به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از صمت ، از سویی، ادغام واحدهای تولیدی و کارخانه‌های این صنعت از انقلابی جدید در صنعت قطعه حکایت دارد. در این گزارش کارکرد و مزیت‌های هر یک از این دو اتفاق از نگاه کارشناسان این صنعت موردبررسی قرار گرفته است.
سرشکن شدن قیمت‌ها
احمدرضا رعنایی، نایب‌رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی کشور درباره مزیت‌های خوشه صنعتی گفت: خوشه صنعتی قطعه‌سازان این امکان را می‌دهد که تولیدکنندگان قطعه در یک مکان جمع شوند و از سلسله امکانات مشترک بهره‌برداری کنند که در نتیجه این امر، هزینه‌ها کاهش یافته و توان فنی و علمی آنها افزایش می‌یابد و به این ترتیب می‌توانند فناوری‌ها را ارزان‌تر به‌دست آورند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر در صنعت قطعه سلسله خدماتی مشترک وجود دارد، افزود: اگر شرکت‌ها هر یک از این خدمات را در یک خوشه صنعتی دنبال کنند با یک سرمایه‌گذاری کلی، شاهد کاهش هزینه‌ها و افزایش عملکرد خواهیم بود که یکی از این هزینه‌ها، در زمینه آزمایشگاه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. برای نمونه آزمایشگاه متولوژی یکی از بخش‌هایی است که بیشتر قطعه‌سازان با آن در ارتباط هستند و هزینه راه‌اندازی آن حداقل 200 تا 300 میلیون تومان است.
به نظر می‌رسد اگر 15 تا 20 شرکت با یکدیگر در یک خوشه صنعتی عضو شده و فعالیت داشته باشند، می‌توانند یک آزمایشگاه مرکزی و مشترک دایر کنند؛ آزمایشگاهی که با هزینه‌های تک نفره قادر به ایجاد آن نیستند. نایب رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی کشور در این باره عنوان کرد: این آزمایشگاه‌ها بسیار گران بوده و بسیاری از فعالان این صنعت در صورت داشتن چنین آزمایشگاه‌هایی شاید از خرید بسیاری از ماشین‌آلات و دستگاه‌ها صرف‌نظر کنند یا به‌دلیل هزینه‌های بالا از خرید برخی دستگاه‌ها صرف‌نظر کنند بنابراین به لحاظ استاندارد نسبت به آزمایشگاه‌های سطح بین‌المللی، در سطح پایین‌تری قرار دارند اما در خوشه‌های صنعتی هزینه‌هایی که به طور موازی می‌شود، تبدیل به هزینه‌های مشترک شده درنتیجه صرفه اقتصادی بالایی دارد.

او ادامه داد: از سویی ممکن است یکی از تولیدکنندگان قطعه، گروهی خارجی را برای بازدید از سلسله کارخانجات یا برای سمینارهای آموزشی در زمینه قطعات خودرو و نیز در زمینه امور تحقیق و توسعه (R&D) دعوت کند که در این شرایط تجمیع در یک شهرک صنعتی و تشکیل خوشه، در استفاده بهینه از زمان و هزینه‌های مالی بسیار کارساز خواهد بود زیرا قطعه‌سازان در یک محل مشخص می‌توانند تمام این امور را انجام داده و انتقال اطلاعات کنند.
نایب رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی کشور سهولت در تهیه مواد اولیه را از دیگر مزایای خوشه صنعتی عنوان و اظهار کرد: گردهم آمدن چند شرکت می‌تواند در سفارش مواد موردنیاز با حجم بالاتر هزینه‌های مالی و زمانی را کاهش دهد.
صادرات نیز از محاسن خوشه صنعتی عنوان می‌شود که این فعال صنعت قطعه در این باره عنوان کرد: دعوت از شرکت‌های بین‌المللی با هدف بازدید از کارخانه‌ها و برگزاری سیمنارهای مختلف هنگامی که قطعه‌سازان زیادی در کنار یکدیگر حضور دارند خارجی‌ها را در شرایط بهتری قرار می‌دهد تا به آدیت این شرکت‌ها بپردازند و اطلاعات جامع و کاملی به‌دست آورند. همچنین با تشکیل یک گروه مشترک برای انجام امور بین‌المللی و قراردادهای حقوقی و بین‌المللی خود به صورت پیشگام حرکت کنند در حالی که هر شرکت به تنهایی نمی‌تواند نسبت به پرداخت هزینه‌های آن اقدام کند.
رعنایی ادامه داد: به همین دلیل کشور به‌طور عموم در صادرات با ضعف مواجه است در حالی‌که یک گروه خوب و مجرب می‌تواند در سطح دنیا در بحث بازاریابی و فروش توانمندهای داخلی به قطعه‌سازان در قالب خوشه صنعتی بسیار کمک کند.

