به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از ایرنا، انسان مهمترین عامل واژگونی در سفرهای برون شهری است که متاثر از فقدان فرهنگ سفر بابرنامه، عوامل محیطی که خستگی رانندگان را رقم می‌زند و فقدان برنامه‌های خلاقانه برای تنوع‌بخشی به محیط پیرامون جاده‌ها، اولین و نهایی‌ترین عامل واژگونی خودرو در جاده ها نام می‌گیرد، پس باید به راننده کمک شود تا با کاهش واژگونی، تلفات سوانح جاده ای کشور کاهش یابد، برنامه ریزی و مدیریت زمان سفر، پرهیز از رانندگی در زمان خستگی، پرهیز از تخلفات حادثه‌ساز در محورها رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، عواملی است که سفری ایمن و بدون واژگونی را برای هموطنان به ارمغان می آورد.
اکنون بیش از 2 هزار و 500 کیلومتر آزادراه و بیش از 15 هزار کیلومتر بزرگراه در کشور وجود دارد و در مجموع بیش از 75 درصد ترافیک عبوری در محورهای برون شهری در 34 هزار کیلومتر محورهای شریانی انجام می شود.
استان سمنان بیش از هشت هزار و 612 کیلومتر بزرگراه، آزادراه و جاده اصلی و فرعی و راه روستایی دارد، بیش از 600 کیلومتر از مسیر بیش از 900 کیلومتری محور تهران- مشهد از استان سمنان عبور می‌کند و به دلیل تردد سالانه بیش از 22 میلیون نفر از جاده های سمنان، یکی از محورهای پرترافیک کشور به شمار می رود.
بنا به نظر برخی کارشناسان، گستره جاده های استان سمنان به اندازه جاده های 6 استان کشور است، این استان با 97 هزار و 491 کیلومتر مربع به لحاظ وسعت رتبه ششم کشوری را دارد و در هر 60 دقیقه حدود 300 تا 400 وسیله نقلیه از محورهای استان عبور می کنند، در زمان اوج سفرها در هر 60 دقیقه به طور متوسط بیش از یکهزار و 200 خودرو از محورهای استان سمنان عبور می کنند که با این حجم قابل توجه تردد، واژگونی خودرو یکی از رویدادهای تلخ در محورهای سمنان است.
در اوج سفرها در محورهای کشور میزان واژگونی خودروها بیش از 35 درصد است اما در محورهای سمنان این رقم به طور متوسط سالانه به 65 درصد می‌رسد و این امر نقش اساسی در مرگ و میر ناشی از حوادث جاده ای دارد و واژگونی در رتبه پرشمارترین سانحه در محورهای مواصلاتی استان سمنان است.
براساس آمار پلیس راه استان سمنان، بیشترین واژگونی خودرو در محورهای استان در ساعت های 6 تا 9 ، 11 تا 14 و 15 تا 19 روی می دهد که نشان می‌دهد خستگی و خواب آلودگی رانندگان اصلی‌ترین علت این نوع سانحه رانندگی است.
بر اساس بررسی‌های انجام شده، مهمترین عواملی که در تشدید تصادفات نقش دارند سرعت بالا، رفتارهای پرخطر، شتاب‌زدگی و حواس‌پرتی است و یکی از مهمترین دلایل خستگی رانندگان در جاده های استان سمنان، یکنواختی مسیر است که در بروز بسیاری از سوانح از جمله واژگونی خودروها نقش مهمی دارد، در استان سمنان کویری و بیابانی بودن مناطق حواشی جاده‌ها باعث یکدستی مسیر و زمینه‌ساز خستگی زودرس رانندگان می‌شود.
احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی و فضاهای مناسب فرهنگی و تفریحی در مسیر محورهای مواصلاتی استان سمنان، ضمن این که می تواند مکانی برای توقف مسافران و استراحت کوتاه مدت رانندگان باشد، تا حدود زیادی در کاهش تصادفات و تلفات جاده ای به خصوص واژگونی خودروها موثر است و در گام بعدی می توان با افزایش و توسعه این مجتمع ها یکنواختی در جاده های استان را به طور کامل از بین برد.
