عصر خودرو- در قسمت پیشین عیب‌یابی خودرو به زبان ساده مبحث رفتارهایی را که به پیشرانه خودرو آسیب می‌رسانند و موجب کاهش عمر آن می‌شوند، آغاز کردیم و به بررسی چگونگی سرویس‌های دوره‌ای و روغن و فیلتر مناسب پرداختیم.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، در این قسمت نیز به عادات غلطی که به مجموعه پیشرانه و اجزای آن آسیب می‌رساند، می‌پردازیم.
رانندگی با دور نامناسب
هر سیستم مکانیکی‌ای هرچقدر با سرعت بالاتری در یک بازه زمانی مشخص کار کند، زودتر دچار فرسودگی و خرابی شده و به تعمیر و سرویس احتیاج پیدا می‌کند. گاز دادن‌های ناگهانی، رانندگی طولانی با دور بالا و پرکردن دور پیشرانه تا محدوده رد لاین و تعویض دنده موجب فشار آمدن مضاعف به پیشرانه و مجموعه انتقال قدرت شده و استهلاک مجموعه را افزایش می‌دهد. رانندگی در این شرایط روغن را نیز سریع‌تر کثیف کرده و فشار قابل توجهی به اجزای پیشرانه خصوصا رینگ پیستون‌ها، شاتون‌ها و یاتاقان‌ها وارد می‌کند. معکوس کشیدن‌های ناگهانی دشمن اصلی مجموعه تایمینگ به دلیل اینرسی میل سوپاپ‌هاست و فشار قابل توجهی نیز به دسته موتورها وارد می‌کند. اگر به رانندگی با دور بالا عادت دارید، حتما سعی کنید سرویس‌های دوره‌ای را زودتر از حالت عادی انجام داده و البته اصولی رانندگی کنید چراکه راندن در دور بالا نیز اصول و قواعد خاص خود را دارد که در صورت اجرای صحیح، پیشرانه استهلاک کمتری را در شرایط تحت فشار تجربه می‌کند.
رانندگی با دور کمتر از حالت عادی (دنده مرده) نیز به پیشرانه فشار وارد کرده و زمینه استهلاک بیشتر آن را فراهم می‌کند. در واقع همیشه باید در دوری رانندگی کرد که بازه گشتاور پیشرانه به خودرو اجازه تداوم حرکت را بدهد و به مقدار کافی باشد. در عموم پیشرانه‌ها محدوده صحیح تعویض دنده از مرز 3000 دور بر دقیقه آغاز می‌شود. در واقع رانندگی‌ای صحیح است که در آن دور پیشرانه در محدوده 1500 تا نهایتا 3500 دور باشد. طبیعتا بسته به مدل خودرو ممکن است اعداد این بازه تفاوت‌های کوچکی داشته باشد که با یافتن قلق خودرو پس از دقایقی رانندگی کاملا قابل تشخیص است.
استفاده از خودرو برای مسافت‌های کوتاه
استفاده از خودرو شخصی برای پیمودن مسافت‌های کوتاه (خصوصا مسافت‌هایی که عملا پیشرانه فرصت نمی‌کند به دمای کاری نرمال خود برسد) گذشته از آنکه آلودگی هوا و بار ترافیکی اضافه در سطح شهر را به همراه دارد، موجب افزایش استهلاک خودرو نیز می‌شود. در چنین مسافت‌های کوتاهی، پیشرانه پیش از آنکه به اندازه کافی گرم شود، خاموش شده و پس از مدتی مجددا روشن می‌شود. انجام این عمل و تکرار آن موجب تجمع دوده، رسوبات و آب درون روغن شده و عمر آن را به شدت کاهش می‌دهد. ضمن آنکه پیشرانه سرد احتراق نه چندان مناسبی را تجربه می‌کند و بازده خوبی ندارد بنابراین گازدادن مضاعف در این شرایط نیز ضرر بزرگی برای آن خواهد داشت. سایر اجزای خودرو نیز استهلاک به مراتب بالاتری را تجربه می‌کنند چراکه مرتبا در دمای کمتری کار می‌کنند.
بی‌توجهی به تعویض مایع خنک‌کننده
برخلاف روغن و فیلترها و شمع‌ها که همواره در کانون توجه بوده و به‌موقع تعویض می‌شوند، برخی مایعات نظیر مایع خنک‌کننده و روغن هیدرولیک به دلیل عدم دانش کافی تعمیرکار و یا بی‌توجهی مالک، به‌ندرت تعویض می‌شوند. هیچ نوع ترکیب آب و ضدیخی بیش از 2 سال یا 120 هزار کیلومتر کارکرد، خاصیت خود را حفظ نمی‌کند و به مرور خاصیت خورندگی و رسانایی پیدا می‌کند که موجب واردشدن خسارت به اتصالات، لوله‌ها، رادیات، واشرها و حتی بلوک پیشرانه خواهد شد. ضمن آنکه تجمع ناخالصی‌ها و آلودگی‌ها خصوصا به سبب استفاده از آب لوله‌کشی شهری در مدار بسیار کارایی سیستم را کاهش می‌دهد. کولانت‌های سنتزی با دوام و عمر بالاتر نیز باید طبق زمان موعد توصیه شده روی ظرف خود تعویض شوند.
عدم شست‌وشوی اجزای حساس
به مرور زمان بخش‌هایی از پیشرانه نظیر مجموعه دریچه گاز، سنسورها، انژکتورها و ... دچار تجمع آلودگی شده و کاهش کارایی را تجربه می‌کنند که نتیجه آن بد کار کردن پیشرانه و کاهش عمر مفید آن است. بهتر است هر 20 الی 40 هزار کیلومتر سنسورها، مجموعه دریچه گاز و انژکتورها شست‌وشو شوند. هر چند وقت یک‌بار استفاده از روغن فلاشینگ برای شست‌وشوی سیستم روغن‌کاری پیشرانه و پاکیزه‌شدن قطعات بسیار مفید است و همچنین توصیه می‌شود در هر نوبت سرویس دوره‌ای سر شمع‌ها را چک کنید و در صورت نیاز آنها را فیلر‌گیری و تمیز کرده یا کلا تعویض کنید.
گرم‌کردن پیشرانه به صورت درجا
گرم‌کردن پیشرانه در حالت درجا ضمن تولید آلایندگی زیاد، پیشرانه را مستهلک می‌کند. در سردترین شرایط آب و هوایی نیز در پیشرانه‌های امروزی حداکثر 30 ثانیه صبر برای شروع کامل چرخه گردش روغن کافی بوده و پس از آن باید به صورت ملایم رانندگی کنید تا پیشرانه به صورت مناسب و با کمترین مقدار استهلاک گرم شود. در چراغ قرمزهای طولانی و با مدت زمان بیش از یک دقیقه نیز توصیه می‌شود پیشرانه خودرو را خاموش کنید.
رانندگی با دور بالا زمینه ساز استهلاک بیشتر و کاهش عمر پیشرانه است
همواره در فواصل زمانی منظم بخش‌های حساسی چون انژکتورها را شست‌وشو دهید
استفاده از خودرو در مسافت‌های کوتاه به استهلاک آن می‌افزاید
تعویض به موقع مایع خنک کننده را جدی بگیرید
در توقف‌های بالای یک دقیقه از درجا کار کردن پیشرانه جلوگیری کنید
نویسنده: عارف منظری
