شهروندان و چهار مسئله معاینه فنی

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» ، از یکم آبان‌ماه هر خودرویی که معاینه فنی نداشته باشد در هر جایی از شهرِ تهران که باشد 50 هزار تومان جریمه خواهد شد. تا پیش از یکم آبان‌ماه، این جریمه تنها در مناطقِ طرحِ ترافیک و طرحِ زوج و فرد از ساعتِ 6:30 تا 19 اعمال می‌شود که بر این پایه، تا چند هفته دیگر به هر نقطه‌ای از شهر و به هر ساعتی از شبانه‌روز تسری خواهد یافت.
به گزارشِ «مردم‌سالاری آنلاین»، این طرحی در حالی اجرایی می‌شود که به علت نبودِ زیرساختهای بایسته دشواری‌هایی بسیار برای شهروندانِ تهرانی ایجاد شده که برخی از آنها را مرور می‌کنیم:
1- خودروهای بسیار، مراکزِ اندک
شمارِ خودروهای شماره‌گذاری شده در سرتاسرِ ایران 20 میلیون دستگاه است که از این شمار، چهار میلیونِ آن، یعنی یک‌پنجمش، در تهران رفت‌‌وآمد می‌کنند. در این میان، روزانه 1033 دستگاه خودروی نو نیز به شمار خودروهای تهرانی افزوده می‌گردد، به عبارتی، ساعتی بیش از 43 دستگاه خودرو به خیابانهای تهران افزوده می‌شود. گذشته از خودرو، شمارِ موتورسیکلتهای تهران نیز سه میلیون دستگاه است.
کنون، در کلانشهرِ تهران، برای این هفت میلیون خودرو و موتورسیکلت که روزانه بیش از هزار دستگاه نیز بر شمارشان افزوده می‌شود، تنها 12 مرکزِ معاینه فنی ـ آن‌هم نه شبانه‌روزی ـ برای خودروهای سبک و موتورسیکلت به نامهای بیهقی، سراج، الغدیر، شقایق، نیایش، آبشناسان، چمران، دماوند، خاوران، امام رضا، ابوذر و ایران‌خودرو برای خدمت‌رسانی به شهروندانِ تهرانی در نظر گرفته شده‌اند که این منجر به شکل‌گیریِ صفهایی بسیار طولانی در این مراکز شده است تا جایی که در برخی از آنها شهروندان برای گرفتنِ معاینه فنی بیش از سه ساعت معطل می‌شوند تا نوبت بدیشان برسد.
2- کارکنانِ آموزش‌ندیده
مشاهده عینیِ خبرنگارِ «مردم‌سالاری‌ آنلاین» از مرکزِ مکانیزه معاینه فنی خودروهای سبکِ بیهقی، که گویا ستادِ مرکزیِ معاینه فنی نیز هست و زین‌رو باید سرآمدِ همه مراکزِ دیگر باشد، گویای آن است که کارکنانِ این مرکز چنان که باید و شاید از آموزشهای لازم برخوردار نشده‌اند: از شیوه آزمون و سوار و پیاده‌شدن از خودروهای شهروندان گرفته تا رعایتِ ادب و احترام در برخورد با اربابِ رجوع و پاسخِ درست به پرسش‌های آنان، همه و همه نشان‌دهنده ضعفی بنیادین در آموزشِ این کارکنان و شیوه گزینششان است.
3- تنظیمِ موتور و سرکیسه‌کردنِ شهروندان
نیمی از مردودیهای معاینه فنی در تهران مربوط به آلایندگی است. در آزمونِ معاینه فنی، گازهای آلاینده زیست‌بوم همچون منوکسیدکربن
تا سالِ گذشته، مرکزِ معاینه ‌فنیِ بیهقی، با کمتر از چهار هزار تومان درجا موتور را تنظیم و معاینه فنی را صادر می‌کرد، ولی از امسال «بخشِ خصوصی» دستِ کم 50 هزار تومان برای تنظیمِ چند دقیقه‌ای می‌گیرد
(CO) و هیدروکربن‌ (HC) در دودِ برآمده از اگزوزِ خودروها اندازه‌گیری می‌شوند که اگر اندازه آنها استانده نباشد خودرو در آزمون رد می‌شود و دارنده خودرو باید با تنظیمِ موتور این مشکل را رفع کند. تنظیمِ موتور نیز کاری ساده است که در چند دقیقه انجام می‌شود. تا سالِ گذشته، مرکزِ معاینه ‌فنی‌ای همچون بیهقی، با کمتر از چهار هزار تومان درجا موتور را تنظیم و معاینه فنی را صادر می‌کرد، ولی از امسال این مرکز دیگر چنین کاری انجام نمی‌دهد و شهروندانِ سردرگم را روانه آنچه که «بخشِ خصوصی» می‌نامد می‌کند. این بخشِ خصوصی در چند متریِ ضلع غربیِ این مرکزِ معاینه فنی، به جای چهار هزار تومانِ پارسال، امسال دستِ کم 50 هزار تومان برای تنظیمِ چند دقیقه‌ای می‌گیرد و شهروندان بیچاره نیز چاره‌ای جز این هزینه هنگفت برای کاری ناچیز ندارند. و چنین این مرکز و شاید مراکز دیگر با اشتغال‌زایی برای آنچه بخشِ خصوصی می‌نامند نه تنها مایه سردرگمی و اتلافِ وقت شهروندان می‌شوند که زمینه را برای سرکیسه‌کردنشان نیز فراهم می‌کنند.
4- اولویتِ معاینه فنی بر سنِ خودرو
در طرحِ مناطق کم‌انتشارِ آلودگیِ هوا (LEZ) قرار بر این است که در گامِ نخست خودروهای آلاینده در محدوده طرحِ ترافیک و زوج و فرد کنترل شوند، در گامِ دوم، همان‌گونه که گفته شد و از یکم آبان‌ماه اجرایی خواهد شد، این محدوده کنترلی به کلِ شهرِ تهران و در تمامیِ ساعات شبانه‌روز تسری خواهد یافت، و در گامِ سوم، که البته زمانِ اجرای آن گفته نشده است، خودروهای کاربراتوری و خودروهای فرسوده اجازه تردد در تهران را نخواهند داشت و این در حالی است که در تهران بیش از 400 هزار دستگاه خودروی کاربراتوری و بالای 20 سال رفت‌وآمد می‌کنند که معاینه فنی نیز دارند.
کنون پرسش اینجا است، خودرویی که معاینه فنی دارد، فارغ از سنش، باید بتواند در شهر رفت‌وآمد کند، به ویژه خودروهای خارجی که فرسوده آنها نیز در صورتِ داشتنِ معاینه فنی آلایندگیِ بسیار کمتری نسبت به خودروهای نو تولیدِ داخل دارند و چنین، عقلانی است که معیار و ملاک، معاینه فنی خودروها باشد نه سن و سالِ آنها. همچنین هنگامی که تسهیلات و وامهای جایگزینی خودرو نو به جای خودرو فرسوده، گرفتارِ ناکارآمدی و نابسندگی شده است، چگونه می‌توان دارندگانِ 400 هزار خودرو را بی آنکه تسهیلاتی برایشان قائل شد وادار کرد که خودروهای خود را به خودروهای نو تغییر دهند، آن‌هم در زمانی که وارداتِ خودرو ممنوع شده است و باید به خودروهای داخلیِ پرآلاینده‌ای همچون پراید و ... بسنده کنند؟!