** خواب آلودگی دلیل اصلی واژگونی خودروها
رییس پلیس راه استان سمنان در گفت وگو با ایرنا گفت: 65 درصد از تصادفات در جاده های این استان مربوط به واژگونی خودروها ناشی از خستگی و خواب آلودگی رانندگان است که دلیل آن طولانی و کویری بودن محورهای استان سمنان است،
سرهنگ حسن خسروجردی با اشاره به سهم بالای واژگونی از کل سوانح جاده ای در استان سمنان، افزود: سمنان در شاخص واژگونی خودرو در جاده ها، از ابتدای فروردین تا اول خرداد سال جاری با بیشترین درصد از کل سوانح رانندگی، رتبه نخست کشور را داشته است.
وی اظهارداشت: در جاده های استان سمنان 65 درصد از تصادفات مربوط به واژگونی خودرو و 9 درصد خروج خودروها از جاده است که این 2 مورد بیشترین سهم را در سوانح رانندگی در جاده های استان سمنان دارد.
وی با بیان این که ایجاد مجتمع های خدماتی رفاهی در فواصل مناسب در جاده اصلی استان سمنان ضروری به نظر می‌رسد، بیان کرد: مسافران عبوری هم باید توجه داشته باشد هنگام عبور از این محور برای استراحت کافی رانندگان در توقفگاه‌ها زمان‌بندی و برنامه‌ریزی داشته باشند.
رییس پلیس راه استان سمنان، از رانندگان خواست با رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی ، سرعت مطمئنه ، پرهیز از رانندگی در هنگام خستگی، تردد ایمن را برای خود و دیگران در جاده ها رقم بزنند و به ویژه بعد از هر یک ساعت رانندگی، 15 دقیقه استراحت را در برنامه خود قرار دهند.
**آموزش رکن اصلی کاهش واژگونی
استاندار سمنان در گفت و گو با ایرنا با اشاره به این که علت 70 درصد تصادفات فوتی در محورهای استان واژگونی است، گفت: رفع این معضل نیاز به اطلاع رسانی و فرهنگ سازی ملی دارد.
سید شهاب الدین چاوشی افزود: بیش از 65 درصد از تصادفاتی که منجر به فوت می شوند در استان سمنان مربوط به واژگونی خودرو است و این آمار بالا نشان دهنده کمبود فرهنگ سازی برای آموزش لازم به رانندگان درباره برنامه‌ریزی و قراردادن استراحت در برنامه سفر است.
وی اظهارداشت: بیشتر این واژگونی ها در محورهای استان سمنان مربوط به رانندگان غیربومی رخ می‌دهد، در نتیجه باید فرهنگ سازی در این زمینه در تمام استان های کشور انجام شود.
وی اضافه کرد: خستگی و خواب آلودگی از عوامل اصلی واژگونی خودرو است و برای این موضوع باید تابلوهایی با ایده های نوین برای فرهنگ سازی با موضوع کاهش واژگونی خودرو در محورهای ارتباطی کار شود.
استاندار سمنان با بیان این که درجه حساسیت پیمانکارهای راه نسبت به ایمنی ضعیف است، افزود: خط کشی های محورهای 2 طرفه که نیاز به بازسازی دارد باید در اولویت قرار بگیرد
** لزوم اجرای طرح های ارتقاء ایمنی در جاده ها
نماینده مردم شهرستان های سمنان، مهدی شهر و سرخه در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با ایرنا گفت: کویری بودن جاده های استان سمنان از عوامل مهم تصادفات و سوانح رانندگی از نوع واژگونی است.
وی اظهارداشت: اجرای طرح های ارتقاء ایمنی در جاده های استان ضرورت دارد و با افزایش ایمنی در جاده ها و رفع نقاط حادثه ‌خیز می توان حجم حوادث و تصادفات جاده ای را کاهش داد.
وی با تاکید بر ضرورت ایجاد استراحتگاه های بین راهی و مجتمع های خدماتی رفاهی در محورها، افزود: جاده های امن و بی خطر از مهمترین ویژگی کشورهای توسعه یافته است پس ضرورت دارد در استان سمنان که در مسیر مهم و اصلی شرقی- غربی کشور قرار دارد به این مهم توجه ویژه صورت گیرد.

**ضرورت ساماندهی 19 نقطه حادثه‌خیز محورهای سمنان
مدیرکل راه و ترابری استان سمنان در گفت وگو با ایرنا گفت: باتوجه به این که جاده های استان طولانی، کویری و خطی است و محور اصلی شرقی- غربی کشور به طول بیش از 600 کیلومتر از استان سمنان عبور می کند، برای مشکل خستگی رانندگان نیاز به مساعدت و کمک مسوولان استان و دستگاه های مرتبط در راستای افزایش مجتمع های خدماتی رفاهی، استراحتگاه و ایجاد جاذبه به منظور مشوقی برای توقف خودروهای عبوری و استراحت و رفع خستگی رانندگان است.
