به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از صمت، خودرو به‌عنوان صنعتی که قرار است در افق 1404، دستکم 4درصد سهم ارزش‌افزوده از تولید ناخالص ملی و 20درصد از ارزش افزوده صنعتی کشور را کسب کند و به خود اختصاص دهد، می‌تواند جایگزین صادرات نفت شود. شاید طرح این فرضیه که «آیا درآمد صنعت خودرو می‌تواند جایگزین درآمد نفت باشد؟» در ابتدا با نتیجه و پاسخی منفی همراه باشد؛ موضوعی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان غیرممکن است اما برخی تحلیلگران استدلالی دیگر دارند و این احتمال را با درنظر گرفتن شرایط موجود و برنامه‌ریزی‌های صحیح، امکانپذیر می‌دانند. «جذب سرمایه‌گذار خارجی از طریق همکاری مشترک» یکی از سیاست‌هایی است که توسط وزیر صنعت، معدن و تجارت در راستای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی با توسعه صنعت خودرو عنوان شده است.
راهکاری که در شرایط فعلی پس از توافق و کمین خودروسازان خارجی برای بهره‌وری از بازار خودرو ایران قابل‌دست‌یابی به نظر می‌رسد.خودروسازان در سال 93 با صادرات 27هزار دستگاه خودرو به خارج از کشور، در بخش صادرات رشد 190درصدی نسبت به سال 92 را تجربه کرد. همچنین هدفگذاری صادرات برای خودروسازان در سال 94، 5درصد اعلام شده است که با درنظر گرفتن برنامه‌ریزی تولید یک‌میلیون و 400هزار دستگاه خودرو برای امسال، 70هزار خودرو باید صادر شود. این در حالی است که براساس سند چشم‌انداز توسعه، میزان تولید خودرو در سال 1404 باید به 3میلیون دستگاه در سال برسد و یک‌سوم خودروهای تولید داخل (یک‌میلیون دستگاه خودرو) صادر شود. در این بین برای صنعت قطعه‌سازی نیز صادرات حداقل 6میلیارد دلار قطعه در افق چشم‌انداز 1404 پیش‌بینی شده است که این آمار و ارقام نشان از توان و جایگاه صنعت خودرو و قطعه‌سازی کشور در امر صادرات و ارزآوری دارد.

صنعت خودرو در ردیف بهترین صنایع صادراتی غیرنفتی
در همین حال دبیر انجمن خودروسازان ایران نقش صنعت خودرو در کسب درآمد برای کشور را قابل‌قبول می‌داند و اعتقاد دارد، صنعت خودرو پس از صنایع پتروشیمی می‌تواند از نظر درآمد سهم بالایی را به‌خود اختصاص دهد. احمد نعمت‌بخش در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: با توافقی که انجام‌شده، بسیاری از خودروسازان خارجی علاقه‌مند به همکاری با ایران هستند و این موضوع قابل پیش‌بینی بود. حال انتظار می‌رود، پس از به نتیجه رسیدن مناقصه‌ها و مذاکرات این خودروسازان با خودروسازان داخلی به سمت تولید مشترک خودروهای اروپایی، ژاپنی، کره‌ای و حتی امریکایی پیش رویم. وی در ادامه افزود: از آنجایی که در دستورالعمل وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکید به تولید مشترک خودروهایی است که بیش از 2 سال از تاریخ ارائه آنها به بازار نگذشته باشد، در همکاری با خودروسازان مطرح خارجی، خودروهای به‌روز در کشور تولید خواهد شد.
به گفته دبیر انجمن خودروسازان ایران، در این شرایط صنعت خودرو بعد از صادرات در صنایع پتروشیمی می‌تواند جزو بهترین‌ها در صادرات باشد و در این زمینه سهم بالایی را به خود اختصاص دهد، زیرا یکی از شرایط برای همکاری با شرکت‌های مطرح خودروسازی، صادرات 30 درصد از خودروهای تولید مشترک است.نعمت‌بخش با اشاره به این موضوع که صادرات واقعی، صادرات خودروهای ایرانی به کشورهای پیشرفته و جهان اول است، زیرا نشان از کیفیت بالای محصولات و توانمندی خودروسازان ایرانی دارد، گفت: البته این سخن از ارزش صادرات خودرو به کشورهای منطقه نمی‌کاهد. عقد قرارداد با خودروسازان بزرگ جهان، زمینه صادرات به کشورهای اروپایی و کشورهای همسایه که با برخی از آنها عقاید و زبان مشترک داریم را فراهم خواهد کرد.

