هستند که با داشتن توان بالا برای حمل وسایل در مسیر‌های بلند و همچنین سواری نرم و راحت، برای انجام سفر‌های بین کشور‌ها و جهانگردی نیز استفاده می‌شود.