دوچرخه در مصاف جهانی با چالش های محیط زیستی

به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از ایرنا، همین ویژگی کاربردی و موثر دوچرخه است که سازمان ملل را در فروردین امسال بر آن داشت تا براساس پیشنهاد ترکمنستان و با رای موافق تمامی 193 عضو این سازمان، روزی را به نام دوچرخه در تقویم محیط زیستی جا دهد. امروز سوم ژوئن برابر با 13 خرداد روز جهانی دوچرخه است.

بر این اساس، تمام دولت های عضو سازمان ملل موظف هستند سالانه گزارش هایی را به صحن علنی این سازمان ارائه کنند مبنی بر این که دولت متبوعشان چه تمهیداتی را برای ترویج استفاده از دوچرخه و امکان دوچرخه سواری ایمن برای شهروندان فراهم کرده است.

**دوچرخه در مبارزه با غول آلودگی هوا
رفاه طلبی، تغییر سبک زندگی و گرایش مردم به سمت تجملات به مرور مشکلاتی را ایجاد کرده است که یکی از مهمترین آنها، آلودگی هوا است. تهران و برخی کلانشهرهای کشور نیز درگیر آلودگی هوا هستند، معضلی که خودرو یکی از عوامل اصلی دخیل در آن است و سلامت و محیط زیست را به خطر انداخته است.
بررسی ها نشان می دهد سهم وسایل نقلیه در آلودگی هوا بیش از 70 درصد است، این در حالی است که در کشورمان، خودروهای تک سرنشین در سطح شهرها به وفور تردد دارند و بیشترین سهم را در اشغال خیابان ها به خود اختصاص داده اند.
محمد درویش مدیر بخش سیاست محیط زیست در شبکه مطالعات سیاست‌گذاری عمومی وابسته به مرکز بررسی های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری روز یکشنبه در این باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: سازمان ملل بر این باور است که برای مقابله با غول آلودگی هوا، ترافیک، آلودگی صوتی و کم تحرکی شهروندان، هیچ راهی بهتر از این نیست که افراد ترغیب شوند به جای استفاده از خودروهای شخصی به استفاده از وسایل پرتحرک تری مانند دوچرخه رو آورند.

*** آلودگی صوتی و نزاع های خیابانی
این فعال محیط زیست گفت: آلودگی صوتی از عوامل اصلی منجر به افزایش پرخاشگری و نزاع های خیابانی است، در نتیجه سازمان ملل هم تصریح دارد که اگر می خواهیم با پدیده های مخرب و تهدیدآفرین برای حیات بشر مقابله کنیم، هیچ راهی جز رفتن به سمت ترویج استفاده از دوچرخه نداریم.

*** تهران، سومین شهر نزاع خیز دنیا
مدیر بخش سیاست محیط زیست در شبکه مطالعات سیاست‌گذاری عمومی گفت: تهران هفت هزار نزاع در هر 100 هزار نفر را تجربه می کند و سومین شهر نزاع خیز جهان است، پایتخت کشورمان بر اساس اعلام موسسه مرسر در لندن در سال 2016 در بین 230 شهر بزرگ دنیا از نظر کیفیت زندگی 188 شد، 20 میلیون ساعت از عمر شهروندان آن در ترافیک تلف می شود که ارزش آن 10 هزار میلیارد تومان است.
وی گفت: در راستای این آمار، آلودگی صوتی در تهران مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد میزان آلودگی صوتی زیر پل سید خندان 82 دسیبل، منطقه ستارخان 80 دسیبل و زیر پل فردیس کرج 91 دسیبل است در حالی که حداکثر توان تحمل بشر برای زیستن در یک سکونتگاه انسانی 60 دسیبل است بنابراین می توان به این نتیجه رسید که یکی از دلایل نزاع های خیابانی، پرخاشگری و عدم تحمل می تواند همین مساله باشد .

