عصر خودرو : در حالی سخنگوی دولت به عواملی مانند جلوگیری از قاچاق بنزین و افزایش مصرف آن بعنوان دلایل تک نرخی شدن بنزین اشاره کرده است که سهمیه بندی شدن بنزین در سال های اخیر، تاثیرات مثبت زیادی در این زمینه داشته است.
به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از فارس، محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت در جدیدترین اظهارات خود پس از گران شدن بنزین در برنامه «تیتر امشب» شبکه خبر با اشاره به علت تک‌نرخی شدن بنزین، گفت: «این گرانی در جهت نزدیک شدن به قیمت جهانی و جلوگیری از قاچاق بی‌رویه بنزین و نهایتاً افزایش مصرف و تأثیراتش بر محیط زیست صورت گرفته است». سخنگوی دولت در بخش دیگری از صحبتهایش با اشاره به درآمد سه هزار میلیارد تومانی تک‌نرخی شدن بنزین برای جبران کسری بودجه هدفمندی اضافه کرد: «دو نرخی بودن بنزین طی سالهای گذشته فسادهایی به وجود آورده بود که باید جلوی آن گرفته می‌شد».
نکات زیر در مورد صحبت های نوبخت و تصمیم اخیر دولت مبنی بر تک نرخی شدن بنزین با قیمت 1000 تومان و حذف سهمیه بندی مطرح است:
*نزدیکی به قیمت فوب خلیج فارس
با توجه به اینکه قیمت بنزین آزاد قبل از تک نرخی شدن بنزین، 1000 تومان بوده است، تک نرخی شدن بنزین در این قیمت قطعا موجب نزدیکی قیمت بنزین کشور به نرخ فوب خلیج فارس نشده است و همچنان فاصله زیادی با این قیمت دارد.
از سوی دیگر، با توجه به رویکرد دولت یازدهم در شیوه افزایش قیمت بنزین آزاد در دو سال اخیر، می توان انتظار داشت که سیاست اخیر دولت موجب ایجاد تاخیر بیشتر در تحقق هدف‌گذاری قانون هدفمند کردن یارانه ها در زمینه قیمت بنزین شود.
این در حالی است که دولت در صورت استمرار سهمیه بندی بنزین و ثبات قیمت آن می‌توانست بدون ایجاد فشار به عموم مردم و حمل و نقل عمومی، قیمت بنزین آزاد را به 1500 تومان افزایش قابل توجهی دهد، تا هم به قیمت فوب خلیج فارس نزدیکتر شود و هم درآمد سه هزار میلیارد تومانی مورد نیاز دولت تامین شود.
*وضعیت مصرف و قاچاق بنزین
با حذف سهمیه بندی بنزین و تک نرخی شدن آن، تنها اهرم انگیزشی مردم برای صرفه جویی و کنترل مصرف از بین رفته است، به همین دلیل پیش بینی می شود، میزان مصرف بنزین کشور افزایش به مراتب بیشتری نسبت به شرایط قبلی (وجود سهمیه بندی بنزین) داشته باشد.
از سوی دیگر، سیاست تک نرخی شدن بنزین موجب کاهش انگیزه مردم برای استفاده از کارت سوخت می‌شود و این امر منجر به کاهش شفافیت اطلاعات سوخت در کشور و نهایتا افزایش قاچاق بنزین خواهد شد.
از سال 86 تاکنون، شفافیت اطلاعات ایجاد شده در حوزه سوخت کشور بخاطر استفاده از سامانه هوشمند سوخت موجب کاهش چشمگیر میزان قاچاق بنزین کشور شده بود.
فساد زا بودن چند نرخی بودن بنزین
این موضوعی است که در سال های اخیر بارها از سوی برخی گروه ها مانند انجمن جایگاهداران سوخت کشور بیان شده است و از اساس غلط است، زیرا سهمیه بنزین هر فرد حق خود او بوده است و فروش آن به دیگران باعث ضایع شدن حق فرد دیگری نمی شود، بنابراین موضوع فساد در بخش خودروهای شخصی منتفی است.
در باره حمل و نقل عمومی نیز استفاده از سازوکارهای تکمیلی مانند تجهیز خودروهای این بخش به GPS می‌توانست شفافیت کامل در ناوگان عمومی ایجاد کند.
اجرای طرح سهمیه بندی بنزین تاثیر چشمگیری بر روی میزان مصرف و واردات بنزین در نیمه دوم دهه 80 و نیمه اول دهه 90 و همچنین نقشی کلیدی در ناکامی برنامه غرب برای تحریم صادرات بنزین به ایران داشت. با اجرای این طرح، میزان مصرف بنزین در محدود 60 تا 70 میلیون لیتر در روز در هشت سال اخیر کنترل شد. با توجه به همین موضوع، حدود 146.4 میلیارد لیتر بنزین در مصرف بنزین کشور در طول سال های 1386 تا 1393 صرفه جویی شد که ارزشی حدود 98.5 میلیارد دلار داشت و حدود 75.4 میلیارد دلار آن به خاطر سهمیه بندی بنزین و هدفمندی یارانه ها بود.