سیدعبدالمجید نژاد صفوی افزود: استان سمنان به دلیل برخورداری از بیش از هشت هزارکیلومتر بزرگرزاه، آزادراه ، جاده اصلی و فرعی و جاده روستایی و تردد سالانه بیش از 22 میلیون خودرو عبوری همواره برای ایمن سازی این جاده ها مورد توجه وزارت راه و شهرسازی بوده است.
وی خاطرنشان کرد: حدود 660 کیلومتراز بزرگراه تهران به مشهد در محورهای ارتباطی استان سمنان قرار دارد و توجه به مخاطرات جاده ای و شناسایی آنها برای کاهش سوانح رانندگی باید مورد توجه قرار گیرد.
مدیرکل راه و ترابری استان سمنان، فاصله طولانی بین شهرها در استان سمنان را عامل یکنواختی سفر در جاده های استان ذکر و تصریح کرد: فاصله شهرهای استان سمنان با یکدیگر به طور معمول 100 تا 130 کیلومتر است و همین مساله باعث طولانی تر شدن زمان سفر بین شهرهاست و رانندگان را خسته‌تر می‌کند.
وی ادامه داد: براساس آمار وزارت راه و شهرسازی از 43 نقطه تردد در محورهای استان سمنان 19 نقطه به عنوان حادثه خیز به شمار می رود و باید برای رفع این چالش برنامه ریزی شده است.
وی خاطرنشان کرد: اگر علل واژگونی خودروها در محورهای سمنان را براساس آمار تحلیل کنیم در می یابیم نقص جاده ای درصد پایینی از علت واژگونی خودرو را به خود اختصاص می دهد و بخش قابل توجهی از آن به دلیل نوع خودرو و عوامل انسانی است.
** استراحتگاه‌های بین راهی راهکار تنوع‌بخشی به محورهای کویری سمنان
سرپرست اداره کل حمل ‌ونقل و پایانه‌های استان سمنان در گفت وگو با ایرنا با اشاره به کمبود تعداد استراحتگاه مسافران و مجتمع‌های خدماتی رفاهی در استان، گفت: با توجه به این که واژگونی بیشترین سهم را در سوانح رانندگی جاده‌های استان سمنان دارد، توسعه این اماکن در جاده های استان، موجب افزایش رضایتمندی مسافران می‌شود.
احسان منصورکیایی با اشاره به اهمیت احداث مجتمع‌های خدماتی رفاهی در مسیر جاده ای استان، افزود: توسعه مجتمع‌های خدماتی رفاهی، نمازخانه‌ها و گسترش استراحتگاه‌های بین‌راهی می‌تواند راهکار مفیدی برای کاهش تلفات جاده‌ای و مقابله با یکنواختی محورهای مواصلاتی استان باشد.
وی اظهارداشت: توسعه و ایجاد زیرساخت‌های مجتمع‌های خدماتی رفاهی، نمازخانه‌ها و سرویس‌های بهداشتی در محورهای پرتردد استان سمنان از برنامه‌های کلان اداره کل حمل‌ونقل و پایانه‌های این استان درباره ترغیب و تشویق سرمایه‌گذاران ساخت این عناصر است.
مدیرکل حمل و نقل و پایانه های استان سمنان با بیان اینکه اکنون 44 مجتمع خدماتی رفاهی در جاده های استان فعال است، خاطرنشان کرد: تا سال 89، تعداد این مجتمع ها 14مورد بود که با اجرای برنامه های راهبردی اکنون تعداد این مجتمع ها سه برابر شده است.
وی، ایجاد آبادی نما یا دهکده های مجازی را از برنامه های دیگر اداره کل حمل و نقل و پایانه های استان سمنان برای از بین بردن یکنواختی و کویری بودن مسیر اعلام کرد و افزود: 2 آبادی نما تا پایان امسال در محورهای استان سمنان افتتاح شود.
منصورکیایی با بیان این که این طرح قرار است در محور شاهرود به کاهک و ده نمک تا لاسجرد اجرایی و به بهره برداری برسد، تصریح کرد: برای ایجاد هر آبادی نما که شامل روشنایی، مکان توقف خودروها و ایجاد همه امور اولیه و مورد نیاز کاربران است، 6 میلیارد ریال هزینه دارد و در مجموع برای این راه اندازی این چهار آبادی نما 24 میلیارد ریال اعتبار لازم است.