*** سهم دوچرخه در جلوگیری از مرگ و میرها
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری گفت: به طور رسمی اعلام می شود که پنج هزار نفر در سال در تهران بر اثر آلودگی هوا می میرند، البته به نظر می رسد این آمار بسیار خوشبینانه است چون سال گذشته در اتحادیه اروپا اعلام شد که سالانه در لندن 9 هزار و 500 نفر در اثر آلودگی هوا جان می بازند، بنابراین در قیاس با اتحادیه اروپا و یا در شهری مانند لندن که زیرساخت های بسیار بهتری دارد و خودروها و سوخت یورو 6 استفاده می شود، معلوم است که در تهران امار جان باختگان بیشتر است.
وی ادامه داد: ضمن اینکه تهران به شدت دچار پدیده جزیره گرمایی است و تمام اینها ناشی از بیش از 21 میلیون سفر در روز با وسایل نقلیه موتوری است که باید تلاش کنیم تا این رقم را کاهش دهیم در غیر اینصورت تهران دیگر عملا قابل زیستن نخواهد بود و هیچ راهی جز ترغیب شهروندان به استفاده از دوچرخه، وسیله حمل و نقل عمومی و ایجاد معابر امن برای پیاده روی باقی نمی ماند.
این فعال محیط زیست تاکید کرد: مدیران شهری به جای استمرار رفتارهای اشتباه مانند ساختن اتوبان ها، بزرگراه ها، پل ها، تونل ها، تقاطع های غیر همسطح و پارکینگ های طبقاتی که به منزله چراغ سبز نشان دادن به ورودی خودروی بیشتر در تهران است، باید تلاش کنند فضا را برای ورود خودروها تنگ تر و برای دوچرخه ها باز تر کنند.
درویش گفت: دوچرخه هیچ نوع آلودگی ندارد، هر خودروی شخصی در فضایی تردد می کند که به راحتی 6 دوچرخه می تواند در آن فضا حرکت کند، علاوه بر این هر خودروی شخصی در هر 100 کیلومتر مسافت، اکسیژن مصرفی روزانه 365 انسان را می سوزاند در حالی که دوچرخه هیچ اکسیژنی را هدر نمی دهند.

*** سه شنبه های بدون خودرو نشانه پیشگامی ایران
مدیر کل سابق دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: شکل گیری پویش سه شنبه های بدون خودرو در ایران نشاندهنده این است که ایران حتی پیشگام تر از بسیاری از کشورهای جهان و سازمان ملل عمل کرده است.
درویش گفت: آذرماه سال 94 پویش سه شنبه های بدون خودرو در ایران با هدف تشویق مردم و مسوولان به استفاده بیشتر از دوچرخه و کاهش گرایش به خودرو شکل گرفت و اکنون 131 هفته را با موفقیت پشت سر گذاشته است. در واقع اعضای این پویش سه شنبه ها از دوچرخه یا وسیله حمل و نقل عمومی برای رفت و آمد استفاده می کنند.
مدیر بخش سیاست محیط زیست در شبکه مطالعات سیاست‌گذاری عمومی افزود: نتیجه این پویش تاکنون پیوستن 200 شهر به آن و ایجاد بیش از 900 کیلومتر مسیر ایمن دوچرخه سواری در برخی از این شهرها است، همچنین شهرهایی مانند یزد و اصفهان علاوه بر اینکه درصدد برآمده اند مسیرهای ایمن برای دوچرخه سواری و پیاده روی ایجاد کنند حتی در تلاش هستند تا مسیرهای ایمن برای سرنشینان ویلچر و کهنسالان ایجاد کنند.
این فعال محیط زیست اظهار داشت: به واقع مسوولان این شهرها به سمت ایجاد شهرهای زیست محور که مشخصه آن فراهم کردن حرمت زندگی برای شهروندان است، حرکت می کنند.

*** اختراع اولین دوچرخه
26 ژوئن 1819 اختراع دوچرخه به ثبت رسید. به درستی معلوم نیست که در چه تاریخ و به دست چه فردی، نخستین دوچرخه ساخته شده است. طبق تحقیق برخی از مورخان، نخستین دوچرخه در سال 1790 در فرانسه ساخته شده بود. اسناد دقیق، از ساخت دوچرخه کاملتر و بازرگانی شدن این صنعت (تولید انبوه) در سال 1817 در آلمان و توسط «کارل دریس Karl Drais» حکایت می کند.
دوچرخه های اولیه دارای زنجیر و خودرو نبودند. زنجیر دوچرخه (انتقال نیروی رکاب زن به چرخ) در سال 1885 ساخته شد و حرکت با دوچرخه را آسان و بدون زحمت کرد.
پیش از عمومی شدن استفاده ازخودرو ، دوچرخه به صورت سه و یا چهار چرخه، دو نفره و سه نفره هم ساخته می شد که دوچرخه سوار می توانست همسرش را همانند نشستن در اتومبیل (نه روی زین و ترک بند) با خود ببرد و سواری دهد.
طبق برآورد رسمی، درسال 2005، جهان دارای بیش از یک میلیارد دوچرخه بود. پیش بینی شده است که با گران شدن بهای بنزین و نیز به خاطر حفظ تندرستی (لزوم ورزش روزانه)، استفاده از دوچرخه بار دیگر افزایش یابد.
طبق یک میثاق بین المللی، از سال 1968 دوچرخه در ردیف وسائط نقلیه که در ردیف «خودرو» هستند در آمده و راکب دوچرخه عنوان «راننده» یافته و لذا باید همه مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت کند. به علاوه، رانندگان خودرو باید به حق دوچرخه سوار در معابر احترام بگذارند و ضمن حرکت، حق تقدم و فاصله قانونی را با آن رعایت کنند.