صنعت خودرو در انتظار اصلاح نظام مالیاتی
با توسعه صنعت خودرو، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی امکانپذیر است اما به شرط آنکه مشکلات و موانع پیش‌روی صنعت خودرو برداشته شود. درحال‌حاضر نیز قابلیت‌ها، توانمندی، اراده و خواست در این زمینه وجود دارد اما ابتدا باید نیازهای اولیه فراهم و تامین شود. سخنگوی شورای سیاستگذاری در گفت‌وگو با صمت با اشاره به این نکته که صنعت خودرو جایگاه ویژه‌ای در بین صنایع مختلف کشور دارد و در کنار اشتغالزایی، می‌تواند ارزش‌افزوده بسیاری در صنایع بالا و پایین‌دستی خود ایجاد کند، با انتقاد از فشار نظام مالیاتی بر این صنعت اظهار کرد: با وجود آنکه براساس فرمایش رهبر معظم انقلاب، اقتصاد مقاومتی باید در دستورکار قرار گیرد، نظام مالیاتی در 2 سال گذشته بیشترین فشار را بر صنعت و تولید کشور وارد کرده که بی‌سابقه بوده است. از طرفی نظام بانکی خود را کنار کشیده و در کلام از حمایت سخن می‌گوید. ساسان قربانی در ادامه افزود: حمایت با حرف انجام نمی‌شود و با بسترسازی قانونی، رفع موانع و از میان برداشتن معضلات تولید و صنعت محقق خواهد شد. بی‌شک با اصلاح این مسائل، به برنامه‌های تدوین و در نظرگرفته شده در صنعت خودرو خواهیم رسید.

خودروسازی، نیرومحرکه اقتصاد
راهکاری دیگر برای خروج از وابستگی اقتصادی کشور به صادرات نفت، جایگزینی صادرات غیرنفتی به جای صادرات نفتی و به دنبال آن وابستگی به دیگر صنایع خواهد بود که در این بین صنعت خودرو در بخش صادرات غیرنفتی هم می‌تواند سودآور باشد. استاد مدیریت صنعتی دانشگاه آزاد اسلامی اعتقاد دارد که صنعت خودرو در کنار سایر صنایع باید جایگزین اقتصاد مبتنی بر نفت شود. همچنین به تنهایی محرک بخش‌های دیگری از اقتصاد باشد. فضل‌الله جمالو در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: از آنجایی که صنعت خودرو با بخش‌های مختلفی از صنایع درگیر است، همگام با توسعه آن صنایع مختلفی در کشور فعال خواهند شد.
برای مثال این فعال شدن در صنعت فولاد رخ خواهد داد زیرا بخش قابل‌توجهی از خودرو به ورق‌های فولادی اختصاص دارد. همچنین می‌تواند در صنعت پلیمر محرک باشد زیرا روی صنایعی نظیر لاستیک، پلاستیک و... اثرگذار است. بنابراین هر اندازه صنعت خودرو توسعه پیدا کند، در زیربخش‌های یادشده این توسعه به خودی خود اتفاق خواهد افتاد. وی در رابطه کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی با توسعه صنعت خودرو اعتقاد دارد که صنعت خودرو نمی‌تواند از نظر درآمد جایگزین صنعت نفت شود اما با توجه به این موضوع که این صنعت نیر ومحرکه اقتصاد است، می‌تواند به‌صورت کمک‌کننده عمل کند.

عقد قراردادهای هوشمندانه با خودروسازان خارجی
برای فعالان در عرصه صنعت قطعه‌سازی، پیش‌بینی کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی از طریق صنعت خودرو، دشوار به‌نظر می‌رسد. عضو هیأت مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی در گفت‌وگو با صمت، جایگزینی درآمد صنعت خودرو به جای نفت را وابسته به برنامه‌ریزی‌هایی دانست که امروز برای فردای صنعت خودرو انجام می‌شود.درحال‌حاضر عقد قرارداد با خودروسازان خارجی، افزایش درآمد در صنعت خودرو را به همراه خواهد داشت؛ بستری که سودآوری ریالی و ارزی بالایی برای کشور به ارمغان می‌آورد. در این شرایط به گفته مهدی مطلب‌زاده، اکنون که خودروسازان مطرح جهانی برای سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو کشور ابراز تمایل کرده‌اند، قراردادهایی که با این شرکت‌ها منعقد می‌شود، باید هوشمندانه باشد.
این انتظار وجود دارد که صنعت قطعه‌سازی همگام و متناسب با خودروسازی رشد خوبی داشته و این قابلیت وجود دارد که صادرات قطعات بیشتر از خودرو انجام شود. به اعتقاد عضو هیات‌مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی، صنعت خودرو و صنعت قطعه‌سازی می‌توانند درصد بالایی از سهم درآمد غیرنفتی کشور را به خود اختصاص دهند و از طریق صادرات حجم بالایی ارز به کشور وارد کنند اما این مهم در ارتباط مستقیم با قراردادهایی است که خودروسازان داخلی یا وزارت صنعت، معدن و تجارت با خودروسازان خارجی منعقد می‌کنند. صنعت خودرو به‌عنوان لکومتیو دیگر صنایع می‌تواند نقش بسزایی در کسب درآمد کشور ایفا کند، به شرط آنکه نقشه‌راه این مسیر براساس توانمندی‌های بالقوه و بالفعلی که در این صنعت وجود دارد، طراحی شود. با این حال تصور جایگزین شدن درآمد ناشی از صادرات خودرو به جای صادرات نفت درحال‌حاضر دور از انتظار است اما با توجه به اعلام حضور بزرگان خودروسازی جهان در عرصه خودروسازی ایران و تحول در ساختار تولید محصولات داخلی، می‌توان امید داشت که روزی صادرات خودرو از صادرات نفت سبقت بگیرد.