مجموعه‌سازی و خوشه صنعتی
در کنار فعالیت‌های خوشه‌ای که در حال شکل گرفتن هستند، ادغام و تشکیل یک مجموعه بزرگتر از دیگر اقداماتی است که در این صنعت در حال شکل‌گیری است و اگر در تشکیل خوشه صنعتی، قطعه‌سازان در کنار یکدیگر در یک شهرک صنعتی گردهم می‌آیند در تشکیل مجموعه‌های بزرگ، ممکن است به لحاظ جغرافیایی هر یک از قطعه‌سازان عضو مجموعه، در شهری دیگر مستقر باشند.
رعنایی در این‌باره نیز عنوان کرد: خوشه صنعتی و ادغام صنعتگران تا حدودی می‌تواند شباهت‌هایی با یکدیگر داشته باشد اما تشکیل خوشه صنعتی کامل‌تر از ادغام است و کارآمدی بیشتری برای تولیدکنندگان به همراه دارد زیرا در خوشه صنعتی مدیریت‌ها سر جای خود باقی می‌ماند و تنها از منافع و امکانات مشترک مانند تهیه مواد اولیه، آزمایشگاه، حمل‌ونقل، کلاس‌های آموزشی مشترک، ایمنی و... استفاده می‌کنند.
نایب‌رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی کشور در پاسخ به این پرسش که چند خوشه صنعتی در کشور وجود دارد، گفت: تاکنون در صنعت قطعه خوشه‌ای توسعه نیافته اما مذاکرات اولیه برای این اقدام در تبریز در دست اقدام است.
او درباره موانع تشکیل خوشه‌های صنعتی به توسعه سنتی کشور اشاره کرد و گفت: هر شرکت براساس نیاز در گوشه‌ای از یک شهر، تولید خود را آغاز کرده و این امر با برنامه‌های تدوین شده از پیش نبوده که تاسیس شرکتی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت امکانات‌سنجی و سپس تاسیس شود. امروز کشور در حال برنامه‌ریزی سیستماتیک برای صنعت است در حالی که در کشورهای پیشرفته صنعتی، پیش از اینها خوشه‌های صنعتی در زمینه قطعات خودرو به وجود آمده بوده است.
توسعه خوشه صنعتی در استان
رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی استان مرکزی در نهایت از توافقنامه توسعه خوشه صنعتی این استان خبر داد و گفت: در سفر اخیر رییس‌جمهور به اراک، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت توافقنامه توسعه خوشه صنعتی قطعات خودرو در استان مرکزی را با معاون استاندار امضا کرد.
این اظهارات در حالی مطرح شده که توسعه خوشه صنعتی قطعات خودرو تنها در استان مرکزی نبوده و در استان‌های دیگر نیز اتفاق افتاده که به نظر می‌رسد فعالیت جدی توسعه این خوشه‌ها هرچه سریع‌تر انجام خواهد شد.

رقابت با ادغام و توسعه خوشه‌ها
در ادامه محمدرضا نجفی‌منش، عضو انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو، از صحبت‌های اولیه مجموعه‌سازی و توسعه خوشه صنعتی در دهه 80 خبر داد و  بیان کرد: از سال 1380 برنامه‌های جدی صنعت قطعه با هدف تولید در مقیاس تدوین شد. در این برنامه‌ها ادغام قطعه‌سازان کوچک و تشکیل قطعه‌سازان بزرگ با هدف کاهش هزینه‌ها و قیمت‌های رقابتی پیش‌بینی شد تا صنعت قطعه در ادامه این برنامه‌ها قادر به صادرات باشد.
او معتقد است امروز نیز در مقاطع مختلف زمانی چنین بحث‌هایی تازه می‌شود اما هنوز روال جدی و اجرایی پیدا نکرده است. برای نمونه عنوان می‌شود برخی از قطعه‌سازان که به‌طور مستقیم قطعه را به خودروساز تحویل می‌دهند این قطعات را در اختیار مجموعه‌سازان قرار دهند، حرکت‌هایی در این زمینه آغاز شده که امیدواریم ادامه‌دار باشد. برای نمونه مذاکرات اولیه برای توسعه خوشه صنعتی در استان سمنان انجام شد اما در نهایت بی‌نتیجه باقی ماند.
مدیرعامل شرکت لنت ترمز آسیا ادامه داد: اگر قرار باشد صنعت قطعه کشور توسعه یابد بهتر است از روش خوشه‌ای که به لحاظ جغرافیایی نزدیک به کارخانه است، استفاده شود. کاری که شرکت فیات ایتالیا انجام داد و تمامی قطعه‌سازان در اطراف این کارخانه استقرار داده شدند به‌طوری که جابه‌جایی قطعات نیاز به حمل‌ونقل با کامیون نداشت.
وی با ذکر نمونه‌ای دیگر ادامه داد: تجربه دیگر مربوط به ژاپن است در شهری که کارخانه خودروسازی تاسیس شد قطعه‌سازان نیز در همان شهر با فاصله کمی شکل گرفته و مستقر شدند تا هزینه‌های حمل‌ونقل کاهش یافته و تحویل سفارش‌ها سر زمان تعیین شده انجام شود. به این ترتیب بخش زیادی از سرمایه‌های در گردش که در انبارهای کارخانه باقی می‌ماند، با این چیدمان مساحت نیز کاهش می‌یابد.
نجفی‌منش معتقد است این نوع فعالیت‌ها در کشور امکانپذیر است اما زمانبر بوده بنابراین اراده و همت برای استمرار کارها نیاز است. امروز دنیا در حال حرکت به سوی مجموعه‌سازی (مگاساپلایر) است، قطعه‌ای که مجموعه‌ای از قطعه‌سازان می‌توانند آن را با هزینه‌های کمتر در کنار یکدیگر تولید کنند و این روند باعث تخصصی شدن فعالیت‌ها خواهد شد. به این ترتیب تولید در ادامه رقابتی شده و بحث صادرات نیز رونق می‌گیرد.