وی با اشاره به کویری بودن جاده های استان سمنان و ایجاد خستگی و خواب آلودگی در رانندگان به واسطه همین موضوع، تصریح کرد: رانندگان و کاربران جاده با توقف در این آبادی‌نماها می توانند ضمن بهره مندی از خدمات و استراحت در آن، سفر خوب و خوشی را داشته باشند و این نقش بسیار زیادی در کاهش خستگی و در نتیجه، کاهش تصادفات و تلفات جاده‌ای دارد.
سرپرست اداره کل حمل و نقل و پایانه‌های استان سمنان گفت: با توجه به اینکه بیش از 60 درصد از سوانح رانندگی در جاده های استان سمنان واژگونی ناشی از خستگی و خواب آلودگی به خاطر کویری و یکنواخت بودن محورهای استان است، ایجاد این آبادی نماها با هدف تنوع‌بخشی به منظره جاده ها برای کاهش خستگی هدفگذاری شده است.
** فرهنگ سازی اولین گام کاهش واژگونی خودروها
سرپرست معاونت عمرانی استانداری سمنان با تاکید بر این که زمان سفر و جاده باید در برنامه ریزی هموطنان قرار گیرد، گفت: اولین اقدام برای کاهش واژگونی خودروها، فرهنگ سازی در بین رانندگان وسایل نقیله و هموطنان به منظور برنامه ریزی برای داشتن استراحت کافی و مدیریت سفر است.
قدرت الله ابک با بیان این که احداث مجتمع های خدمات رفاهی بین راهی جدید به منظور امکان و توقف و استراحت رانندگان، در کاهش واژگونی خودروها در محورهای استان بسیار تاثیرگذار است، افزود: ایمن سازی شانه و بستر جاده ها به منظور کاهش واژگونی خودروها و جلوگیری از خروج احتمالی باید مدنظر مسوولان امر قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: افزایش ایمنی بدنه وسایل نقلیه ، ایجاد جاذبه های مصنوعی در جاده ها، نصب تابلوها و احداث فضای سبز در حاشیه جاده و ایستگاه نماز از دیگر اقدامات برای کاهش واژگونی خودروها در جاده های استان است.
ابک تصریح کرد: در سه ماه امسال بیش از 35 نفر براثر واژگونی خودرو، انحراف خودرو از مسیر اصلی و برخورد با اشیا در محورهای استان جان خود را از دست داده اند و باید برای رفع این چالش مهم فرهنگ سازی بیشتری صورت گیرد.
وی اظهارداشت: فرهنگ سازی اصولی وکاربردی تاکنون به معنی واقعی برای کاهش تلفات جاده ای در محورهای استان صورت نگرفته است و با وجود تاکیدهای پلیس، بیش از 97 درصد علت تصادفات در محورهای کشور، عامل انسانی است.
ابک ادامه داد: سبقت های غیرمجاز و توجه نداشتن به جلو بیش از 50 درصد علت واژگونی خودرو در محورهای ارتباطی استان سمنان را به خود اختصاص می دهد و باید با فرهنگ سازی اصولی برای رفع این چالش اقدام کرد.
سرپرست معاونت عمرانی استانداری سمنان گفت: 19 نقطه از راه های استان براساس اعلام وزارت راه و شهرسازی نقاط حادثه‌خیز جاده ها محسوب می شود و باید اعتبارات ویژه ای برای اصلاح هندسی و ساختاری این نقاط از جاده ها تخصیص یابد.
وی با اشاره به اهمیت فرهنگ سازی بین مردم برای لحاظ کردن طول سفر به عنوان بخشی از سفر به ویژه لحاظ کردن دوره های زمانی متناوب برای استراحت راننده، تصریح کرد: باید اصل زمان استراحت لازم برای راننده را به معنی واقعی در برنامه ریزی هموطنان برای سفر ترویج کنیم و با این اصل انکارناپذیر را بپذیرم که بدون فرهنگ سازی بین مردم به عنوان عامل اصلی تصادفات، کاهش واژگونی میسر نمی شود.
استان سمنان بیش از هشت هزار و 612 کیلومتر بزرگراه، آزادراه و جاده اصلی و فرعی و راه روستایی دارد، بیش از 600کیلومتر از مسیر بیش از 900 کیلومتری محور تهران - مشهد از این استان عبور می‌کند.